Nederlandse fotograaf legt de IS-uittocht uit Baghouz vast: ‘Dit zijn mensen die nog geloven in het kalifaat’

Dat er zo veel mensen uit dat kleine plaatsje tevoorschijn komen, dat heeft Eddy van Wessel misschien nog wel het meest verbaasd. Tienduizenden mensen zag hij afgelopen dagen massaal vertrekken uit het Oost-Syrische Baghouz. En waarschijnlijk zitten er nog duizenden mensen in het laatste stukje kalifaat van terreurgroep IS. 

Zelf kan de fotograaf Baghouz niet in, omdat er nog zwaar gevochten wordt. “Voortdurend stijgen dikke rook­wolken op en klinkt het geluid van bominslagen en mitrailleurvuur”, vertelt hij aan de telefoon.

Exodus

Na elk bombardement ziet Van Wessel slierten mensen de woestijn in lopen. “Het is een exodus door een ­desolaat landschap. Je kunt hier tot tien kilometer alle kanten op kijken. Het regent, het is koud en af en toe raast er een stofstorm over de vlakte.”

Uitgeput kijken de mensen zijn camera in. “Sommigen zijn meer dood dan ­levend en ­moeten ondersteund worden door anderen. Ze hebben in kuilen onder de grond geleefd om zichzelf tegen de bommen te beschermen. De kinderen zijn heel mager. In Baghouz is er geen medische hulp meer, voedsel is schaars of veel te duur. Ik ving bijvoorbeeld op dat een kilo ­suiker nu zo’n 70 dollar kost.”

Bekijk alle foto's in de slideshow, de tekst gaat daaronder verder.

Hoe later de mensen zijn vertrokken, hoe grimmiger en bozer ze overkomen, merkt Van Wessel. “Eerder deze week was de stemming iets gemoedelijker. Nu komen er mensen die echt tot de harde kern van IS behoren, ­onder hen ook veel buitenlanders. Dit zijn mensen die tot het einde wilden blijven, geen spijt lijken te hebben en nog geloven in het kalifaat. Dat merk je aan alle kanten. Toen ik net een groep vrouwen en kinderen wilde ­fotograferen schreeuwden ze boos ­‘Allah Akbar’ naar mij. En wie met de pers wil praten, wordt door de rest van de groep afgestraft.”

Bewijs dat tegen hen gebruikt zou kunnen worden, proberen de vertrekkers te vernietigen. “De vlakte ligt vol met weggegooide vernielde telefoons en videocamera’s.” Mensen slepen tassen en rolkoffers met zich mee. “Wat daar in zit? Kleren, luiers, ­potten en pannen. Het lijkt er op dat mensen de ambitie hebben elders ­opnieuw een bestaan op te bouwen.”

Schieten op eigen mensen

Vooralsnog worden degenen die Baghouz hebben verlaten opgevangen door de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), gesteund door Amerikaanse troepen. SDF heeft vrachtwagens ingezet die de mensen ophalen tussen de frontlinies, waarin ze beschermd kunnen worden tegen IS. “De kans bestaat dat IS wil schieten op eigen mensen die vertrekken. Ik zie nu zo’n vijftien vrachtwagens voorbij rijden, met in elk minimaal honderd mensen.”

Ze worden uitgebreid gecontroleerd, geregistreerd en vervolgens naar kampen gebracht. Echt veel haast lijken de SDF en de Amerikanen daar niet mee te hebben. Een specifieke datum voor de definitieve klap voor het IS-bolwerk noemen ze in elk geval niet. “Ze hebben IS helemaal in een hoekje weten te duwen”, zegt Van Wessel. “Op een gegeven moment komt iedereen die enigszins om zijn leven geeft wel naar buiten, lijkt de strategie. Hoe snel dat zal gaan is moeilijk te voorspellen.”

Voorlopig blijft Van Wessel in de buurt in de hoop Baghouz in te kunnen zodra het kalifaat definitief gevallen is. “Het lijkt mij belangrijk om dat vast te leggen.”

Lees ook: 

Suaad Daoud werd op haar zestiende ontvoerd door IS - nu is ze vrij

De jonge yezidi-vrouw ontkwam drie weken geleden uit het laatste Syrische bolwerk van terreurgroep Islamitische Staat en is nu terug in Irak. Ze is een van de zesduizend ­yezidi’s die in 2014 door IS ontvoerd werden. De vrouwen werden verkocht als seksslavin, de jongens opgeleid tot strijder.

Koerdische hulp bij terugkeer Nederlandse IS-vrouwen

De Koerden in Noord-Syrië reiken Nederland de hand. Zij willen vrouwen en kinderen van Nederlandse IS-strijders naar de grens begeleiden.