Wetenschappers met verstomming geslagen: putje winter, maar temperaturen rond vriespunt op Noordpool
Klimatologen verwachten deze week nog dat de temperatuur op bepaalde delen van de Noordpool niet meer onder het vriespunt duikt. Dat zou al voor de tweede winter op rij zijn. De temperaturen op het noordelijkste punt op aarde zijn al de hele poolwinter veel te hoog. Vanmiddag werd een afwijking van 26 graden Celcius gemeten.
De winter op de Noordpool, wanneer de zon niet meer opkomt, is normaal gezien de periode waarin het ijs gevormd wordt in dikke lagen en de pool helemaal bedekt geraakt met een ijskap. Die kap is dit jaar, net zoals vorig jaar trouwens, echter veel minder dik dan gemiddeld. Nooit is er zo weinig ijs en sneeuw gemeten, schreven we eerder al.
Vanmiddag mat het Noorse Meteorologische Instituut een temperatuur van -4 graden Celcius op de Noordpool. Normaal gezien bedraagt de temperatuur er nu -30 graden. Een boei in de Arctische Oceaan ten noorden van Spitsbergen registreerde 0 graden.
Verwacht wordt bovendien dat de maximumtemperatuur op bepaalde delen van de Noordpool deze week nog boven het vriespunt zal uitkomen, waardoor er daar dus geen ijs meer gevormd zal worden. De komende dagen zou het in die gebieden zelfs warmer zijn dan in Canada, zeggen wetenschappers van de Amerikaanse National Oceanographic and Atmospheric Administration (NOAA).
De warme lucht wordt momenteel aangetrokken door een lagedrukgebied nabij Groenland. Maar het zijn niet alleen de nieuwe maximumtemperaturen die wetenschappers met verstomming slaan. Al wekenlang is ook de effectief gemeten gemiddelde temperatuur te hoog. Voor november en december gaat het om 2,5 graden Celcius boven het gemiddelde van 1958 tot 2002 (zie grafiek).
Klimaatverandering
Een deze maand uitgebrachte studie linkt de hogere temperaturen op de Noordpool aan de klimaatverandering door menselijk toedoen. Normaal gezien komen afwijkingen als deze maar om de 1.000 jaar voor, zo blijkt. Vandaag gaat het om een keer in de 200 jaar, tegen 2040 zal het -aan het huidige tempo- al gaan om een tweejaarlijkse afwijking. "De records uit november en december komen in simulaties waarbij de menselijke invloed is verwijderd, nooit voor", zegt Andrew King van de universiteit van Melbourne aan The Guardian.
Hogere temperaturen hebben een grote invloed op het leven op en rond de Noordpool, bijvoorbeeld op het migratiegedrag van zeedieren of op de habitat van ijsberen.
De hogere temperaturen op de Noordpool zijn bovendien mogelijk gevaarlijk omdat ze een mechanisme in gang zetten dat de klimaatverandering nog doet toenemen. Zo kunnen broeikasgassen in de bodem gemakkelijker vrijkomen wanneer die bodem smelt, wat de temperatuur nog doet stijgen. Ook zullen de dunnere ijslagen vanaf de lente en zeker in de zomer veel sneller smelten dan normaal, waardoor het zonlicht niet langer wordt gereflecteerd op het witte ijs, maar wordt geabsorbeerd in donker zeewater. Met opnieuw hogere temperaturen tot gevolg. "We gaan de zomer van 2017 van zeer nabij moeten opvolgen", aldus Jeremy Mathis, directeur van het Noordpoolonderzoeksprogramma bij NOAA aan The New York Times.
'We gaan de zomer van 2017 van zeer nabij moeten opvolgen'
"2016 is een jaar zoals we nog nooit hebben gezien op de Noordpool", zegt hij.