Militairen op missie in Litouwen klagen over asbest

Defensie bevestigt de aanwezigheid van het asbest, maar volgens een woordvoerder zijn er uitvoerige luchtmetingen geweest en lopen de militairen geen enkel gezondheidsrisico.

Nederlandse militairen verblijven sinds 2017 op de basis in Rukla vlakbij de Russische grens. Sinds de toenemende dreiging van Rusland moet hun aanwezigheid een afschrikkende werking hebben, maar een deel van de eenheid die er van juli tot afgelopen januari zat schrok vooral zelf over wat ze op het kamp aantroffen. Op tal van plekken kwamen ze asbest tegen, dat vooral afkomstig is van oude Russische barakken die zijn gesloopt en later vermalen tot puin. Zo zijn hier volgens de militairen gravelpaden van gemaakt. Ook liggen stukjes asbestcement verspreid in het zand. Sommige infanteristen zeggen dat ze door gebieden hebben gereden waar ze achteraf helemaal niet doorheen hadden mogen rijden vanwege het asbest. 

De groep heeft nu een klacht ingediend bij haar werkgever. Uit de persoonsregistratie blootstelling gevaarlijke stoffen van één van hen, die in handen is van deze krant, geeft een militair aan dat hij meerdere malen per week mogelijk is blootgesteld aan het asbest. Ook geeft hij aan dat er geen enkele informatie is gegeven over het asbest. En dat terwijl er voor zijn uitzending in juli al een risico-inventarisatie was aangeboden aan de leiding over het aanwezige asbest. Het document is ondertekend door de commandant van de eenheid.

Deze militair is niet de enige die zich zorgen maakt. Meerdere collega’s hebben zich inmiddels gemeld, zegt advocaat Michael Ruperti die samen met Frezia Aarts van Cleerdin en Hamer de militairen bijstaat. ,,Een hele groep militairen is niet geïnformeerd over het asbest, maar is wel op plekken in het kamp geweest waar ze niet hadden mogen komen. Deze groep heeft gevaar gelopen en dat is een ernstige zaak.’’

De militairen willen nu dat de inspectie SZW ter plaatse een onderzoek gaat doen om te bepalen hoeveel risico ze hebben gelopen.

Defensie bevestigt dat meerdere militairen hun zorgen hebben geuit over het asbest in Litouwen. Maar volgens woordvoerder Sjaak van Elten is er niemand blootgesteld aan onverantwoorde risico’s. Dat er asbest aanwezig was op het kamp wist Defensie vanaf het prille begin en is ook altijd gecommuniceerd naar de eenheden die er naar toe gingen, zegt hij. ,,Elke militair die naar Litouwen gaat krijgt een missiegerichte instructie waarin dit aan de orde is gekomen.’’

Volgens de woordvoerder is er alles aan gedaan om militairen niet bloot te stellen aan het gevaarlijke spul. Onder leiding van de Duitsers, die ook op het kamp zitten, is drie keer een groot asbestonderzoek gehouden. Zo is er een controle op zicht geweest om plaatsen waar asbest lag met linten en borden te markeren. Op locaties waar militairen aan de slag moesten is asbest gesaneerd of afgedekt met zand. In 2017 zijn er een jaar lang luchtmetingen geweest onder alle weersomstandigheden. De uitkomst was dat er geen asbestvezels zijn gemeten. Toen in 2018 een groep militairen opnieuw zorgen uitte over de vondst van asbest, zijn er wederom luchtmonsters genomen en ook daar kwam uit dat er geen gevaar was voor de gezondheid. 

Dat er toch militairen zijn die zich zorgen maken is voor Van Elten een signaal dat er mogelijk iets in de communicatie niet goed is gegaan. ,,Of mensen zijn niet overtuigd van onze informatie of ze hebben het gemist. Maar ik durf te zeggen dat de zorgen niet terecht zijn.’’

Op dit moment verblijven nog zo'n 200 militairen in Litouwen.