Zo proberen Facebook & co. propaganda tegen vaccins te dwarsbomen
Hoe bestrijd je anti-vaccinatiepropaganda op sociale media? Onder toenemende druk proberen Facebook, Twitter, YouTube en Pinterest ‘anti-vaxxers’ te dwarsbomen. “Als er in Europa in 2018 72 mensen sterven aan mazelen, is dat de gedeelde verantwoordelijkheid van de ouders, de overheid en zij die tegenstanders van vaccinatie een luidspreker geven.”
Het videoplatform YouTube bant alle reclame rond video’s die antivaccinatie promoten. Dat berichtte nieuwswebsite BuzzFeed nadat het zelf zeven grote bedrijven gecontacteerd had met de boodschap dat hun reclame getoond werd bij filmpjes van zogenaamde ‘anti-vaxxers’. De maatregel is het zoveelste hoofdstuk in de aanslepende strijd tussen platformen en anti-vaccinatiebewegingen.
Eerder deze maand liet Facebook weten dat het zulke inhoud wil weren. Hoe en wanneer het dat zal doen, is niet duidelijk. Onderzoekers van de George Washington-universiteit kwamen er vorig jaar achter dat valse Russische profielen zich op Twitter niet alleen hebben ingezet om Donald Trump in het Witte Huis te krijgen, ze mengden zich ook in het schijndebat over vaccinatie. Tot slot kreeg ook het inspiratieplatform Pinterest de georganiseerde prikangst niet van zijn platform geweerd.
“Ouders willen het beste voor hun kind”, zegt vaccinoloog Pierre Van Damme (Universiteit Antwerpen). “Dat ze vragen hebben over het feit of vaccinatie wel goed is voor hun kind is een teken van bezorgdheid. Dat is geen probleem.” Het probleem is dat bezorgde ouders online heel snel bij misinformatie uitkomen over vaccinatie. Zo zouden vaccins meer kwaad dan goed doen. Kinderen zouden autisme krijgen van de met kwik en aluminium gevulde vaccinaties.
‘Ouders willen het beste voor hun kind. Dat ze vragen hebben over het feit of vaccinatie wel goed is voor hun kind, is een teken van bezorgdheid’
“Die laatste claim is al meer dan twintig jaar oud. Het verwijst naar een vervalst onderzoek uit 1998 van Andrew Wakefield, waarin hij zogezegd bewijzen had gevonden dat kinderen autisme krijgen wanneer ze zich laten vaccineren tegen mazelen”, zegt Van Damme. Het onderzoek werd teruggetrokken door het Brits medisch tijdschrift The Lancet, maar het kwaad was al geschied. Sindsdien blijft de complottheorie dat enkel de farma-industrie en niet onze kinderen baat hebben bij vaccinatie online veel mensen in de war brengen.
Bubbel
Sociale media, maar ook zoekmachines, spelen daarin een grote rol. Een van de grote oorzaken zijn zogenaamde data voids. Die term werd door Danah Boyd, onderzoeker en oprichter van het Data & Maatschappij Onderzoeksinstituut, geïntroduceerd in haar paper Data Voids: Where Missing Data Can Easily Be Exploited. Wanneer bepaalde data ontbreken, kan die leemte misbruikt worden.
Doordat wetenschappers niet constant online publiceren over de vaststaande wetenschap dat vaccinaties duizenden kinderen per jaar over heel de wereld redden, ontstaat er een opening voor fraudeurs en complottheorieën
Door het feit dat wetenschappers niet constant online publiceren over de vaststaande wetenschap dat vaccinaties duizenden kinderen per jaar over heel de wereld redden, ontstaat er een opening voor fraudeurs en complottheorieën. Zulke data voids zijn volgens Boyd gemakkelijk op te sporen, maar ze zijn heel moeilijk op te lossen.
Neem nu het voorbeeld van Pinterest. Het platform besloot eerder deze maand geen zoekresultaten meer te tonen bij de term ‘vaccine’. “We kunnen geen pins voor deze zoekopdracht vinden”, is het enige wat je te zien krijgt wanneer we een zoekopdracht uitvoeren. Maar wie de zoekterm ‘vaccin’ intikt, komt voor hij of zij het beseft op websites terecht die mensen waarschuwen voor de zogezegde gevaren van een griepvaccin.
Pierre Van Damme juicht alle initiatieven toe die de bangmakerij uit de wereld helpen. “Als er in Europa in 2018 72 mensen sterven aan mazelen is dat de gedeelde verantwoordelijkheid van de ouders, de overheid en zij die tegenstanders van vaccinatie een luidspreker geven.”
De druk op de platformen om de anti-vaxxers het zwijgen op te leggen zal alleen maar toenemen. Begin dit jaar liet de Wereldgezondheidsorganisatie nog optekenen dat aarzelen over vaccinatie een van de tien grootste bedreigingen is voor de wereldgezondheid.