In het kort:
- Kamer unaniem over parlementaire enquête gaswinning Groningen
- Getuigen zijn verplicht op te dagen en staan onder ede
- Enquête mag herstelwerkzaamheden niet hinderen
- Groningen kampt al jaren met bevingen door gaswinning
Het doel van de parlementaire enquête, het zwaarste instrument van de Kamer, is om het vertrouwen van de gedupeerden te herstellen en om publiekelijk verantwoording af te leggen over de keuzes die door de betrokken personen, bedrijven en de overheid zijn gemaakt.
Omdat minister Eric Wiebes (Economische Zaken) over 2019 sprak als "het jaar van de uitvoering" voor wat betreft de herstel- en verstevigingswerkzaamheden, is het nu tijd om terug te blikken op wat er precies is gebeurd, vindt de Kamer.
De Kamer benadrukt dat de enquête niet mag leiden tot vertraging van de schade- en versterkingsoperatie waar momenteel aan wordt gewerkt. Ook mag het op geen enkele manier een negatief effect hebben op het tegengaan van de risico's van aardbevingen.
Enquête pas van start na aantal voorwaarden
Voordat de parlementaire enquête van start gaat, moet er eerst aan twee voorwaarden worden voldaan. De onafhankelijke instanties die de schademeldingen beoordelen en de versterkingsoperaties uitvoeren, moeten een wettelijke basis krijgen en goed functioneren.
Daarnaast moet de versterking van de risicovolste woningen en het proces van de schadeafhandeling op gang zijn gekomen. Er is geen specifieke datum voor de gesprekken afgesproken.
De getuigen die door de nog te vormen enquêtecommissie worden opgeroepen, moeten komen opdagen. Wie dit zijn, wordt na de installatie van de commissie bekendgemaakt. De getuigen worden onder ede verhoord. Ze kunnen dus strafrechtelijk worden vervolgd als zij niet de waarheid spreken.
De gesprekken zijn openbaar en kunnen weken duren. In 2013 werd het middel voor het laatst ingezet voor de problemen bij woningcorporaties en voor het debacle met de hogesnelheidstrein de Fyra. Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er elf parlementaire enquêtes gehouden.
Gaskraan wordt vanwege veiligheid helemaal dichtgedraaid
Het kabinet besloot vorig jaar de gaswinning in Groningen uiterlijk in 2030 helemaal te stoppen vanwege de aardbevingen in het winningsgebied. Zo moet de veiligheid van de Groningers weer vooropstaan, liet het kabinet destijds weten.
Sindsdien zijn er veel ontwikkelingen op het gebied van herstel en versterkingen van de huizen. Bewoners hadden lang het gevoel dat zij werden tegengewerkt door de NAM, de organisatie van Shell en ExxonMobil die verantwoordelijk is voor de gaswinning in het gebied.
Inmiddels heeft het kabinet, onder aanvoering van minister Wiebes, de schadeafhandeling en herstelwerkzaamheden bij de NAM weggehaald. Voortaan ligt de regie bij de overheid. De kosten zijn voor de bedrijven, voornamelijk de NAM, die de schade ook veroorzaken.
Nog veel onvrede onder gedupeerde Groningers
Maar nog steeds heerst er in Groningen en in de Kamer grote onvrede over het herstel. Het proces zou te traag op gang komen. Tijdens de debatten zat de publieke tribune van de plenaire zaal regelmatig vol met Groningers die hun onvrede over de gang van zaken uitten.
Er werd al langer gesproken over een parlementaire enquête over het gasdossier, maar coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie verwierpen een vorig jaar ingediend voorstel. De tijd was toen nog niet rijp, vonden de partijen.
Belangengroepen blij met actie van kabinet
Zowel het Groninger Gasberaad als de Groninger Bodem Beweging laat weten blij te zijn met de parlementaire enquête. Wel vinden ze het jammer dat er gewacht wordt omwille van het proces van schadeafhandeling.
De woordvoerder van de NAM meldt aan NU.nl dat hij kennis heeft genomen van het besluit van de Tweede Kamer. "Als de NAM wordt opgeroepen, zullen we verschijnen."
NUjij: Uitgelichte reacties