Leiders moslimlanden vinden aanslag Christchurch het gevolg van islamofobie in het Westen
Leiders van islamitische landen spreken het Westen aan op zijn medeverantwoordelijkheid voor het klimaat waarin de aanslagen in Nieuw-Zeeland konden plaatsvinden. De terreurdaad was volgens hen een gevolg van de in westerse landen welig tierende islamofobie.
‘Niet alleen de daders zijn verantwoordelijk’, schreef de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu op Twitter. ‘De politici en de media die de reeds omvangrijke islamofobie aanwakkeren, zijn dat evenzeer.’ Eerder al had president Recep Tayyip Erdogan gerept van ‘het laatste voorbeeld van racisme en islamofobie’. Bij de aanslagen kwamen drie Turken om het leven.
Deze respons uit de islamitische wereld is een spiegelbeeld van de reacties in de westerse wereld na de terreuraanslagen op 11 september 2001 in New York en Washington. Wereldwijd werd toen van individuele moslims geëist te bewijzen dat zij het gedachtegoed van Al Qaida niet deelden. Ook de hele moslimgemeenschap werd in zekere zin op het matje geroepen.
Wij en zij
President George Bush zette de toon van ‘wij’en ‘zij’ in een toespraak tot het Amerikaanse Congres op 20 september waarin hij de vraag stelde: ‘Waarom haten ze ons?’ Omdat, antwoordde hij zichzelf, ‘wij een democratisch gekozen regering hebben. Hun leiders zijn door zichzelf benoemd.’
‘Ik wijt deze terreuraanslagen aan de huidige islamofobie sinds 9/11’, schreef de Pakistaanse premier Imran Khan vrijdag op Twitter. Volgens hem krijgen gewoonlijk ‘1,3 miljard moslims de schuld van welke terreurdaad dan ook’.
Vingerwijzen
Na aanslagen in het Westen in later jaren, zoals die op de Bataclan en Charlie Hebdo in 2015 in Parijs, was het vingerwijzen naar ‘de moslims’ aanzienlijk minder dan na 9/11. De extreem-rechtse politieke krachten in het Westen die het anti-islamsentiment aanwakkeren, zijn sinds 2001 echter sterk gegroeid. Ook de vele aanslagen uit naam van Islamitische Staat blijven de angst voeden.
De Al Azhar Universiteit in Caïro, een gezaghebbend instituut in de soennitische islam, noemde de aanslagen in Christchurch ‘een gevaarlijk bewijs van de ernstige gevolgen van haat zaaien, xenofobie en het verspreiden van islamofobie’.
De Iraanse minister van Buitenlands Zaken Javed Zarif verweet westerse regeringen het demoniseren van moslims te vergoelijken als vrijheid van meningsuiting. ‘De straffeloosheid in westerse ‘democratieën’ voor hypocrisie heeft hiertoe geleid’, schreef hij op Twitter.
Ook secretaris-generaal Youssef al-Othaimeen van de 57 lidstaten tellende Organisatie van Islamitische Samenwerking (OIC) stelde dat de moord op tientallen moslims in Nieuw-Zeeland een waarschuwing moet zijn voor ‘haat, intolerantie en islamofobie’.
Minder polemisch
Andere leiders in de islamitische wereld reageerden minder polemisch. De Indonesische president Joko Widodo sprak zijn ‘diepe leedwezen’ uit en zei ‘dit soort geweld’ ten sterkste te veroordelen. Premier Sheikh Hasina van Bangladesh stuurde een condoleanceboodschap naar haar Nieuw-Zeelandse collega Jacinda Ardern, waarin ze stelde diep geschokt te zijn.
Het Bengalese cricketteam ontkwam vrijdag maar ternauwernood aan het bloedbad. De bus van de ploeg kwam net aan bij de Al Noor-moskee, waar de sporters wilden gaan bidden, op het moment dat de schutter naar binnen ging.