Wordt Forum voor Democratie straks heel groot, gaat D66 veel verliezen, heeft de PVV te lijden onder de concurrentie en herstelt de PvdA zich van de enorme nederlaag bij de laatste verkiezingen? Zomaar een paar vragen over de verkiezingen. Politiek commentator Frits Wester legt uit wat er voor de partijen woensdag op het spel staat.
Frits, spannende verkiezingen zegt iedereen, waarom dan?
Los van de nieuwe samenstelling van de Staten in de verschillende provincies zijn het ook de nieuwe statenleden die de nieuwe Eerste Kamer kiezen. Het ziet er naar uit dat het kabinet zijn nipte meerderheid van één zetel daar gaat verliezen. Dat betekent dat de coalitie op zoek moet naar steun bij de oppositie om haar plannen er doorheen te krijgen. En die oppositie zal daar natuurlijk een prijs voor vragen. Denk bijvoorbeeld aan de klimaatplannen. De hoop van de regeringspartijen is daarbij vooral gevestigd op GroenLinks en de PvdA. Van de SP en FvD is op cruciale momenten weinig steun te verwachten. Geert Wilders heeft al aangegeven dat op steun van de PVV al helemaal niet gerekend hoeft te worden.
Denk je dat de Forum, DENK en GroenLinks inderdaad gaan winnen?
Veel zal afhangen van de opkomst. Bij een lage opkomst, in 2015 nog geen 50 procent, kan de uitslag behoorlijk afwijken vergeleken bij het beeld dat we nu zien in de peilingen. Maar dat Forum en GroenLinks een echte factor gaan worden in de Eerste Kamer, lijkt zo goed als zeker. DENK komt zoals het er nu uitziet met één zetel in de Eerste Kamer.
Nog geen idee wat je moet stemmen? Hier kan je kijken welke partij bij jou past
Wat staat er voor elke partij op het spel?
Voor elke partij staat er veel op het spel. Als het CDA bijvoorbeeld veel statenleden verliest, dan wordt het onrustig in die partij. De intern al sluimerende discussie over het leiderschap van Sybrand Buma zal daardoor steeds openlijker gevoerd gaan worden. Kan de PvdA weer echt een rol gaan spelen op links of komt het primaat op links nu echt bij GroenLinks te liggen met Jesse Klaver als de aanvoerder. Kan Rob Jetten het verwachte verlies van D66 enigszins binnen de perken houden, of begint hij zijn tocht met een enorme kater? Slaagt Wilders erin om zijn achterban naar de stembus te krijgen of staat ook hem verlies te wachten en wordt hij op rechts ingehaald door Baudet. En reken er maar op dat ze ook bij de SP met veel spanning naar deze verkiezing toeleven. De vraag is daar of Marijnissen de partij nieuw leven kan inblazen.
Wat verwacht je van de opkomst?
Ondanks allerlei onvrede in bijvoorbeeld de publieke sector of verhitte discussies over meer of minder klimaatmaatregelen, denk ik niet dat die boven de 50 procent gaat uitkomen. Daarvoor is de provincie voor de meeste mensen toch iets te veel een ver-van-mijn-bed-show. Of het moet al zijn dat er nu zoveel op het spel staat in de Eerste Kamer, dat dat een nieuwe boost aan deze verkiezingen geeft. Maar in 2015 was de situatie ongeveer hetzelfde en toen bleef die ook uit.
Hoe nu verder met het kabinet? Valt het na de verkiezingen?
Daar zie ik voorlopig geen enkele aanleiding voor. Geen van de regeringspartijen heeft daar belang bij, integendeel, en de onderlinge en persoonlijke verhoudingen zijn prima. Als ze op onderdelen echt samenwerking willen zoeken met de oppositie zie ik ze nog wel even regeren op weg naar 2021.
