Er gebeuren gekke dingen bij de verhuur van zo'n honderd nieuwe woningen in de Kolenkitbuurt. Terwijl de inschrijfperiode in volle gang was, verhoogden de verhuurders de prijzen. Sommige woningen zijn opeens dik 300 euro per maand duurder. Ook de jaarlijkse huurstijging is opgeschroefd.
'Een mijlpaal.' Stadsdeelbestuurder Jeroen van Berkel (PvdA) was enthousiast toen Rhapsody uitverkoren werd als nieuwbouwproject op het braakliggende Jan van Schaffelaarplantsoen langs de A10. Het complex zou naar eigen zeggen 'de voorhoede van de transformatie van de Kolenkitbuurt in Amsterdam' vormen. De buurt die tien jaar geleden nog uitgeroepen werd tot de slechtste van heel Nederland.
Rhapsody, op dit moment nog volop in aanbouw, komt te bestaan uit duurzame torens met allemaal zonnepanelen op het dak. De woningen vallen in de vrije sector, maar de prijzen zouden volgens stadsdeel West in het middensegment komen. Geïnteresseerden die naar de website van Rhapsody gingen, kregen tot voor kort huren van 850 tot 1000 euro voorgespiegeld. In oktober hadden zich al 7000 geïnteresseerden ingeschreven voor de nieuwsbrief van het project. Zelfs de koning kwam even kijken op de bouwplaats. Inmiddels hebben ruim 2000 mensen zich ingeschreven voor het project.
Te mooi om waar te zijn
Een van de geïnteresseerden is Rashid (25). Hij is kok bij een bekend hotel en woont alweer een tijd bij zijn moeder. Al twee jaar zoekt hij een woning. Hij wil samenwonen met zijn vriendin. Rashid reed toevallig langs de bouwplaats van Rhapsody en zag online dat de huren tussen de 800 en 1000 euro zouden liggen. 'Daar was ik blij mee, omdat de huren in Amsterdam toch wel aan de hoge kant zijn. Het leek al te mooi om waar te zijn.'
Op 21 januari gaat de inschrijfperiode voor de eerste honderd woningen van start. De website Hureninrhapsody.nl is direct overbelast. Wie toch op de website weet te komen, ziet dat de woningen duurder zijn dan tot nu toe gecommuniceerd. 'Tot mijn grote verbazing waren er maar vijf woningen onder de 1000 euro', zegt Rashid. De meeste zijn ruim 1200 euro. En daar komt nog een maandelijks voorschot van 99 euro bij voor servicekosten. Toch zitten er buitenkansjes tussen. De woningen van 845 tot 1095 euro zijn behoorlijk groot, waar vind je dat nog?
Parkeerplaats verplicht
Een paar dagen later is in de beschrijving van veel appartementen iets nieuws toegevoegd. Ook al is het een duurzaam project, de woningen blijken nu allemaal met verplichte parkeerplaatsen te komen. De gemeente verbiedt huurders van Rhapsody namelijk een normale, goedkopere parkeervergunning van 132,50 per halfjaar aan te vragen. De ontwikkelaar van Rhapsody bouwde ruim 200 parkeerplaatsen onder het complex voor 239 appartementen. Om die te vullen, verplichten de verhuurders geïnteresseerden om bij de appartementen een parkeerplaats af te nemen. Ze kosten 135 tot 200 euro per maand.
Lees ook: 'Amsterdam heeft minst betaalbare huizen ter wereld'
Geïnteresseerden kunnen aanvankelijk op 31 woningen reageren die goedkoper zijn dan 1200 euro per maand. Maar als 28 januari de deadline verstrijkt en woningzoekenden met spanning de voorlopige toewijzing op 1 februari afwachten, gebeurt er weer iets geks. Op 1 februari ontvangen zij geen toe- of afwijzing, maar een mail met de boodschap dat de inschrijfperiode is verlengd vanwege de slechte bereikbaarheid op dag één.
Woningen veel duurder
Niet alleen de inschrijfperiode blijkt gewijzigd, ook zijn tientallen woningen opeens een stuk duurder. De huur van de 31 goedkopere woningen blijkt nu 135 tot wel 370 euro per maand hoger te zijn dan tijdens de oorspronkelijke inschrijfperiode. Veel geïnteresseerden hebben dan al gereageerd op woningen die voor veel minder werden geadverteerd.
Lees ook: D66 schrikt van hoge huren in Rhapsody: 'Het moet niet gekker worden'
Was driekamperappartement Vrouwengelukhof 157 (72 vierkante meter) eerst nog 1095 euro per maand, nu is die huur 1245 euro per maand. 150 euro duurder. Het lijkt erop dat pas op het allerlaatste moment een parkeerplaats is toegevoegd aan het maandbedrag. Maar driekamerappartement Vrouwengelukhof 117 (68 vierkante meter) gaat van 875 euro naar 1230 euro per maand. Bij dit appartement is het parkeertarief 135 euro, wat geenszins de stijging van 355 euro verklaart.
'Asociaal'
'Op dat moment kreeg ik het idee dat ze zoiets hadden van: mensen huren toch wel, we hoeven niet veel moeite te doen', zegt Rashid. 'Ik had mezelf eigenlijk al voorgenomen dat het te mooi was om waar te zijn, maar toch was er de stiekeme hoop. Ik vind het ook wel een beetje asociaal eigenlijk.'
Lees ook: Chaos compleet: studentenwoningen opeens peperdure yuppenstudio's
En er is nog iets aangepast. In de eerste inschrijfperiode stond er bij kopje 'veelgestelde vragen' dat de jaarlijkse huurverhoging 'maximaal volgens cpi' is (afgelopen jaar 1,72 procent). In de verlengde inschrijfperiode is dit veranderd naar 'maximaal 5 procent'.
Volgens verhuurders MVGM en Wooove waren de lagere huren – van 800 tot 1000 euro – die vooraf werden voorgespiegeld 'indicatieve en voorlopige prijzen'. Ook toen op 21 januari de inschrijfperiode begon en 31 woningen voor honderden euro's minder in de etalage werden gezet, zouden de huren nog 'indicatief en voorlopig' zijn geweest. Wie zich toen al had ingeschreven, moet helaas accepteren dat die woningen achteraf toch duurder zijn.
Mensenwerk
Over de verhoging van de mogelijk jaarlijkse huurverhoging zeggen de verhuurders dat het op de projectwebsite altijd 'een vast gegeven' is geweest dat deze tot maximaal 5 procent kon oplopen. Geconfronteerd met een door AT5 opgeslagen eerdere versie van de website, zegt een woordvoerder: 'Uiteindelijk is het voor ons mensenwerk. Het kan zijn dat er een fout is ontstaan.'
De verhuurders wijzen erop dat in de Rhapsody-torens die nog verhuurd zullen worden, appartementen zitten zonder verplichte parkeerplek. 'In de volgende fase liggen de huurprijzen zelfs onder de 1095 euro en bieden we óók woningen aan zonder parkeerplaats.'
Eerlijk verlopen
Stadsdeelbestuurder Jeroen van Berkel vindt dat er nog altijd sprake is van middenhuur en dat de inschrijfprocedure eerlijk is verlopen. 'Ja hoor, er is zeker geen sprake van iets dat oneerlijk is', zegt hij tegen AT5. 'De eerste verbazing deel ik. Maar dat beeld is vertekend door de parkeerkosten erbij te tellen.' Hij vindt 135 euro voor een overdekte parkeerplek in de Kolenkitbuurt 'relatief gezien niet zo heel duur'. De vaste parkeerplaatsen van 200 euro zijn volgens hem fors, 'maar niet uit de bocht'. 'Als je geen parkeerplaats wil, moet je je daar niet op inschrijven.'
Lees ook: In de rij voor een huurwoning van 1000 euro in Sarphatistraat
Dat de 31 goedkopere appartementen tijdens de inschrijfperiode nog eens een stuk duurder werden, vindt Van Berkel vervelend voor de mensen die zich er al op in hadden geschreven toen de huren veel lager leken. 'Ik heb het gevraagd aan de verhuurder', zegt Van Berkel. 'Mij is verteld dat er een verkeerde lijst online is gezet.' Dat is een andere verklaring dan de verhuurders aan AT5 geven.
Geen rare dingen
'Als je kijkt naar kale huur lijkt het er niet op dat er iets geks aan de hand is. In principe zien wij niet heel rare dingen', aldus Van Berkel. 'Wat verhuurders vervolgens doen met parkeerplaatsen en servicekosten, daar hebben wij niet heel veel invloed op. Het is uiteindelijk aan de huurder waar je je voor inschrijft.' De maximale jaarlijkse huurverhoging van 5 procent is volgens de stadsdeelbestuurder volgens afspraak.
Lees ook: Nieuwe voorzitter makelaars: Amsterdamse woningmarkt nog altijd ongezond
Vanwege de toen geldende regels, moest het stadsdeel Rhapsody 212 parkeerplaatsen laten bouwen. Het was echter niet gemeentebeleid dat deze parkeerplekken verplicht gekoppeld werden aan woningen. Inmiddels zijn deze regels anders en kan de gemeente hier wel op sturen.
Niet heel netjes
Huurders die al gereageerd hadden op woningen voordat die fors duurder werden, kunnen zich daar niet op beroepen. 'Als een huurovereenkomst nog niet tot stand is gekomen, kunnen beide partijen die in principe nog wijzigen', legt de Amsterdamse vastgoedadvocaat Kim Kroon uit. 'Los van dit alles, is het niet heel netjes.'
'Ik vind het een beetje vreemd allemaal', aldus Rashid. Hij hoopt nu alsnog een goedkopere woning zonder parkeerplaats te kunnen bemachtigen in een van de Rhapsody-torens die nu nog niet verhuurd worden.