Waarom Netanyahu stond te stralen (niet helemaal terecht)

Ik kom nog even terug op de grote conferentie die Washington vorige week in Polen had georganiseerd, officieel om over vrede en veiligheid in het Midden-Oosten te praten, onofficieel om Iran te bashen. U kon in deze krant al lezen over het gebrek aan Europese saamhorigheid. Met mijn Midden-Oostenfocus pik ik er een paar andere dingen uit. Hoe ver dat bashen wel niet ging. Hoe de Israëlische premier Netanyahu op alle plaatjes stond te stralen. En hoe dat toch niet helemaal terecht was.

Dat Iran volgens Washington c.s. de grootste bedreiging voor vrede en stabiliteit in het Midden-Oosten is, en zelfs daarbuiten, dat weten we nu wel. Maar dat het, zoals de Amerikaanse vicepresident Pence in Warschau zei, „openlijk een nieuwe holocaust bepleit en naar de middelen zoekt om die te verwezenlijken”, is nieuw voor mij. Op de een of andere manier zie ik die Iraanse holocaust niet, noch op sunnieten noch op Joden. Gelukkig weet ik zeker dat me dat in boze reacties op deze column op Twitter wel zal worden uitgelegd.

Wat moet er gebeuren om dat Iraanse gevaar te neutraliseren? De Israëlische premier Netanyahu zei voor het begin van de conferentie dat „leidende vertegenwoordigers van Arabische landen samenkomen met Israël om het gemeenschappelijk belang van oorlog met Iran te bevorderen”. Oorlog! Althans volgens de officiële Engelse vertaling. Na wat ophef werd ‘oorlog’ vertaald in het ‘bestrijden’ van Iran, maar een Hebreeuws sprekende journalist bevestigde dat Netanyahu in het Hebreeuws wel degelijk het woord oorlog had gebruikt.

Niet zo lang geleden hadden Arabische ministers zich met geen tien paarden naar een conferentie met zo’n zichtbare Israëlische aanwezigheid laten sleuren. Nu zitten ze er gewoon. Naast de Israëlische premier. Op de foto met de Israëlische premier. In gesprek met de Israëlische premier. Daarom stond Netanyahu op alle foto’s en video’s te stralen: „Historisch keerpunt!”. Vergeet niet dat het verkiezingstijd is in Israël.

Maar ik ga er toch het een en ander op afdingen. Zijn gesprek met de Omaanse minister van Buitenlandse Zaken is feitelijk niet erg schokkend. Voor Netanyahu vorig jaar oktober bij de sultan op bezoek ging, was hij er in 1996 al eens. Mijn vlieg-op-de-wand-vraag: is een mogelijke bemiddeling tussen Israël en Iran ter sprake gekomen? Niet dat ik ook maar één seconde geloof dat dat er nu inzit. Maar Oman onderhoudt heel redelijke relaties met Iran, en herbergde ook de eerste Amerikaans-Iraanse gesprekken in de aanloop naar het nu zo verketterde nucleaire akkoord.

De Jemenitische minister was openlijk niet erg gelukkig met zijn plaats naast Netanyahu: „een protocollaire fout”. De Koeweitse vicepremier zei dat zijn land het laatste zou zijn dat de relaties met Israël normaliseert. En het was geen toeval dat de voormalige Saoedische geheime-dienstchef prins Turki al-Faisal ongeveer gelijktijdig een interview met de Israëlische televisie gaf. Daarin bekritiseerde hij Netanyahu’s „overmoedige” houding. „Meneer Netanyahu zou graag een relatie met ons aanknopen, en daarna de Palestijnse kwestie regelen. Maar vanuit Saoedisch standpunt gezien is het andersom.”

Ten slotte de opbrengst van de conferentie. De Amerikanen zijn er niet in geslaagd de wereld tegen Iran samen te brengen. Veel Europese landen waren op laag niveau vertegenwoordigd, Rusland en China ontbraken, en in de slotverklaring werd Iran niet eens genoemd. Maar vergis u niet. Al die afwezige of half-afwezige landen doen er niets toe als Amerika, Israël en een paar Golfstaten besluiten Iran een lesje te leren.

Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert en scheidt op deze plaats elke week de feiten van de hypes.