In verkiezingstijd worden albino’s in Malawi vermoord voor geluksdrank

Neushoorns worden in Afrika gestroopt om hun hoorn, die volgens Chinezen en Vietnamezen in poedervorm goed zou zijn voor de potentie en de mannelijke gezondheid. Een soortgelijke praktijk is er in Afrika als het gaat om albino’s, mensen met een witte huid zonder pigment. Mannen, vrouwen, kinderen en baby’s worden ontvoerd en gedood. Hun lichaamsdelen worden afgehakt, soms ook bij levende mensen. Botten, haren en het menselijke vlees worden vermalen en er worden toverdrankjes voor geluk van gemaakt die medicijnmannen voor veel geld verkopen.

Om actie tegen deze praktijken af te dwingen, gingen in Malawi de afgelopen week honderden mensen met albinisme drie dagen de straat op. In hoofdstad Lilongwe verzamelden zij zich voor het presidentiële paleis.  

“Dit jaar zijn er alweer vier gevallen van mensen met albinisme die in Malawi slachtoffer zijn geworden van deze duistere tovenaarspraktijken”, zegt Ikponwosa Ero, speciaal gezant van de Verenigde Naties ter bescherming van de mensenrechten van albino’s én zelf albino.

Geluksdrankjes

Waarom de driedaagse sit-in juist nu in Malawi is gehouden, kan zij wel uitleggen. Op 21 mei zijn er verkiezingen in het land, waaraan vijfhonderd kandidaten meedoen. “Sommige politici willen hun kansen vergroten met geluksdrankjes gemaakt van lichaamsdelen van albino’s. Dus verdwijnen er in de aanloop naar de verkiezingen mensen met albinisme.” Ze worden vermoord en vermalen. Ero vindt het ‘bijzonder schrijnend dat dezelfde politici die mensen met albinisme behoren te beschermen, meedoen aan dit soort wandaden’.

In de afgelopen vier jaar zijn er in Malawi circa 150 mensen met albinisme ontvoerd, gedood of verminkt. Slechts enkelen wisten na een ontvoering te ontsnappen. Ero heeft in de gevangenis in Malawi met verdachten gesproken. “Ze zeiden dat ze duizenden dollars geboden kregen per lichaamsdeel van mensen met albinisme.” Malawi behoort tot de armste landen in Afrika; een gemiddeld inkomen in 2017 was 320 dollar per jaar. Deze misdrijven zijn dus uiterst profijtelijk.

In april 2018 werden een katholieke priester, een politieofficier en een arts gearresteerd in verband met de verdwijning en moord op de 22-jarige McDonald Masambuka, een man met albinisme. De priester bleek achter de handel in lichaamsdelen te zitten. Er blijkt een markt te zijn voor de verkoop van armen, voeten, benen, vingers en hoofden van mensen met albinisme.

Een van de eisen van de demonstranten in Lilongwe is dat er een onafhankelijke onderzoekscommissie met buitenlandse experts komt die deze ondergrondse markt in kaart brengt. “We moeten weten wie hier achter zitten, daarna kan het probleem aangepakt worden en kunnen we die handel in menselijke ledematen en organen sluiten”, zegt Overstone Kondowe. Hij is directeur van APAM, de organisatie die de belangen behartigt van de mensen met albinisme in Malawi en een van de organisatoren van het protest voor het presidentiële paleis.

Kostscholen

Een andere eis is dat een nationaal actieplan om mensen met albinisme te beschermen uit 2016 eindelijk wordt uitgevoerd. “Dat plan is een papieren tijger”, zegt Ero. “Het klinkt mooi, maar nu moet er iets mee worden gedaan.” Kondowe wil het beloofde geld zien: 3,1 miljard Malawische kwacha, omgerekend 3,8 miljoen euro voor vier jaar.

Met dat geld kunnen kinderen met albinisme bijvoorbeeld ondergebracht worden in veilige kostscholen om ze zo te beschermen. “Het is geen ideale oplossing om kinderen bij hun ouders weg te halen”, geeft Ero toe. Een andere mogelijkheid ziet ze nog niet. In Tanzania, waar het vermoorden van mensen met albinisme ook op grote schaal voorkomt, werkt het. De positie van albino’s is sowieso niet alleen een Malawisch probleem: in Afrika kennen 28 landen dit soort praktijken. “De laatste vijf jaar hebben we zo’n zevenhonderd gevallen geregistreerd.”

Ero kan niet zeggen of de praktijk toe- of afneemt. Door onderzoek en bewustwording worden meer moorden, verminkingen en ontvoeringen gemeld. “Wat we nu zien is dat de werkelijkheid in wrede cijfers eindelijk uit de schaduw komt. We beginnen zicht te krijgen op de omvang van het probleem.”

Lees ook:

Meer vijanden dan alleen de zon.

Voor medicijnmannen zijn de verkiezingen in Tanzania van zondag een goudmijn. Voor albino’s betekenen ze juist angstige tijden. Hun lichaamsdelen in poedervorm zouden geluk brengen, misschien ook wel voor politici.

‘Albino’s zijn geen spoken maar mensen’

Afrikaanse regeringen moeten albino’s in hun land beter beschermen voor wreedheden. Deze oproep deed de mensenrechtenorganisatie van de Verenigde Naties vrijdag, aan de vooravond van de nationale albinisme-dag in de Oost- Afrikaanse staat Tanzania. ‘Ze worden gezien als spoken, niet als mensen.’