Geweld is terug op 18e actiedag gele hesjes in Parijs, president Macron wil "harde beslissingen" nemen

De gele hesjes zijn dit weekend voor de 18e keer op rij op straat gekomen in Parijs en andere Franse steden om te protesteren tegen het fiscale en sociale beleid van president Emmanuel Macron. "En dat gebeurde echt in de sfeer van de beginperiode, eind november-begin december. Met veel geweld tegen de politie, plunderingen en brandstichtingen in winkels en in een bank", vertelt Frankrijkcorrespondent Frank Renout.

Door de relletjes keerde Macron gisteren vervroegd terug van zijn ski-uitstapje naar de Pyreneën. "Al wie er op de Champs-Elysées bij was, is medeplichtig", verklaarde hij fel aan de pers. Macron kondigde aan dat de Franse regering harde maatregelen wil nemen om te voorkomen dat het geweld verder escaleert. "Er zijn vandaag mensen die de Republiek op alle mogelijke manieren proberen te vernietigen", aldus nog de president, die volgens Renout vooral "een obligate boodschap verkondigde, want hij weet heel goed dat veel mensen niet op zijn maatregelen zitten te wachten."

Omdat het protest deze week vier maanden oud is, riepen de gele hesjes op om voluit te protesteren. Met erg veel leken ze aanvankelijk niet te zijn - 7.000 tot 8.000 volgens een eerste telling van het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken - maar daarvan zouden er volgens minister Christophe Castaner "1.500 ultra-gewelddadig" zijn.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft het aantal manifestanten zaterdagavond bijgesteld naar 32.000, van wie zo'n 10.000 in Parijs. Dat zijn er toch een pak meer dan vorige week, toen er rond hetzelfde moment 7.000 manifestanten werden geteld over heel Frankrijk, waarvan nog geen 3.000 in Parijs.

De 18e actiedag was niet alleen omvangrijker, maar vooral ook gewelddadiger. "Het begon al 's morgens rond de Arc de Triomphe", zegt Renout. "Daar verzamelden activisten in het zwart, met bivakmutsen en gasmakers samen, het zogenoemde "Black Block". Antikapitalisten en anarchisten die het op de politie gemunt hebben en hen uitdagen door stenen te gooien. In hun zwarte outfits vallen ze op tussen de gele hesjes. Ze zijn vooral gekomen om amok te maken, niet om een bepaalde boodschap uit te dragen."

(lees verder onder de foto)

De oproerpolitie werd bekogeld met stenen en andere projectielen, en gebruikte op haar beurt traangas. "Op straat werden vuren aangestoken, en met straatmeubilair, hekken en scooters werden versperringen gebouwd. Vanaf het middaguur werden op en rond de Champs Elysées ook de eerste winkelruiten en etalages ingeslagen en auto's in brand gestoken", zegt Renout nog.

Er werden ook luxewinkels vernield en geplunderd. Paspoppen werden door de ruiten op straat gesmeten. Ook de luifel van het bekende restaurant Fouquet's, pleisterplaats van de beau monde, werd in brand gestoken. 

Kort na de middag werd brandgesticht in een bankfiliaal. Elf mensen raakten daarbij lichtgewond, onder wie twee brandweermensen. Een moeder en een klein kind konden ternauwernood uit het brandende gebouw worden gered.

Nog voor de middag werden al meer dan 30 actievoerders opgepakt, in de vooravond waren dat er al drie keer zoveel. Volgens minister Castaner hebben "casseurs", herrieschoppers, zich gemengd onder de manifestanten. Hij heeft de politie de opdracht gegeven om "onaanvaardbare aanvallen met de grootste fermheid te beantwoorden". "Laat er geen twijfel over bestaan: ze zijn uit op geweld en zijn aanwezig om chaos te zaaien in Parijs", schreef hij op Twitter. 

Over de brandstichters in de bank tweette Castaner dat zij "geen manifestanten en geen herrieschoppers zijn, maar moordenaars."

In Parijs en elders in Frankrijk was er trouwens nóg een betoging, de "Marche du Siècle" (mars van de eeuw) voor het klimaat. In de Franse hoofdstad alleen al lokte die manifestatie 45.000 deelnemers, ongeveer drie keer zo veel als de gele hesjes. "Het was de bedoeling dat beide betogingen samen zouden optrekken, maar hun parcours liep wat anders. En die positieve sfeer, de vrolijkheid van de manifestanten, en de aanpak van de klimaatbetogers, die onderweg concerten hielden,  contrasteerde fel met het blinde geweld in de gele hesjes-betoging. Ook al hebben er heel wat gele hesjes zich gemengd onder de klimaatmanifestanten", aldus Renout. 

De manifestanten stapten niet alleen op voor groene thema's, maar ook om aandacht te vragen voor enkele sociale verzuchtingen van de gele hesjes. "Fin du monde, fin du mois, même combat" (einde van de wereld, einde van de maand, dezelfde strijd), luidde een veelzeggende slogan. 

Stevent Frankrijk volgende zaterdag onherroepelijk af op de 19e manifestatie van gele hesjes op rij? Volgens Frankrijkcorrespondent Frank Renout is dat onzeker. "Éric Drouet, die in de Franse media vaak als spreekbuis van de gele hesjes naar voren stapt, heeft vooraf aangegeven dat hij nu zaterdag voor de laatste keer op straat zou komen. Hij heeft het gevoel dat de manifestaties geen zin hebben, want dat president Macron toch niet naar hen luistert."

De vraag is of andere gele hesjes Drouet zullen volgen. "De gele hesjes zijn nogal chaotisch en anarchistisch. Ze hebben geen duidelijke leider. Drouet is niet de enige kopman, dus het blijft afwachten of de gele hesjes een van hun woordvoerders volgen, of toch actie blijven voeren omdat de onvrede met Macron zo groot is", zegt Renout.

"Twee derde van de Fransen denkt dat het nationaal debat over sociale thema's, in het leven geroepen door Macron, de sociale onrust onvoldoende zal wegnemen. De gele hesjes vrezen niet gehoord te worden. En tegelijk krijgen ze van de Franse regering de boodschap om hun enthousiasme over veranderingen te temperen."

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":