Opinie op Zondag: Heisa in Hoofddorp

Op een school in Hoofddorp is een leraar geschorst omdat hij een profeet zou hebben beledigd. De affaire werpt niet alleen een helder licht op de logica van schoolbestuurders, maar heeft vérstrekkende consequenties voor het Nederlandse onderwijs. In de eerste plaats is dit een vreemde gang van zaken omdat niet de profeet zelf zich heeft beklaagd bij het schoolbestuur, maar een groepje leerlingen. Deze leerlingen hebben zonder enige moeite kunnen vaststellen dat deze profeet daadwerkelijk ‘beledigd’ is. Dat is opmerkelijk omdat de profeet in kwestie reeds in het jaar 632 is overleden. Blijkbaar beschikken deze – ogenschijnlijk – heel gewone kinderen over de unieke gave om met de doden te kunnen communiceren. Het schoolbestuur gelooft blijkbaar in deze talenten, want zij achtten de klacht voldoende reden om een leraar te schorsen. Communicatie met overledenen als ontslaggrond is een revolutionaire vernieuwing in het Nederlandse arbeidsrecht!

Darwin de ketter

Voor deze kinderen is een grootse carrière weggelegd. Historici zullen in de rij staan om van hen te vernemen wat de ware gemoedstoestand van historische personen was. Wat dachten Napoleon en Hitler bij de terugtocht uit Rusland? Wat waren de laatste gedachten van John F. Kennedy? Dacht hij aan het vaderland of aan Marilyn Monroe in die adembenemend strakke jurk? Een onuitputtelijk reservoir van kennis zal dankzij deze wakkere vmbo-leerlingen voor ons ontsloten worden.

In de tweede plaats is dit een uiterst interessante zaak, omdat hiermee het concept van de openbare school een heel nieuwe lading heeft gekregen. Voorheen waren openbare scholen religie-neutraal, maar daar heeft het schoolbestuur te Hoofddorp resoluut korte metten mee gemaakt. Voortaan is er geen plaats meer voor een beschaafde gedachtewisseling over het huwelijksleven van een zekere profeet. In plaats daarvan komen religieuze dogma’s en fijngevoeligheden. De consequenties hiervan zijn desastreus. Voortaan bepalen de vooroordelen van leerlingen niet alleen de gespreksstof, maar ook de lesstof. Wie thuis heeft geleerd dat Darwin een ketter is, zal natuurlijk op hoge toon eisen dat het onderwijs in de evolutietheorie onmiddellijk wordt gestaakt. Wanneer het vmbo eenmaal deze grote sprong voorwaarts heeft gemaakt kan het universitair onderwijs natuurlijk niet achterblijven. Dankzij de hoogbegaafde Hoofddorpers kan voortaan iedere gekwetste millennial het universitair onderwijs stil leggen.

Bubbel van geloof

In de derde plaats geeft deze affaire een ontluisterend inkijkje in de dagelijkse praktijk van het Nederlandse onderwijs. In plaats van als één man (M/V) achter deze leraar te gaan staan, kiezen de lafhartige onderwijsmanagers partij voor leerlingen die claimen dat ze in rechtstreeks contact staan met iemand die al heel lang dood is. Geen wonder dat niemand meer een carrière in het onderwijs ambieert. Managers leggen zonder aarzeling hun eigen personeel op het offerblok. Abraham had tenminste nog het fatsoen een geit te slachten in plaats van zijn eigen zoon. Deze elementaire les uit tal van heilige boeken is aan deze bestuurders niet besteed.

In de vierde plaats geeft deze affaire een onthutsend inzicht in de gebrekkige integratie van grote delen van de Nederlandse schooljeugd. Blijkbaar waren deze Hoofddorpers niet in staat tot een rationele discussie, maar vluchtten ze verongelijkt in de bubbel van hun geloof en culturele achtergrond. Waar dat toe leidt, blijkt wel uit de soap opera rondom het Cornelius Haga lyceum.

God als ezel

Onlangs deed een columnist in deze krant een oproep om de Nederlandse les weer aantrekkelijk te maken door veel aandacht te besteden aan literatuur. Helaas is dit sympathieke initiatief door Hoofddorpse heisa alweer in de kiem gesmoord. Welke leraar Nederlands is zo gek om te gaan voorlezen uit Gerard of Karel van het Reve? Voor je het weet is er iemand beledigd en zit je werkloos thuis. En dat is jammer want juist uit de literatuur kun je wat opsteken. Je wordt geconfronteerd met de mogelijkheid dat God zich manifesteert als een eenjarige muisgrijze ezel, dan wel vervuld is van een ongelooflijke slechtheid. Dat is weer eens iets anders dan die eeuwig mopperende man met een baard. Bovendien leert de literatuurgeschiedenis dat klagen over ‘smalende godslastering’ al sinds het ‘Ezelproces’ zinloos is.

Ook kun je uit de literatuur veel leren over het onderwijs. Vroeger konden beginnende leraren zich spiegelen aan de autoritaire Bint of de kindervriend Theo Thijssen. Die tijden zijn voorbij. Wellicht moeten ze voortaan maar een voorbeeld nemen aan de hoofdpersoon uit de roman Onderwerping van Michel Houellebecq, een universitair docent die buigt voor de islam. Hij wordt daarvoor rijkelijk beloond met een fraaie aanstelling. Bovendien krijgt hij een mooie bonus: de optie om met meerdere echtgenoten te trouwen. En geheel in de geest van de profeet: minderjarigheid is daarbij geen enkel bezwaar.

_{Willem Melching is historicus.}