Bernie Sanders: de kingmaker van Trump

Bernie Sanders is een formidabele linkse politicus. Bijna presteerde de zelfverklaard democratisch socialist in 2016 het onmogelijke: met 23 overwinningen versloeg hij in de voorverkiezingen op een haar na Hillary Clinton, de vrouw die steun kreeg van de partijtop en een groot deel van de partijorganisatie.

De desastreuze gevolgen van de financieel-economische crisis van 2008-2009 waren nog duidelijk zichtbaar toen Sanders er als eerste socialist in de Amerikaanse geschiedenis in slaagde de klassentegenstelling tussen puissant rijk en straatarm Amerika bloot te leggen, én die te exploiteren. Een sensatie. Met name jongeren, niet opgegroeid met de angsten van de Koude Oorlog en het bijbehorende angstbeeld van het socialisme, zagen in Sanders een profeet die het kapitalisme menselijk zou maken.

Zijn politieke standpunten – een fors door de overheid gefinancierde gezondheidszorg voor iedereen; gratis hoger onderwijs; verhoging van het minimumloon - zijn inmiddels overgenomen door andere Democratische kandidaten als Elizabeth Warren en Kamala Harris. Zij zuigen daarmee zuurstof weg uit de huidige Sanderscampagne.

In het post-Roosevelt tijdperk hunkeren Amerikanen regelmatig naar ‘nieuwe’ politici, naar outsiders die Washington overnemen. Zij representeren een nieuwe, grootse toekomst in het ‘unieke land van de onbegrensde mogelijkheden’. Voorbeelden zijn John Kennedy, Barack Obama, Jimmy Carter, Bill Clinton, en uiteraard de in de politiek totaal onbekende Donald Trump.

Sanders is inmiddels geen verrassingskandidaat meer. Toch mag hij nog niet voor de Democratische nominatie worden afgeschreven. Hij is een charismatisch spreker, beschikt over een leger aan vrijwilligers, en geldt als een ‘taaie’ campagnevoerder met een enorm uithoudingsvermogen.

Maar als Sanders de uitdager van Trump wordt, voorzie ik een grote teleurstelling voor anti-Trump Amerika. De voor Amerikaanse begrippen zeer linkse boodschap van Sanders zal aanslaan in de ‘intellectuele’ staten van New England , maar niet in het uitgestrekte, kleinsteedse Amerika. Daar is het woord ‘socialist’ nog steeds een vloek. Voor het eerst in vele jaren hebben mensen daar een president die hen op hun wenken bedient: de werkgelegenheid trekt aan en veel Amerikanen hebben een (lichte) belastingverlaging gekregen.

Lees ook: Bernie Sanders, de zelfbenoemd ‘democratisch socialist’

Sanders is een oratorisch fenomeen, maar dat is Trump volgens zijn achterban ook. Meer nog dan een presidentskandidaat, kan de president de -of zijn?- media bespelen. En op sociale media heeft Trump inmiddels een eigen bubbel gecreëerd voor zijn volgers.

Trump kan de slag om de oudere, blanke kiezer in het kleinsteedse Amerika winnen. Nu al speelt hij de kaart van het anti-socialisme. In zijn State of the Union verklaarde Trump onlangs plechtig dat Amerika nooit een socialistisch land zal worden en in zijn meest recente toespraken wijst hij op de verdorvenheid van een socialistisch land als Venezuela. Trump legt moeiteloos een relatie met de inmiddels zo linkse Democratische partij „waar ‘Crazy Bernie’ dus eigenlijk al gewonnen heeft”.

Hoe kundig Sanders zich ook zal verdedigen, Trump raakt met zijn anti-socialistische campagne bij veel Amerikanen een gevoelige snaar.

Sanders speelt Trump daarbij in de kaart door nu al steun uit te spreken voor een Green New Deal. Dat is een prachtig, visionair plan om de Verenigde Staten in relatief korte tijd om te toveren tot een groen land vol elektrische auto’s en zonnepanelen- maar vanwege de vaagheid van dat plan kan Trump zijn schrikbeeld van een alles regulerende overheid oproepen, en een situatie schetsen waarin de brave belastingbetaler een extreem hoge rekening gepresenteerd krijgt.

Zo bezien zou de winnaar van de Democratische nominatie onbedoeld de kingmaker van Trump kunnen worden. Dan hebben we acht jaar Trump, in plaats van vier. Dat is in de politiek een eeuwigheid. Het geeft ‘koning’ Trump de kans nog meer van zijn conservatieve ‘America First’ agenda te implementeren.

De Democraten maken meer kans als een kandidaat aan het firmament verschijnt die gematigden en progressieven verbindt. Het wachten is op de mogelijke kandidaatstelling van Joe Biden, Sherrod Brown en Beto O’Rourke.