Grootschalige aardbeienfraude veroordeeld, maar geen celstraf
Een schijnconstructie rond aardbeien, frambozen, asperges en champignons leverde zakenman Theo van K. miljoenen op, maar uiteindelijk liep hij tegen de lamp. De rechtbank in Den Bosch gaf de 71-jarige Van K. vandaag twee jaar voorwaardelijke cel, 240 uur taakstraf en een boete van 134.000 euro.
Het vonnis is veel lager dan geëist. Het Openbaar Ministerie had vijf jaar onvoorwaardelijke gevangenisstraf geëist en is het dan ook volstrekt oneens met de uitspraak.
Geplukt
Vanaf 2005 maken tientallen grote Nederlandse tuinders gebruik van de constructie van Van K. Zijn belangrijkste troef: hij koopt hun aardbeien, frambozen, asperges en champignons op nog voordat ze geoogst zijn. Oftewel 'op stam'.
Wanneer ze daarna rijp zijn, levert Van K. via zijn buitenlandse bedrijf de plukkers, voornamelijk uit Polen. Zo betaalt hij geen sociale premies en loonbelasting, en is het personeel dus goedkoop.
Een bedrijf op Cyprus, ook van Van K., koopt de oogst op, zodat een ander bedrijf van hem in Nederland (Europe Fruit Trade) die weer kan doorverkopen aan onder meer Nederlandse supermarkten, zoals Albert Heijn.
Luxemburgse rekeningen
De oogst wordt voor veel meer geld verkocht dan het bedrag waarvoor die eerder op stam is opgekocht. Niet alleen Van K. zelf profiteert daarvan, maar ook de tuinders die aan de constructies meewerken.
In Luxemburg opent Van K. namelijk een bankrekening, en hangt daar nog 27 rekeningen onder. De tuinders krijgen toegang tot zo'n onderliggende rekening.
Van K. zorgt ervoor dat een groot deel van het geld dat hij krijgt voor de uiteindelijke verkoop van de aardbeien, frambozen, asperges en champignons, via omwegen op die onderliggende rekeningen terechtkomt. Bij de tuinders dus.
20 miljoen en een vliegtuig
Samen met de tuinders heeft hij jarenlang ruim 1200 van dit soort overeenkomsten gesloten. Bij elkaar waren die goed voor 300 miljoen euro omzet.
Slechts een deel van de opbrengst van hun producten nemen de tuinders mee in hun boekhouding. Zo'n 20 miljoen blijft op de buitenlandse rekeningen, ver weg van de Belastingdienst. Voor zichzelf koopt Van K. een vliegtuig: een Socata TBM 700.
Strafvermindering
De rechter zei vandaag dat hij vindt dat de man jaren onvoorwaardelijke cel verdient, maar om meerdere redenen heeft hij die niet opgelegd. Enerzijds is een lagere straf opgelegd vanwege de lange duur van de rechtszaak, namelijk acht jaar.
Wat ook meespeelt, is dat achttien medeplichtige tuinders eerder hebben geschikt met het OM. Zij kregen geen celstraffen maar taakstraffen oplopend tot 120 uur. Verder moesten zij het onterecht verdiende geld terugbetalen aan de staat, en alsnog hun belasting afdragen.
Omdat de rol van Van K. volgens de rechter niet belangrijker was dan die van de tuinders - ze hadden elkaar nodig om de constructie te laten werken - kan hij nu niet een veel zwaardere straf krijgen. In een reactie op het vonnis zegt het OM dat het gaat kijken of er hoger beroep wordt ingesteld.
Of Van K. in hoger beroep wil, is niet duidelijk. Hij wilde na het vonnis niet reageren. Eerder zei hij in de rechtbank dat hij niets had misdaan. "We hebben de economie juist geholpen."