Malta is het volgende Europese zorgenkindje

Malta moet per direct de verkoop opschorten van paspoorten aan rijke mensen van buiten Europa. Dat staat in een resolutie die maandagavond in het Europees Parlement is ingediend. Verder moet de Maltese regering een internationaal onderzoek instellen naar de effecten van de paspoortverkoop op het witwassen van geld en het aantrekken van criminelen.

De resolutie is afkomstig van de groep die namens het Europees Parlement toeziet op het functioneren van de rechtsstaat op Malta en in Slowakije. D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld leidt een groep van Europarlementariërs die na de moorden op de journalisten Jan Kuciak in Slowakije en Daphne Caruana Galizia op Malta in het leven is geroepen.

Procedure

Beide journalisten publiceerden voor hun dood veelvuldig over corruptie in hoge politieke kringen. In ’t Veld en haar team bezochten beide landen en onderzochten de stand van de rechtsstaat.

Dat leidde tot de resolutie die maandag werd gepresenteerd in het parlement en die vooral heel kritisch is over het functioneren van de Maltese rechtsstaat, waarin de premier te veel macht geniet. Volgende week stemt de commissie burgerlijke vrijheden, die ook onderzoek deed naar de stand van de rechtsstaat in Hongarije, over de resolutie. Vervolgens wordt deze plenair in stemming gebracht in het Europees Parlement.

Hoe verstrekkend de gevolgen voor Malta uiteindelijk zijn, is moeilijk in te schatten, mede omdat er veel fasen te doorlopen zijn. Als het EP de resolutie aanneemt, roept het de Europese Commissie op een pre-artikel-7-procedure te starten tegen Malta. In dat geval zou het eiland onder verscherpt toezicht van de Commissie komen en als er dan op korte termijn niets verbetert met betrekking tot het functioneren van de rechtsstaat, kan die overgaan op een artikel-7-procedure. In Europees jargon wordt dat ook wel de nucleaire optie genoemd. In het alleruiterste geval verliest een lidstaat dan zijn stemrecht.

Paspoortprogramma

De kans dat het voor Malta zo ver komt is klein. Maar de resolutie vergroot wel de druk op premier Muscat en zijn regering, die sinds de moord op journaliste Caruana Galizia onder vuur liggen.

De verkoop van paspoorten trekt fout geld aan, concludeerde de Europese Commissie eerder al. In ’t Velds groep gaat verder: de paspoortverkoop aan rijke mensen moet stoppen, en het contract met Henley en Partners moet worden verbroken. Dit bedrijf introduceerde het paspoortprogramma op Malta en verdiende daar 30 miljoen euro aan.

Er is meer kritiek. Premier Muscat zet een smaadzaak tegen journaliste Caruana Galizia en haar familie door waardoor haar bankrekeningen nog altijd bevroren zijn. De premier moet die zaak onmiddellijk seponeren, aldus de resolutie.

Corruptie

Ook moet de regering minder geheimzinnig doen over alle corruptie-aantijgingen. Twee leden van Muscats regering doken op in de Panama Papers met geheime vennootschappen, maar tot op heden vervullen de twee nog altijd belangrijke regeringsposten.

En dan is er Egrant, een geheime vennootschap die op naam stond van de vrouw van premier Muscat, en waarover Caruana Galizia vlak voor haar dood schreef. De Maltese regering liet de aantijgingen onderzoeken, maar maakte het complete rapport nooit openbaar. Doe dat onmiddellijk, adviseert de resolutie nu.

Hoewel In ‘t Veld en haar team enkel het mandaat kregen de stand van de rechtsstaat te beoordelen, hebben ze ook kritiek op het onderzoek naar de moord op Caruana Galizia. Die is na vijftien maanden nog niet opgelost. Ook hier is de resolutie duidelijk. Europol zou bij dit soort onderzoeken al in een veel eerder stadium betrokken moeten worden.

Lees ook: 

De premier van Malta gaat door met smaadzaak tegen vermoorde journaliste

De Maltese premier Joseph Muscat zet een smaadzaak tegen de vermoorde journaliste Daphne Caruana Galizia door. Hij bindt alleen in als de ­familie van de journaliste toegeeft dat Muscats vrouw niets verkeerds heeft gedaan. 

Zware kritiek op het functioneren van de rechtsstaat in EU-lidstaat Malta

De Maltese premier heeft veel te veel macht, concludeert de commissie die toeziet op de rechtsstaat in Europa. Het is de zoveelste tik op de vingers voor Malta, maar de Europese Commissie houdt zich tot op heden stil.