Links moet niet zwijgen, maar spreken over onderdrukking

Jan Jaap van Peperstraten zegt dat er gerust alarmbellen mogen gaan klinken als ik zeg christenen en moslims te willen bevrijden van hun geloof (Nederlands Dagblad 19 februari). Van Peperstratens duiding is tamelijk kort door de bocht, maar – eerlijk is eerlijk – dat geldt wellicht ook voor mijn eigen tekst. Onze opvattingen liggen overigens niet ver uit elkaar.

Linkse partijen Wat ik had geschreven op Facebook was een reactie op een column van Fidan Ekiz (Algemeen Dagblad, 11 februari). Zij schreef dat ze het lastig vindt om kritiek te uiten op de politieke islam, omdat dat in haar ‘progressieve’ kringen regelmatig wordt beantwoord met onbegrip. ‘Dan zal je wel PVV stemmen’, lijkt daar de gedachte, om vervolgens de discussie dood te slaan. Terecht haalt ze aan dat kritiek op de politieke islam broodnodig is als je onderdrukking – bijvoorbeeld van vrouwen en homo’s – niet accepteert. Linkse partijen zouden die kritiek voor zich houden omdat het ‘multiculturele ideaal’ daarmee verstoord wordt.

Ik ben het helemaal met Ekiz eens dat dit een grote fout zou zijn van links. En dat bracht mij ertoe om op mijn Facebook-pagina te verwijzen naar de politieke historie van het socialisme. Een historie van strijd tegen onderdrukking en ongelijkheid. Allereerst tegen het kapitalisme, maar net zo goed tegen andere instituties die zich schuldig maken aan onderdrukking uit naam van wie dan ook. Het zou bizar zijn om godsdienst en religie dan buiten beschouwing te laten. Want ik veronderstel dat ook de heer Van Peperstraten weet hoeveel leed is aangericht in naam van God – kijk naar de godsdienstoorlogen, de inquisitie en het patriarchaat (waarbij de vrouw ondergeschikt is). Als zoon van een feministisch theoloog was ik mij daar al vroeg van bewust. En geen misverstand: in naam van het communisme is evengoed leed veroorzaakt – heel veel leed. Daar neemt de SP dan ook uitdrukkelijk afstand van. Net zoals we de Goelag veroordelen, de gevangenkampen die volgens Van Peperstraten het gevolg van mijn streven naar bevrijding zouden zijn. Ik ben het dan ook eens met de Frans-Joodse schrijfster Simone Weil dat je op je hoede moet zijn als mensen uit naam van een bepaalde leer oproepen tot een ‘totale systeemverandering’ onder het mom van de ‘bevrijding van de mensheid’ of woorden van die strekking. Waakzaamheid is geboden, want nieuwe tirannie ligt dan inderdaad op de loer.

Bethelkapel Evengoed ben ik het eens dat er mooie dingen zijn voortgekomen uit het geloof. Ik was niet voor niets ­aanwezig in de Bethelkapel in Den Haag waar een 24-uurskerkdienst werd gehouden voor de familie van Hayarpi Tamrazyan. Ik heb groot respect voor allen die zich inzetten voor een kinderpardon dat wel werkt.

Dat neemt niet weg dat de strijd tegen onderdrukking, discriminatie en ongelijke behandeling vandaag de dag hard nodig is. Kijk naar de genadeloze uitbuiting van arbeiders wereldwijd – als gevolg van het rauwe kapitalisme. Kijk naar het brute geweld van de politieke islam tegen vrouwen en andersdenkenden. Maar kijk ook naar de omstreden Nashvilleverklaring van de orthodox-christelijke kerk waarin homoseksualiteit wordt afgewezen. Socialisten moeten over dergelijke onderdrukking niet zwijgen, maar spreken. Dát is mijn boodschap.