De Russische roulette van Theresa May
Wachten, uitstellen, vertragen. De Britse premier Theresa May heeft het tot ambacht verheven. Al weken duwt ze een nieuwe confrontatie met het Lagerhuis over haar verguisde brexit-deal voor zich uit. En ook dinsdag deed ze nog maar eens een dwingend beroep op alle parlementsleden: “We moeten kalm blijven”.
Maar kalm was het allerminst in Mays vertrouwde arena. Vanuit het midden van het eeuwenoude parlement pareerde de premier weer urenlang aanvallen uit alle politieke windstreken: Labour, de Schotse nationalisten en de brexit-fanatici in haar eigen partij. Want weer was de boosheid enorm. De premier had immers twee weken geleden beloofd dat Valentijnsdag de nieuwe grote dag in het brexit-proces zou worden: een nieuwe kans voor het parlement om zich uit te spreken over het akkoord dat May met Brussel uitonderhandelde.
Het uitstel verhoogt de druk op het Lagerhuis om alsnog voor de brexit-deal te stemmen
Maar ze heeft meer tijd nodig, zei ze, voor substantiële toezeggingen van de EU. Met name wat betreft de backstop, het voor veel Britse politici onacceptabele onderdeel van het akkoord, waarmee de Iers-Noord-Ierse grens onder alle omstandigheden kan openblijven. May wil een juridisch bindende clausule waarin staat dat de Britten zelf kunnen besluiten om uit die backstop te stappen. Daarvoor heeft ze nog zeker twee weken tijd nodig, zei ze. Op 26 februari wil ze met ‘iets’ terugkeren.
Alleen heeft de EU, daarmee vooral tegemoetkomend aan de eis van lidstaat Ierland, al in twintig talen laten weten dat dit niet mogelijk is. May doet net of ze het niet hoort en rijdt ondanks alle stopsignalen gewoon door. De premier weet immers dat de tijd haar enige bondgenoot is in dit onderhandelingsspel.
Corbyn furieus
Door te vertragen komt de allesbeslissende datum van 29 maart, de dag dat het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapt, steeds dichterbij. Dan moet er een deal zijn om te voorkomen dat de Britten zonder akkoord uit de EU crashen. Zo’n no-deal wil bijna iedereen vermijden: in Brussel wil niemand het en ook een ruime meerderheid van het Lagerhuis is er als de dood voor.
Dus hoe langer May wacht met het opnieuw in stemming brengen van haar deal, hoe groter de druk op parlementsleden om alsnog voor te stemmen, ook al krijgt ze weinig voor elkaar in de gesprekken met Brussel. Media berichten dat May zelfs wil wachten tot de laatste week van maart om een nieuwe stemming te organiseren.
Aantal brandbrieven van bedrijven aan Downing Street is haast niet meer te tellen
Labour-leider Jeremy Corbyn reageerde furieus op May’s poging om de tijd bewust te laten verstrijken. “Zo worden we gechanteerd om een uiterst zwakke deal alsnog te steunen. Dat is onacceptabel.” Daarnaast vond hij May’s handreiking om ook de oppositie mee te laten praten ‘voor de bühne’. “Ze is nog geen centimeter onze kant opgeschoven.” Bij SNP-leider Ian Blackford liepen de emoties nog hoger op. “Leugenaar!”, riep hij naar May, toen ze ontkende bewust de boel te vertragen. Een uitspraak die hij van de speaker moest terugnemen.
Ondanks de felle uithalen aan het adres van de premier kan de oppositie weinig anders doen dan toekijken; een haast surreële gedachte, met nog 44 dagen tot brexit. Ook Britse ondernemingen krijgen het benauwd van May’s uitstelgedrag. Zij zitten nog langer in onzekerheid over hoe hun toekomst eruit ziet. Het aantal brandbrieven van supermarkten, boeren en transporteurs aan het adres van Downing Street is haast niet meer te tellen.
Daarnaast bleek deze week dat de economische groei in Groot-Brittannië is gedaald tot het laagste niveau in zeven jaar: de brexit-onzekerheid begint langzaam maar zeker haar sporen te trekken. Maar May houdt stoïcijns vol en lijkt van plan een amper gewijzigd akkoord op het aller-, allerlaatste moment opnieuw in stemming te brengen. Een gok die zijn gelijke alleen kent in Russisch roulette. Want als May misgokt, dan treft ze net die ene geladen kamer in het pistool en zal er geen tijd meer zijn het doemscenario van no-deal tegen te houden.
Lees ook:
Waarom kiezen de Britten voor de sprong van een klif?
In de discussie over de vraag of de Britten op 29 maart met een no deal brexit van het klif zullen gaan springen wordt vaak als vanzelfsprekend aangenomen dat mensen niet graag van kliffen springen.