Het CPB keek naar het zorggebruik van verzekerden tussen 2008 en 2013. De gemiddelde zorgkosten van mensen zonder vrijwillig eigen risico bleken ongeveer twee keer zo hoog als de gemiddelde zorgkosten van mensen met vrijwillig eigen risico.
Naast de gezondheid van verzekerden speelt ook het 'remgeldeffect' een rol; de drempel om zorg te gebruiken is hoger als de kosten hiervoor zelf gedragen worden. Mensen met een verhoogd eigen risico van 100 euro verbruiken gemiddeld 25 euro minder aan zorg.
De onderzoekers menen dat het volledig afschaffen van het vrijwillige eigen risico slechts zou leiden tot een lichte toename van de totale zorguitgaven, dankzij de onderlinge solidariteit tussen verzekerden.
Jaarlijks kunnen verzekerden het verplichte eigen risico van 385 euro verhogen tot maximaal 885 euro. Uit eerder onderzoek van het CPB bleek al dat deze verhoging in 80 procent van de gevallen voordelig uitpakt dankzij lagere premies.