De oneliners van Trump hebben een lange traditie
Donald Trump vaart in redevoeringen en debatten op simplisme en gezag. Diepgang en bescheidenheid zijn ver te zoeken. Heeft de Amerikaanse president daarmee een nieuwe politieke trend gezet? Nee, concluderen Amerikaanse onderzoekers vandaag in vakblad PNAS; de stijl van Trump past in een ontwikkeling die al een eeuw geleden begon, en niet alleen onder Amerikaanse presidenten.
De onderzoekers baseren die conclusie op big data tekstanalyse. Met krachtige computers werden tienduizenden teksten geanalyseerd uit de afgelopen eeuw, variërend van redevoeringen, debatten en interviews. Met taal kun je rekenen, bijvoorbeeld door te kijken naar aantallen en soorten functiewoorden. Dat zijn woorden die geen inhoud aanduiden maar die structuur geven aan een zin, zoals voegwoorden, persoonlijke voornaamwoorden en hulpwerkwoorden. Diepe gedachten hebben veel functiewoorden, oneliners heel weinig. Iemand die redevoert op basis van gezag –wat sommigen in Trumps geval zelfoverschatting zouden noemen – gebruiken vaker woorden als ‘jij’ en ‘wij’. Een ondergeschikt – of bescheiden – spreker zegt vaker ‘ik’ en ‘iemand’ .
De maatschappelijke en politieke problemen zijn complex geworden. Zo complex, dat kiezers graag een politicus horen die ze kan terugbrengen tot een simpele knoop, die hij moeiteloos zal doorhakken
Op die manier konden de onderzoekers teksten rangschikken naar analytisch gehalte (zeg maar diepgang) en gezag (of bravoure). En over Trump geen twijfel: laag analytisch gehalte en veel bravoure. Maar de huidige Amerikaanse president onderscheidt zich daarin nauwelijks van zijn voorgangers.
Tot aan het begin van de twintigste eeuw was er in de uitingen van Amerikaanse presidenten veel diepgang, en rolden er weinig spierballen. Die diepgang werd aanmerkelijk minder in de periode Woodrow Wilson, een eeuw geleden. En spreken uit gezag en zelfvertrouwen kreeg zijn opgang na de Tweede Wereldoorlog, in de periode Dwight Eisenhower. Trump is nauwelijks een uitzondering, zeggen de onderzoekers, hij staat in een traditie.
Minder diepgang, meer bravoure
Die trend naar minder diepgang en meer gezag werd niet alleen gevonden in teksten van Amerikaanse presidenten, maar ook in uitingen van andere Engelssprekende leiders, in Australië, Canada en Groot-Brittannië. En om te zien of hier sprake was van een algeheel maatschappelijke trend, voerden de onderzoekers hun computers met enkele miljoenen boeken, krantenartikelen en filmtitels uit de afgelopen eeuw. Maar nee: daarin was een trend naar minder diepgang en meer bravoure niet te vinden.
Die trend is dus een politieke aangelegenheid. Waarom, weten de onderzoekers niet. Maar ze suggereren mogelijke verklaringen. De opkomst van populistische stromingen in de twintigste eeuw is er een van. De komst van massamedia, als televisie, heeft het politieke betoog veranderd. En de maatschappelijke en politieke problemen zijn complex geworden. Zo complex, dat kiezers graag een politicus horen die ze kan terugbrengen tot een simpele knoop, die hij moeiteloos zal doorhakken.
Lees ook
Winnen is alles voor Trump
Alleen winnen telt voor Donald Trump. Amerikaans leiderschap, bondgenoten, wereldorde: hoezo? Dat hij zelfs het belang van de VS schaadt, ontgaat hem, schrijft Ivo Daalder. Een voorpublicatie.
Het wordt het jaar van de waarheid voor Donald Trump
2019 wordt het jaar van de waarheid voor Donald Trump. Alleen gaat hij daar zelf niet voor zorgen, daar zijn aanklager Robert Mueller en afgevaardigde Adam Schiff voor.