VS geeft onderzoek naar kunstmatige intelligentie prioriteit

De Amerikaanse president Trump gaat volgens het Witte Huis maandag een decreet ondertekenen waarin de VS verklaart meer te gaan inzetten op de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Er zou echter niet concreet over meer subsidie gesproken worden.

Meerdere technologie- en wetenschapswebsites, waaronder Science Magazine, hebben van een hoge functionaris in de regering van Donald Trump op zondag telefonisch te horen gekregen wat de plannen in gaan houden. De informatievoorziening wordt echter op dit moment nog beperkt tot de hoofdlijnen van het zogenaamde American AI Initiative.

In de plannen staat dat overheidsinstanties gevraagd gaan worden om ai voorrang te geven als het gaat om het doen van onderzoek. Dit kan in de vorm van budget, rekenkracht en planning. Verder wordt het National Institute of Standards and Technology gevraagd om standaarden te ontwikkelen om toekomstige ai-systemen "betrouwbaar, robuust, veilig, draagbaar en compatibel" te maken. Internationale samenwerking is ook wenselijk, maar alleen wanneer dat in het belang is van de VS.

Tot slot wordt er ook gekeken naar de neveneffecten van ai. Er staat in de plannen dat arbeiders voorbereid moeten worden op een door ai veranderende arbeidsmarkt door middel van stages en trainingen.

De onderzoeksafdeling van de Amerikaanse defensie, Darpa, was de plannen al voor. Uit eigen beweging stopte het 2 miljard dollar in onderzoek naar ai, zo maakte het in september van vorig jaar bekend. Europa steekt eveneens miljarden in ai-ontwikkeling, in een poging niet achter te blijven lopen op China en de VS.

Door Mark Hendrikman

Redacteur

11-02-2019 • 12:33

94 Linkedin Whatsapp

Reacties (95)

95
87
42
1
0
38
Wijzig sortering
Want het verschil met andere revoluties van de industrie vervangt dit veel meer banen dan het oplevert.
Het verwachte resultaat van de industrialisatie is dat er altijd in totaal minder banen over zouden blijven. Wat voor uitstel zorgde was dat de wereldbevolking in 50 jaar is verdubbeld en er nog voldoende ruimte voor groei was in de breedte (meer/grotere bedrijven die hetzelfde industrieel bezig zijn = meer banen, ondanks de automatisering). Die ruimte wordt door AI weggenomen, waardoor de hoeveelheid banen ten opzichte van de hoeveelheid mensen niet meer in balans is.

Hierom moet ook gekeken worden naar alternatieve economische modellen. Denk bijvoorbeeld aan het basisinkomen. Men kan niet verlangen dat iemand werkt als er simpelweg geen werk is.

[edit]
Was een reactie op @PlowKing, maar heeft volgens mij ook wel voldoende vlees om een directe reactie op deze ontwikkeling te zijn. ;)

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 12 februari 2019 07:01]

Aangezien de grote bedrijven de politiek vaak beheersen, zie ik het somber in voor de mensen die niet naar een hogeschool kunnen, en zelfs de mbo's zullen hun banen voor een heel eind kwijt raken.

Heb eens een youtube filmpje gezien over paarden, voor de industriele revolutie waren er paarden in overvloed die allerlei zaken in de maatschappij voor de mens verlichten, toen kwam de stoom machine en de verbrandings motor, toen vroegen sommige mensen zich af, wat nu met de paarden, en veel mensen zeiden, die gaan gewoon iets anders in de maatschappij doen. Nu worden wij de nieuwe paarden ;>)

Net zoals de computer veel banen heeft gekost, en die niet zijn vervangen door andere banen, zo zal een AI(vooral als je dan ook robots kunt maken met intelligentie) veel banen vervangen waar bijna niets voor terug komt.
Net zoals de computer veel banen heeft gekost, en die niet zijn vervangen door andere banen...
Pardon??

Het aantal banen haalt recordnivo's, zowel in Nederland als wereldwijd. En de belangrijkste grens binnen Nederland is de AOW-leeftijd. Dat is ook waarom de AOW-leeftijd omhoog moet. Als het alleen bijstand versus AOW zou zijn, dan scheelde het weinig voor de overheid. In werkelijkheid gaat het om het massale verschil tussen belastingbetaler versus AOW-ontvanger.

We zien aan de tekorten op de arbeidsmarkt overigens wel goed waar de computer geen banen kost: zorg & onderwijs. Dat blijven arbeidsintensieve beroepen. De consequentie is wel dat die sectoren daardoor steeds duurder worden.
In Nederland vraag naar zorg is door de vergrijzing wel aardig toegenomen. Dat is echter een tijdelijk effect. Als je dat zou weghalen denk ik dat het plaatje minder rooskleurig wordt. Wanneer er dus weer vergroening optreed gaat dat weer weg.

En wereldwijd? Volgens de arbeidsorganisatie van de VN (ILO) zijn er inderdaad meer banen, maar niet in verhouding tot de bevolking van 15+. Het arbeidspercentage in 2018 was 58.5% In 2010 was dat 59.2% Dat is dus een daling van 7 promile.

edit: bron link werkte niet, maar de cijfers zijn te vinden via ilo.org

[Reactie gewijzigd door rjberg op 11 februari 2019 15:59]

Vergrijzing is een tijdelijk effect? Wat voor dramatisch dodelijk virus verwacht jij? De algemene verwachting is dat de levensduur alleen maar toeneemt.

Year-to-year is wel erg korte termijn om de effecten van computers te beoordelen. De handelsoorlog tussen de VS en China is dan een belangrijkere korte-termijn factor. Daarnaast is "15+" een historische maat voor arbeidsparticipatie, omdat onderwijs voorbij die leeftijd relatief schaars was. Het verlengen van de leerplicht tot 16 levert dan een significante daling van de arbeidsparticipatie op. Wederom, een effect wat je niet aan computers kunt toeschrijven, anders dan dat computers hoogopgeleide werknemers vereisen. (Wat dus juist goed is)
Vergrijzing kan door bepaalde effecten afnemen naast overlijden. Bijvoorbeeld een instroom van jonge mensen(immigranten of geboortegolf, waarschijnlijk het eerste.) Ook is het mogelijk dat de zorg meer gerobotiseerd wordt.

Ik geeft toe dat de VN geen harde cijfers kan bieden voor de discussie die we hebben. Een stijging van 7 promille over 8 jaar noem ik echter wel een indicatie van toenemende werkloosheid, aangezien het percentage nooit tussen die twee jaren is gedaald. Ook ligt het er aan hoeveel landen opeens het onderwijs verlengen hoe die leeftijd uitmaakt.

Natuurlijk is banengroei geen universeel teken van welvaart. Als werknemers worden gedwongen om lager betaald werk te doen(misschien niet in Nederland, maar toch) blijft het werkloosheidpercentage hetzelfde, maar werknemers hebben toch last van concurrentie.

Ik snap dat niet alle banen verdwijnen, en dat een heleboel mensen veilig zijn. Ik vind alleen dat we naar maatregelen moeten kijken om banentekort/armoede tegen te gaan, mocht dat nodig zijn. Dat is natuurlijk meer een sociaal-economisch vraagstuk, hoe verdeel je de voor- en nadelen van een maatschappelijke/technische/economische ontwikkeling?

Dat is natuurlijk een andere discussie dan AI zelf. (Doch niet minder belangrijk.) Persoonlijk denk ik niet dat in Nederland de politiek in de handen van grootkapitaal ligt, zoals @SA65 suggereert. Het blijft echter belangrijk in elke democratie om deze discussie te voeren. Zowel om mensen te laten meepraten over de koers, als om mensen te laten zien wat de gevolgen zijn van politiek. Als bepaalde effecten (milieu/economie/sociaal) onvoldoende worden belicht is de politieke wil om mee te denken ook snel verdwenen.
@rjberg Misschien is de politiek niet in handen van het groot kapitaal, maar de lobby is wel heel erg groot, zie maar aan de afschaffing van Dividentbelasting die Rutte er door probeerde te drukken, en hoelang Shell en consorten veel dingen tegen gehouden heeft(elektrisch rijden?).
Hij zal met name het einde van de babyboomers bedoelen. Zoals je hier kunt zien, zal in een jaar of 20-30 het aantal banen in de zorg behoorlijk gaan afnemen i.v.m. minder oudere. Maar daarvoor hebben we natuurlijk eerst nog de stijging.

[Reactie gewijzigd door pipo de claw op 11 februari 2019 18:57]

Kijk eens bij de Banken hoeveel mensen daar uit zijn gegaan, tijdens de crisis jaren iets van 60.000, en dat nog zonder AI maar gewoon door automatisering, vroeger stonden er balie's vol werknemers in de banken, als een AI meer en meer kan en dus ook mensen kan vervangen in de financiele sector, dan zijn daar wellicht helemaal geen mensen meer nodig. En waar blijven die mensen dan?? computers maken voor de AI? denk het niet, want dat kan die AI op een gegeven moment ook zelf. Met een goede AI kan alles in het rechtsysteem ook aan de kant, boekhouding ook niet meer nodig enzzzz. En het probleem van een AI is, dat hij vele malen sneller slimmer wordt dan de mens,
Je hebt mijn puntje uitgeschreven. Kudos, want ik ben te lui ;)
Men kan niet verlangen dat iemand werkt als er simpelweg geen werk is.

Als er niet voldoende werk is, dan zal je in leven worden gehouden, maar meer ook niet. Er zal zeker bij afnemende werkgelegenheid nooit een systeem ontstaan waarbij je zomaar (ruim voldoende) geld krijgt. Als de helft van de mensen zonder werk zit betalen deze ook geen belasting meer en is er dus ook niks om uit te delen.
Als dat zo is, en meer dan de helft van de bevolking maar net in leven gehouden wordt, schaf dan ook maar 80% van de bedrijven af. Die hebben immers geen klanten meer.
Dat is ook een interessant onderdeel als je deze AI-discussie doortrekt. Als een groot deel van de mensen overbodig is dan werkt dat inderdaad in het nadeel van bedrijven die een markt zullen aantreffen waar de koopkracht is gedaald en waarmee het aan de ene kant dus nog meer noodzaak is om nóg verder op de marges te letten (door AI) maar aan de andere kant daarmee de markt weer verder uitkleedt.
"Men kan niet verlangen dat iemand werkt als er simpelweg geen werk is." - Ik zou het anders zeggen: Men kan niet verlangen dat iemand solliciteert als er simpelweg geen banen zijn. Werk is er genoeg en dat zal ook wel zo blijven. 't gaat om de mogelijkheid met je arbeid voldoende inkomen te verwerven. Als dat steeds lastiger wordt, dan in basisinkomen onvermijdelijk.
Het utopia in veel sci-fi is een wereld waar vrijwel al het werk (zwaar, gevaarlijk, eentonig) door machines wordt gedaan. De mens doet waar menselijk contact of creativiteit voor nodig is. En er is veel meer tijd voor persoonlijke groei, kunst en samenzijn. Veel meer leven vanuit intrinsieke motivatie dan om financieel te overleven.

Maar AI kun je ook anders inzetten. Degenen met de beste AI heeft een machtsvoordeel op andere partijen. Iets wat politici wel aanspreekt...
Als de AI en robotica belofte waargemaakt wordt zal er geen enkele beroepsgroep zijn die beter gedaan wordt door een mens. Persoonlijk geloof ik niet in dat de creativiteit van een mens uniek is, er zijn al AI's die beperkte mate van creativiteit laten zien. Toegegeven, het is een flinke 'als' die voorlopig niet waargemaakt zal worden, maar toch best een droevig en ontwrichtend vooruitzicht.

In een utopie zullen de mensen deze zeeën van tijd besteden met persoonlijke groei, kunst en samenzijn maar naar de huidige maatschappij kijkend verwacht ik eerder dat geestdodend amusement al dan niet in een VR populairder zal zijn.
Hierom moet ook gekeken worden naar alternatieve economische modellen. Denk bijvoorbeeld aan het basisinkomen. Men kan niet verlangen dat iemand werkt als er simpelweg geen werk is.
Helaas heeft Finland recent bewezen dat dat niet echt een oplossing is.
Bovendien, als je niet meer kunt falen in een samenleving heeft succes geen betekenis meer. Waarom zou je nog moeite doen om wat van je leven te maken in dat geval?

Maar zolang we een winstmodel hanteren en schaarste houden, zal het met een basisinkomen zo'n vaart niet lopen. Massale werkeloosheid in banen die geautomatiseerd kunnen worden (inclusief voorheen esoterische banen zoals kunst, muziek en gaming) en een race-to-the-bottom voor de paar klanten die nog producten kunnen betalen. Dat is wat ik zie gebeuren met bedrijven.
Mwoah, toch lees je ook positieve dingen over het basisinkomen.

https://decorrespondent.n...oorden/386948925-21f59b22

Meer en meer krijg ik het vermoeden dat (blind) kapitalisme meer en meer onhoudbaar is en we het systeem moeten aanpassen. Ik zou het basisinkomen niet direct afschrijven omdat het in Finland niet zou werken, maar eerder kijken of we de positieve effecten niet kunnen krijgen.
Uit het Finland onderzoek kun je echt niet meteen dergelijke harde conclusies trekken. Het bedrag was veel en veel te laag.
Want een vage alt-right vlogger uit de VS met vlogs als "Leftists actually think the USA is WORSE Than Venezuela?!" is een goede bron voor een evaluatie van een sociaal experiment in Finland?

Dan vertrouw ik het artikel uit de correspondent waar Wobblier naar linkt toch stukken meer...
Altright? Tim Pool? Jij heb duidelijk alleen maar naar de titel van die clip gekeken. Tim is een gematigd linkse journalist die vrij kritisch is op ver linkse en ver rechtse ideeen.

En wat dat decorrespondent artikel betreft - Duidelijk een stevige pro-basisinkomen bias. Ik heb het eens grondig doorgelezen en gelijk maar even wat kritiek er op:
- Bij puntje 3 worden een aantal invloedrijke denkers als voorstanders genoemd, en vervolgens deels met "nobelprijswinnaar" aangemerkt om te proberen dit als een goed iets aan te duiden. Zonder dit in het perspectief te plaatsen met de tegenstanders.
- Bij puntje 9 wordt gemakshalve even vergeten dat niet al het werk dat nodig is graag gedaan wordt. Afvalverwerking, rioolonderhoud, boorplatformwerker... om maar een paar simpele banen te noemen. Als ieder een minimuminkomen heeft, zullen dergelijke banen VEEL meer op moeten leveren om mensen te motiveren om dat werk te doen. Wat betekent dat de kosten van die arbeid omhoog gaan. En dus de kosten op de samenleving om die taken gedaan te krijgen exploderen. Dit proces zal dan inflatie aanjagen totdat het basisinkomen zelf weinig meer waard is. Die "bullshit jobs" die genoemd worden zijn simpelweg nodig voor het functioneren van de samenleving. Je verkoopt je tijd voor waarde. Wanneer geld vrij weggegeven wordt verliest het aan waarde.
Bij puntje 13 wordt vervolgens het inflatiegevaar even weggewoven door een "maar dan hebben mensen meer onderhandelingsmacht en dat die vervelende baantjes meer kosten is alleen maar goed", maar wordt vervolgens even vergeten dat dit werk toch gedaan moet worden. Gaan we naast het basisinkomen straks putjesscheppers met een inkomen van 2 ton op jaarbasis hebben? En wie betaalt *dat* salaris dan? De overheid, ja, maar uit welk belastingpotje precies?
- Bij puntje 10 wordt er nog een schepje bovenop gedaan. Inkomstenbelasting omhoog maar wel een basisinkomen garanderen? Wie zou er dan nog voor laag betaald ongeschoold werk kiezen? Je houd er immers niks aan over. Grotere vermogensbelasting? Mja, waarom zou je dan nog carriere maken, je kunt van je inspanningen zelf niet meer genieten. Sociale zekerheid afschaffen? Leuk, iedereen wat geld, maar als je bij een zelf gekozen baan gewond raakt betaal je het ziekenhuis maar zelf!
- Bij puntje 11 wordt aangegeven dat de verzorgingsstaat zelf al onhoudbaar is, omdat het niet lukt iedereen weer aan het werk te krijgen. De kosten lopen dus op. En dat is met een systeem dat er op gericht is om iedereen productief en zelfredzaam te houden. Hoe een gratisgeldstaat itt een verzorgingsstaat tijdens een recessie betaalbaar blijft wordt nergens beschreven. Noch de houdbaarheid.

Verder ga ik ook op mijn eigen perspectief over. Ik werk nu fulltime (40u) voor mijn inkomen. Een baantje bij een grote IT boer als helpdeskmedewerker. Daar hou ik netto niet bijzonder veel van over als alleenstaande. Als morgen basisinkomen werd ingevoerd, zou ik overmorgen mijn baan opzeggen en gewoon lekker fulltime gamer/modder/gamedev worden. En de mensen met internet problemen? Soppen het zich maar op, ik krijg m'n geld toch wel. Minimalistisch leven op kosten van de samenleving... mja, als het legaal is, waarom niet?
Verder zou ik direct in edelmetalen investeren voordat de inflatie toeslaat, en rondkijken in de rest van de wereld waar ik het beste naar toe kan emigreren wanneer het goed mis gaat, zoals met nagenoeg elke zwaar socialistische samenleving in de wereld gebeurd is.
Vanwege de komende robotisering moet de 40-urige werkweek omgekeerd evenredig omlaag.

Hoe meer geautomatiseerd wordt (arbeid vervangen voor AI) hoe meer alles goedkoper wordt, waardoor we met minder uren even goed een acceptabele levensstandaard kunnen hebben. Maar dat moeten we met elkaar willen.

Om dit voor elkaar te krijgen, dienen werkgevers & werknemers daar het belang van in te zien. Dat kan waarschijnlijk niet zonder ondersteuning van de overheid. Bedrijven streven veelal maximalisering van de winst na ten koste van...? Ik betwijfel of bedrijven verder kijken dan hun eigen belang? Zien ze bijvoorbeeld in dat het niet per se in hun voordeel is als (gechargeerd) 90% van de banen worden overgenomen door AI/Robots? Gechargeerd, wat heeft het voor zin om supergoedkoop productie te leveren als 90% van wereldbevolking werkeloos thuis zit en dat product niet kan betalen...

De overgang van zoals het nu is tot een maximale aanwezigheid van AI is een proces, waarbij iedereen aan deel zal moeten nemen en waarbij alle belangen behartigd dienen te worden. Als daar de balans ontbreekt, vrees ik het ergste. Waar zijn mensen toe in staat die niets hebben en dus niets hebben te verliezen?
Tot slot wordt er ook gekeken naar de neveneffecten van ai. Er staat in de plannen dat arbeiders voorbereid moeten worden op een door ai veranderende arbeidsmarkt door middel van stages en trainingen.
Dat vind ik wel een mooi iets. Want het verschil met andere revoluties van de industrie vervangt dit veel meer banen dan het oplevert.
Daar ben ik het niet mee eens: één grote graafmachine van bijvoorbeeld Catepillar heeft het er werk vervangen van > 1000 mensen met een schop.
En toch is de werkeloosheid onder mensen in de bouw en grondwerk op dit moment lager dan dan het sinds 1960 is geweest.
Ook DAT gaat dadelijk weer enorm minder worden als de robotevolutie weer verder is (en dat duurt echt geen decennia meer), want waarom nog mensen gebruiken als robots beter werk kunnen verrichten.
Omdat door de graafmachine de kosten van bouwen onderuit zijn gegaan, is de vraag enorm toegenomen. Gemiddeld huishouden heeft 1,7 inwoners in NL dacht ik?

[Reactie gewijzigd door SpiceWorm op 11 februari 2019 15:36]

Het verschil is dat een bouw nu niet 1000 jaar meer duurt maar een paar jaar. Waarbij de mensen die het werk doen beter behandeld worden, minder lichamelijk belast en de gebouwen nieuwe banen verschaffen.
Het robotiseren vervangt anders ook al veel banen, of gaat dit de komende paar jaar doen.
Denk bijv. aan de distributiecentra van motoronderdelen, boeken e.d. maar ook die van supermarkten zoals de AH, zie bijv. dit artikel).
Nu werken hier nog ongeveer 100 mensen in een shift. Straks kunnen 30 mensen een veel hogere productiviteit leveren op hetzelfde vloeroppervlak.
En de mensen die dat werk doen (zoals orderpickers & heftruckchauffeurs), hebben over het algemeen niet de mogelijkheden om makkelijk andersoortig werk te vinden of zich om te scholen.

[Reactie gewijzigd door 3dfx op 11 februari 2019 12:49]

Je kan het ook anders gaan zien.

Waar we nu uit China importeren omdat arbeid daar goedkoper is kan met verdere automatisering ook weer goedkoop in de EU of Nederland geproduceerd worden. Neem 1 bedrijf dat terug komt dan hangen daar vaak weer toeleveranciers aan vast en onder de streep zou het wel eens meer banen kunnen opleveren.

Gaan we zo meer in de EU produceren kunnen er ondanks automatisering wel eens meer banen bijkomen of niveau gelijk blijven. In Verre oosten betekend dit dan weer verlies aan banen.-
Maar denk je niet dat al die toeleveranciers ook niet gewoon gebruik maken van robots en ai, dus het aantal banen daar zal echt niet ineens dan stijgen. Het verre oosten gaat ook al behoorlijk verlies aan banen krijgen, want het zijn juist de Foxconn's die hun ogen nog meer richten op robotica.. En voor iemand gaat zeggen, maarja robots dienen onderhouden te worden, ja, in het begin moet een mens dat nog doen, maar over een paar jaar doet een andere robot dat gewoon.
Niet als we deze hoge lasten op arbeid blijven houden. Dan wordt het nooit interessant om produktie terug te halen.
Ondernemers kijken naar het totaalplaatje. Belangrijke factoren zijn productiekosten en transportkosten. Als je door robotica de productiekosten verlaagt, dan worden transportkosten belangrijker. Waarom importeren we geen bakstenen uit China? Die zijn daar echt goedkoper. Simpele antwoord: bakstenen zijn te goedkoop om daar te produceren; transportkosten zijn de dominerende factor. iPhones zijn compleet het omgekeerde.
De impopulaire en zwaar bekritiseerde geboortebeperkingsregels in China (1) en (ik geloof ook Vietnam) zouden best wel eens voordelig kunnen uitpakken. De angst is nu vooral dat die regels zorgen voor vergrijzing en zo, maar het zou zomaar goed kunnen uitpakken... zeker als de andere landen in de buurt wel gezinnen heeft met soms meer dan 10 kinderen.

1: In China zijn geloof ik deze regels sinds kort afgeschaft, maar het heeft tot nu toe nog niet geleid tot een geboorte boom.
Tuurlijk niet. Mannen zijn dankzij de geboortebeperking ver in de meerderheid nu - jongetjes waren gewenst omdat die voor de familie zorgen, zo is de cultuur daar. Dus met een gebrek aan vrouwen zal de huidige generatie nog altijd een laag geboortecijfer hebben. Gaat ~2 generaties duren voor je weer een groei gaat zien.
In het westen hebben de liberalisering van de arbeidsmarkt en de push naar 2 verdieners/flexwerk, in combinatie met de effecten van feminisme het geboortecijfer zien kelderen. Zou snugger zijn als dat de intentie is, maar helaas wordt de afbouw van de bevolking teniet gedaan door de import van buitenaf. En die import is verre van gereed voor een volledig geautomatiseerde arbeidsmarkt...
Die lage geboortecijfer pakt misschien juist goed uit. Omdat er in de toekomst meer werk wordt gedaan door robotten, hebben ze minder arbeiders nodig... vandaar dat een lage geboortecijfer misschien wel goed uitpakt.
Waar we nu uit China importeren omdat arbeid daar goedkoper is kan met verdere automatisering ook weer goedkoop in de EU of Nederland geproduceerd worden. Neem 1 bedrijf dat terug komt dan hangen daar vaak weer toeleveranciers aan vast en onder de streep zou het wel eens meer banen kunnen opleveren.
Met als gevolg dat het in China onrustig wordt ivm werkeloosheid. En dat noem je een goed iets? Ik noem dat een vlot pad naar WW3...
Wow van meteen naar WW3 dat gaat snel.

China is nog steeds een communisme, mensen worden er nog onderdrukt, c.q de overheid bepaald. Zie daar niet snel opstanden komen en zo ja je weet wat er gebeurt.
Loonkosten in China gaan op termijn ook een keer stijgen met toennemende welvaart.

In Europa zien we dit al aan bijv Duitse bedrijven die jaren terug naar Polen gingen en nu terug komen omdat de loonkosten daar stijgen. Met automatisering kun je bedrijven ook terug krijgen. alles heeft te maken met het loonkostenaandeel en transportkosten.
Loonkosten en levensstandaard zijn al stijgend in China. Vandaar dat het overbodig maken van de steeds minder goedkope arbeid een bedreiging is voor de stabiliteit daar. En wie gaat daar de schuld van krijgen? De Communistische Partij of Grote Boze Vijand Amerika die sancties oplegt?

Wellicht zie ik het te zwart in. Hopelijk zelfs.
Loonkosten in China gaan op termijn ook een keer stijgen met toennemende welvaart.
Die toenemende welvaart kan ook een reden zijn voor een bedrijf om te blijven. Bedrijven willen dichtbij hun afzet zitten... en afstanden zijn groot, zelfs binnen China laat staan vanuit andere landen naar China toe... en dan heb je nog de mogelijke import heffingen.

Wanneer bedrijven veel gebruik maken van robotten, worden loonkosten misschien minder belangrijk. Naast de nabijheid van een afzetmarkt, zullen de kosten van grondstoffen, belastingen en electriciteit wellicht vaker de reden zijn om te verhuizen of te blijven.
klopt de markt in china zelf wordt ook groter dus produceren voor eigen behoefte zal daar nog steeds mogelijk zijn.

Echter met toenemende automatisering kan er in de EU ook steeds meer gedaan worden en kunnen producten hier op sommige gebieden toch tegen concurrerende prijzen produceren.
Dat vind ik wel een mooi iets. Want het verschil met andere revoluties van de industrie vervangt dit veel meer banen dan het oplevert.
Ik maak me er nog geen zorgen over. Voorgaande revoluties resulteerde er vooral in dat de productiviteit omhoog ging en dat we minder uur per week zijn gaan werken en meer vrije tijd over houden.
Tevens gaf het de ruimte om werk te doen dat we ons eerder niet konden permitteren. Docenten, kunstenaars, psychologen, politici, arbeidsinpsectie, dat soort banen die niet direct voedsel of een nuttig product opleveren maar meer een investering in onze maatschappij zijn.

De meeste mensen zijn echter blijven werken en hebben gewoon een baan. Er zijn wel mensen gestopt met werken, maar dat gaat dan over kinderarbeid en ouders die thuis bij de kinderen blijven in plaats van twee dagen na de bevalling weer op het veld te moeten werken.

Natuurlijk zijn er wel banen verdwenen (hoefsmid) maar die zijn vervangen door ander werk. 50 jaar waren er nog geen programmeurs. Nu zijn er miljoenen en de markt schreeuwt om meer personeel. We hebben nog nooit zo veel vacatures gehad als nu.

Ik maak me dus niet zo veel zorgen dat we zonder werk komen te zitten. Als ik voortaan een uurtje minder per dag mag werken zal je mij niet horen klagen. Uiteraard wel tegen een hoger salaris, want met modern (AI-)gereedschap wordt je steeds productiever.

[Reactie gewijzigd door CAPSLOCK2000 op 11 februari 2019 12:57]

Nou spreek je ook over lang, lange termijn. :)

Tijdens de industriële revolutie zijn mensen van lage grond naar nog lagere grond gegaan. Hun kleinkinderen en latere generaties hebben zich misschien dan zich weer naar boven weten te werken, maar de meesten stierven in armoede.
[...]
Natuurlijk zijn er wel banen verdwenen (hoefsmid) maar die zijn vervangen door ander werk. 50 jaar waren er nog geen programmeurs.
Het beroep hoefsmit bestaat nog steeds. Scharensliep of schillenboer echter niet :)
Nu zijn er miljoenen en de markt schreeuwt om meer personeel. We hebben nog nooit zo veel vacatures gehad als nu.
Volgens mij heeft dat meer mee te maken dat werkgevers voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten en scholen hun leerlingen niet sturen om toch een ander beroep te kiezen bij een te ruime arbeidsmarkt.
Ik maak me dus niet zo veel zorgen dat we zonder werk komen te zitten. Als ik voortaan een uurtje minder per dag mag werken zal je mij niet horen klagen. Uiteraard wel tegen een hoger salaris, want met modern (AI-)gereedschap wordt je steeds productiever.
Je bent minder belangrijk dan je denkt.
Iedereen is vervangbaar.
Als de AI al een deel van je taken vervangt, ben je minder lang nodig en/of kan je collega al je werk overnemen.
Tijdens de industriële revolutie zijn mensen van lage grond naar nog lagere grond gegaan. Hun kleinkinderen en latere generaties hebben zich misschien dan zich weer naar boven weten te werken, maar de meesten stierven in armoede.
Zoals ik het begrijp, ik was er uiteraard niet bij, was het wel degelijk een vooruitgang. Er is een reden dat mensen in de fabrieken gingen werken, ze hadden ook op de boerderij kunnen blijven. Ik wil niet beweren dat het leven zo geweldig was in de fabrieken, maar blijkbaar beter dan het alternatief.
Volgens mij heeft dat meer mee te maken dat werkgevers voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten en scholen hun leerlingen niet sturen om toch een ander beroep te kiezen bij een te ruime arbeidsmarkt.
Dat ben ik grotendeels met je eens, maar dat neemt niet weg dat er werk is dat niet gedaan wordt.
Je bent minder belangrijk dan je denkt.
Iedereen is vervangbaar.
Als de AI al een deel van je taken vervangt, ben je minder lang nodig en/of kan je collega al je werk overnemen.
Hoe is dat anders dan een mechanisch weefgetouw of een printer?
De printer hier neemt een deel van mijn taken over, zonder moest ik met de hand schrijven. Ik zie de printer niet als bedreiging. Als ik minder tijd kwijt ben aan schrijven dan kan ik me meer richten op de zaken die echt belangrijk zijn. Bepaalde banen zullen vast verdwijnen, maar ik ga er van uit dat er nieuw werk voor terugkomt.
Tijdens de industriële revolutie zijn mensen van lage grond naar nog lagere grond gegaan. Hun kleinkinderen en latere generaties hebben zich misschien dan zich weer naar boven weten te werken, maar de meesten stierven in armoede.
Dat was niet heel veel anders dan op het platteland. Alleen: die armoede in steden viel meer op, precies omdat het niet ver weg was van de geletterde elite.

Het gevolg was dus ook dat kinderarbeid in steden c.q. fabrieken eerder was uitgebannen dan op het platteland, bij boeren.
Een belangrijk verschil vindt ik toch dat een kleine groep mensen opeens veel rijker werd. Los van de verdeling rijk/arm en de sociale spanningen die daaruit voorkomen(inclusief literatuur, denk Charles Dickens), legt dit ook een bepaalde politieke machtsverhouding, net zoals nu in de VS gebeurt.

En ja, natuurlijk kan industrie en armoede bestrijding goed samengaan. In/rond de tweede wereldoorlog ging de armoede in de VS omlaag, onder leiding van Franklin Roosevelt. Hij had echter ook heel veel moeten ingrijpen om dit mogelijk te maken. Hele progressieve belastingen, sociale wetgeving, nationalisering. (Een directeur, Sewell Avery, wilde niet luisteren en moest door soldaten worden meegesleurd.) In zijn tijd werd hij daarvoor enorm bekritiseerd, maar hij staat nu in de top-3 beste presidenten VS.

Ben uiteraard niet anti-technologie. Nog zie ik mezelf als iemand die blind socialisme volgt. Ik denk alleen dat in een goede democratie de bevolking bepaald wat voor ontwikkelingen we stimuleren of juist niet, of dat we maatregelen treffen om bij te sturen of compenseren. Die besluiten vereisen discussie en debat, en het goed kijken naar wat er gebeurd, en naar wat er in het verleden is gebeurd. Dit soort discussie hoort daarbij.
Eigenlijk zou dat zo moeten zijn, dat we langzaamaan steeds wat minder werken, simpelweg omdat het minder nodig is. Dat is in de geschiedenis natuurlijk al een paar keer gebeurd.

Maar wat opvalt en treurig is, is dat de trend doorbroken is en zelfs teruggedraaid. Er wordt tegenwoordig alleen maar meer gewerkt per gezin (dankzij een hogere arbeidsparticipatie) en ook werken we langer door, de pensioendatum blijft maar naar achteren schuiven.

De tijdsgeest is dus zo lang en zo veel mogelijk werken. Het maakt niet uit of het nuttig is, gewoon doen!
Maar wat opvalt en treurig is, is dat de trend doorbroken is en zelfs teruggedraaid. Er wordt tegenwoordig alleen maar meer gewerkt per gezin (dankzij een hogere arbeidsparticipatie) en ook werken we langer door, de pensioendatum blijft maar naar achteren schuiven.

De tijdsgeest is dus zo lang en zo veel mogelijk werken. Het maakt niet uit of het nuttig is, gewoon doen!
Dat klopt, ik zoek het zelf niet zozeer in de tijdsgeest als wel in de toenemende verdeling van de welvaart. Rijke bedrijven (en hun eigenaren) ontwijken belasting waardoor een steeds groter deel van de belasting aan de onderkant van de bevolking wordt opgehaald. Ik hoop en verwacht dat die trend vroeg of laat weer de andere kant op gaat. Aanwijzingen daartoe zijn de geluiden over het belasten van de grote internetbedrijven en hoe in Amerika het opeens bespreekbaar is om de rijken extra te belasten.
Maar zoals vaker is de overheid paard achter de wagen gespant.

Dit is al in alle hevigheid losgebarsten waarbij heel veel multinationals op verschillende vlakken al heel veel hebben vervangen door machines. Dat was in eerste instantie automatiseren.

De volgende vlakken zie je op gebied van management en alle lagen die er tussen zitten. Had je in het verleden op allerlei locaties een persoon die op basis van losse gegevens de doorslag moet geven, nu wordt dat binnen marges geautomatiseerd.

Oa supermarkten zijn daar heel actief mee bezig waarbij temperatuur nauwkeurig in de gaten wordt gehouden. Zo gauw het er naar uit ziet dat de temperatuur gaat stijgen worden de bestellingen aangepast.

Banken hebben minder tussenlagen nodig want dat kan ook grotendeels automatisch. Je hebt iemand nodig aan de voorkant nodig die de input verzameld, en aan de achterkant die het voorstel aanbied. Beoordelen van de gegevens kan grotendeels automatisch.

etc etc.
Trump zal wel moeten.

Hij heeft zijn verkiezingswinst te danken aan arbeiders die door het sluiten van industrie in het midden van The States het moeilijk hebben.
Dit gaat waarschijnlijk in Amerika een nog veel groter probleem opleveren dan het in (grote delen van) Europa gaat doen. Wij hebben hier nog een vrij sterk sociaal gevoel en concepten zoals het basisloon worden door ons vooral om praktische redenen met het nodige scepticisme ontvangen, niet omdat het feitelijk betekent dat belastinggeld wordt gebruikt om 'handouts' te geven aan zogenaamde profiteurs.

In Amerika is het idee dat iets neigt naar socialisme al genoeg om een rel te starten. Het idee dat mensen misschien wel eens iets moeten doen voor een (onbekende) andere is daar een stuk minder gemeengoed dan het hier is. Zie alleen hoe ongelooflijk sterk de weerstand tegen universele (verplichte) ziektekostenverzekering is (inclusief bijbehorende subsidies voor de armen die het niet betalen kunnen).
Wij hebben hier nog een vrij sterk sociaal gevoel en concepten zoals het basisloon worden door ons vooral om praktische redenen met het nodige scepticisme ontvangen, niet omdat het feitelijk betekent dat belastinggeld wordt gebruikt om 'handouts' te geven aan zogenaamde profiteurs.
Uiteindelijk zal ook een basisloon door iemand betaald moeten worden. M.a.w., iets of iemand zal toch geld moeten verdienen om al die lonen uit te betalen. En er zullen door A.i. denk ik heel veel banen verdwijnen. En juist de banen voor hoger opgeleiden. Rechtspraak zou bijv. erg goed door een A.i gedaan kunnen worden (zeker civiel recht, zoals scheidingszaken, waar een hoop eigenlijk neerkomt op 'statistische' beslissingen in voorliggende zaken). Maar vooral medische specialisten zullen er aan moeten geloven. Zoals iemand eens zei in een programma over A.i.: "We leiden nu mensen 20 jaar lang op om naar een Röntgen foto te kunnen kijken." Dat soort lieden zullen als eerste verdwijnen. Operaties zullen al spoedig ook veel beter door een A.i. uitgevoerd kunnen worden.

Kortom, we zullen nog een probleem gaan krijgen met ons verdienmodel. Of naar een Star Trek-achtige economie toe moeten gaan, waarin geld verdienen niet meer ons primaire doel is/kan zijn. In ieder geval zal de werkeloosheid ten gevolge van de komst van A.i. tamelijk fors wezen, ben ik bang. We zullen ons er hoe dan ook zeker op voor moeten bereiden.
Uiteindelijk zal ook een basisloon door iemand betaald moeten worden.
Ik stel me zo voor dat er nog steeds op van alles belastingen geheven worden, alleen het werk wordt niet meer door mensen gedaan.

Stel dat je een bedrijf hebt met 10 mensen in dienst die je elk 1000 per maand kosten. Dan ben je dus 10000 per maand kwijt. Als je als bedrijf deze 10 mensen kunt vervangen door AI die 50% efficiënter werken, nooit fouten maken, nooit ziek zijn, etc. En daarvoor betaal je 1000 per maand aan onderhoudskosten en 10000 per maand aan belastingen, dan ben je feitelijk 10% meer kwijt voor 50% meer productiecapaciteit. Die 10.000 aan belastingen kunnen vervolgens weer netjes uitgekeerd worden aan de 10 mensen die hun baan verloren zijn als basisloon.

Dit is natuurlijk extreem overgesimplificeerd, maar ik geloof er best in dat we uiteindelijk in een situatie zullen komen waarin de belastingen voor bedrijven enorm groeien, maar door de hogere efficiëntie het toch nog steeds interessant is om over te stappen.
Helemaal met je eens. :)

Er zal dan inderdaad een verschuiving plaats moeten vinden, van individuele loonbelasting, naar vooral een belasting voor bedrijven die profiteren van A.i. Want een economie waarin geld er helemaal niet meer toe doet, dat is denk ik niet haalbaar -- al was het alleen al vanwege de mens zelf; kijk naar het gefaalde Marxisme: mensen hebben nou eenmaal (vooral financiele) motivatie nodig om iets te willen doen.
Het probleem met die hypothese is dat je weggeconcurreerd wordt door een buitenlands bedrijf dat alleen de 1000 per maand aan onderhoudskosten moet betalen.

De betere oplossing is om belasting te verschuiven naar BTW. Dat is namelijk een belasting die geen voordelen biedt aan buitenlandse bedrijven. Ook buitenlandse bedrijven betalen hun BTW hier. Daar kan geen brievenbusmaatschappij in de Bahama's iets aan doen.
Met verhoging BTW ga je geen banen behouden. Deze wordt uiteindelijk betaald door de consument. Hoe gaat de consument die betalen als ze geen baan meer hebben?
Populaire misvatting. Alle belasting wordt uiteindelijk betaald door de klant. Bedrijven zonder klanten betalen geen BTW, nee, maar ze maken ook geen winst en betalen dus ook geen winstbelasting.

Het punt nu is dat Nederlandse klanten dus bijdragen aan de BTW hier, maar de winstbelasting in de Bahama's.
Uiteraard, vandaar ook met opmerking dat het extreem overgesimplificeerd is. Het gaat mij er uiteindelijk om dat als belastingen een groot deel van de loonkosten overnemen het voor bedrijven nog steeds rendabel is om te automatiseren, maar dat je het geld overhoudt om een basisloon mee te financieren. Hoe deze belastingen precies tot stand gaan komen is een ingewikkelde kwestie die niet in een week bedacht gaat worden.

het zou wel eens een EU aangelegenheid kunnen gaan worden en dat er zeer hoge importheffingen komen op goederen van buiten de EU of iets dergelijks. Die heffingen gaan dan weer naar de basisloon pot.
Ik denk dat we in Nederland niet gelukkig worden van een EU-basisloon. Als het basisloon zo hoog wordt dat wij er van kunnen leven, dat springen de Roemenen een gat in de lucht. En tegelijkertijd zullen onze hoge import-heffingen ook leiden tot hoge importheffingen van andere landen op EU-exporten, iets wat ons ook al bijzonder treft. Nederland heeft juist een belang bij het afschaffen van douane-tarieven. Dat is waarom wij ook zoveel last hebben van Brexit.
Meteen weer een goed voorbeeld van waarom het zulk ingewikkeld materiaal is. Gelukkig hebben we tzt geavanceerde AI om ons te helpen aan een oplossing 😉
In de VS is volgens mij juist veel meer gemeenschapsdrang (vooral onder degenen die sterk tegen alle verplichte hulp zijn), zoals de kerk die de armen helpt. Daar geeft iedereen graag aan, maar aan de overheid geven in de hoop dat die mensen er mee kunnen helpen is daar vooral niet populair lijkt het. Niet zo heel gek ook misschien, in NL kost het systeem ook bizar veel geld, er zitten genoeg nadelen aan algemene verplichten (gesubsidieerde) gezondheidszorg. Hoe individualistischer een maatschappij, hoe meer het nodig lijkt echter, ik denk omdat mensen hun naasten niet meer helpen omdat ze hen niet kennen.
Het verschil is dat je hier al bijna alles aan de overheid moet afstaan en dat in de VS tietallen procenten lager ligt.
In de VS is volgens mij juist veel meer gemeenschapsdrang (vooral onder degenen die sterk tegen alle verplichte hulp zijn), zoals de kerk die de armen helpt.
Daarvoor geldt echter vaak ofwel 1) Het is een lokale kerk en je kent dus de mensen aan wie het besteed wordt (indirect) of 2) Het zijn sterk gelovige mensen en geloven dus feitelijk dat ze er zelf beter van worden (immers veel geven = naar hemel!)
ik denk omdat mensen hun naasten niet meer helpen omdat ze hen niet kennen.
Precies, en daarin zit een groot verschil met (veel) Europese landen. Het is waar dat ook wij hier (te) vaak een rondje om lopen als we anders langs die zwervers/probleemjongeren/onbekende gozer/etc moeten lopen, maar wij hebben wel nog steeds een heel sterk gevoel dat niemand bij een ziekhuis geweigerd zou moeten worden, dat iedereen een 2e kans verdient en dat we mensen met problemen (medisch, financieel, etc) niet aan hun lot over moeten laten, zelfs als het hun eigen schuld was.
Dat verschilt ook per groep. Onder de gewone man wordt je ook als profiteur weggezet, bij de wat meer beschermd van de normale wereld elite is het inderdaad zo dat men hier voor is.

Ik zelf ben niet tegen uitkeringen en mensen die te lui zijn om te werken(die zitten er ook tussen) want er zijn andere dingen die de overheid doet die veel meer geld kosten ;)
Er is natuurlijk ook een verschil tussen 100% socialisme en 'een beetje meer socialisme'. Je doet het klinken alsof het goed gaat in Amerika, maar dan heb je wel een beetje en roze bril op. Ja, de economie gaat beter (net als in zo'n beetje de hele wereld overigens, dat heeft niet zoveel met ons of hun systeem te maken), maar de ongelijkheid is er ook ongekend.

In Nederland, en het grootste deel van West-Europa, geldt als jij een full time baan hebt, dan is de kans dat je niet rond kunt komen klein. Met een minimumloon is het zeker geen vetpot, en het is zeker oppassen geblazen dat je geen gekke dingen doet of pech hebt, maar in principe kun je ermee rondkomen. Bovendien heb je dan ook nog eens volledig recht op zorg!

In Amerika daarentegen zijn er grote percentages mensen die 2 banen hebben en nog steeds zo ongelooflijk weinig verdienen dat ze nog steeds niet rond kunnen komen en zorg kunnen ze helemaal wel vergeten. Het is dan leuk dat je voor de statistieken onder 'werkende mensen' valt, maar of je er echt gelukkig van wordt vraag ik me erg af.

Het is niet voor niets dat Amerika bij onderzoeken zoals de World Happyness Report ver ondermaats presteert voor een land met een ogenschijnlijk hoge welvaart. Uiteindelijk gaat het volgens mij om hoe gelukkig je bent, niet hoeveel geld je hebt en of je wel of niet een baan hebt. Dit zijn vaak wel factoren die (zwaar) bijdragen, maar blijven een middel om het eindresultaat te bereiken.... Mijn mening tenminste :)
Qua economie en banen en werkloze gaat het heel goed in America.

Tuurlijk zijn er zat andere dingen die niet goed gaan maar ik had het over economie en banen en werkloze en ga maar zo door.

Geld maakt niet gelukkig, maar wel een stuk makkelijker.

[Reactie gewijzigd door AmigaWolf op 11 februari 2019 17:11]

"Internationale samenwerking is ook wenselijk, maar alleen wanneer dat in het belang is van de VS."

Ik had ook niks anders verwacht, wel graag willen ontwikkelen maar in hoofdlijnen de grootste winst hierin voor zichzelf houden.

Ik ben wel benieuwd hoe ze dit verder gaan implementeren, als er banen vervallen dan levert dit ook weerstand op. Techniek is vooruitgang, maar vooruitgang om wille van de vooruitgang is iets wat misschien aan banden gelegd zou moeten worden.
Welk land zou belastinggeld gaan spenderen waar andere landen van gaan profiteren?
Alle rijke EU-landen. Dat is staand beleid, "structuurfondsen" heet dat.
Als daar referenda over gehouden zouden worden, wordt die kraan gelijk dichtgedraaid.
Goede kans. Dat is weer zo'n reden waarom referenda afgeschaft zijn.

Rijke EU landen zijn rijk vanwege een beter ontwikkeld bedrijfsleven, en hebben om die reden bovenmatig belang bij de Interne Markt. Structuurfondsen zijn de prijs die we betalen voor de Interne Markt. Netto hebben we er nog steeds baat bij.
Ik zou een referendum ook meteen afschaffen als de mensen alsmaar iets anders willen dan ik.
Maar goed, het ging om het stimuleren van AI en het is logisch dat de grote machtsblokken aanvoelen dat ze daarbij zich geen grote achterstand kunnen veroorloven.
Zo zou je het ook kunnen interpreteren. Maar zelfs als er van beiden kanten evenveel inzet is, dan gaat bovenstaande quote nog steeds op.

Dit sluit ook aan bij Trump zijn one-liners: "America first"
Als Robotisering en AI banen en dus inkomen zouden kosten valt alles om ons heen. Voor wie zou die robot werk moeten verrichten als de klant (jij) geen inkomen heeft. Dit implodeert vanzelf zo.
En wat AI betreft...diverse slimme gasten hebben hierover hun bedenkingen geuit maar dat zal grote bedrijven worst zijn. Bedrijven willen geld en (grote) landen (economische) macht, science fiction kan dan maar zo realiteit worden. Een gemiddeld IQ van 100 (zoals boven gesteld) is natuurlijk niks vergeleken met een AI met toegang tot alles.
Ik hoop dat de mens dom blijft en geen echte AI kan realiseren.
Als Robotisering en AI banen en dus inkomen zouden kosten valt alles om ons heen. Voor wie zou die robot werk moeten verrichten als de klant (jij) geen inkomen heeft.
Die AI werkt voor de eigenaar natuurlijk. Als jij geen inkomen hebt, waarom denk je dan dat jij een klant bent? Een klant is per definitie iemand die geld uitgeeft.
Bedrijf zonder personeel is kostenbesparend maar als mensen geen werk hebben is het product niet nodig...
Het maakt niet uit wie/wat het werk doet, het blijft het zoeken naar de juiste balans.

Nu:
Te hoge lonen -> Productie wordt te duur;
Te lage lonen -> Te weinig consumptie.

Straks met robotten en AI die het werk doen:
Te hoge belasting op bedrijven -> Productie wordt te duur;
Te lage belasting op bedrijven (1) -> Te weinig consumptie.

1: Het geld afkomstig van belasting op bedrijven wordt uitgegeven aan uitkering/basis inkomen aan de bevolking zodat zij kunnen consumeren.
Toevallig ben ik net een geweldig boek aan het lezen waaraan me dit doet denken: After On.

Het is speculatieve fictie over het ontstaan van een super-AI, en hoewel het hoofddoel een vermakelijk verhaal is worden er een boel goede punten gemaakt omtrent privacy, AI, de rol van de overheid, en de staat van Silicon valley.
Enorme aanrader :)
Hoe zal dit project gaan heten, Skynet of Genysis?
Het lijkt erop alsof Trump Roko's Basilisk heeft gelezen ;)
Maar wanneer komt de Nederlandse overheid nou met een haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijk tot een potentiële voorwaardelijke investering van 1 miljoen in AI voor 2030?
Leuke video van CGP Grey die de noodzaak hiervoor nog eens verder benadrukt:

https://www.youtube.com/watch?v=7Pq-S557XQU
Huh? Nu bestaat AI weer niet? Dan weer wel, dan weer niet, wanneer is iets AI? Allemaal mooie prietpraat als je het mij vraagt.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.

Tweakers maakt gebruik van cookies

Tweakers plaatst functionele en analytische cookies voor het functioneren van de website en het verbeteren van de website-ervaring. Deze cookies zijn noodzakelijk. Om op Tweakers relevantere advertenties te tonen en om ingesloten content van derden te tonen (bijvoorbeeld video's), vragen we je toestemming. Via ingesloten content kunnen derde partijen diensten leveren en verbeteren, bezoekersstatistieken bijhouden, gepersonaliseerde content tonen, gerichte advertenties tonen en gebruikersprofielen opbouwen. Hiervoor worden apparaatgegevens, IP-adres, geolocatie en surfgedrag vastgelegd.

Meer informatie vind je in ons cookiebeleid.

Sluiten

Toestemming beheren

Hieronder kun je per doeleinde of partij toestemming geven of intrekken. Meer informatie vind je in ons cookiebeleid.

Functioneel en analytisch

Deze cookies zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website en het verbeteren van de website-ervaring. Klik op het informatie-icoon voor meer informatie. Meer details

janee

    Relevantere advertenties

    Dit beperkt het aantal keer dat dezelfde advertentie getoond wordt (frequency capping) en maakt het mogelijk om binnen Tweakers contextuele advertenties te tonen op basis van pagina's die je hebt bezocht. Meer details

    Tweakers genereert een willekeurige unieke code als identifier. Deze data wordt niet gedeeld met adverteerders of andere derde partijen en je kunt niet buiten Tweakers gevolgd worden. Indien je bent ingelogd, wordt deze identifier gekoppeld aan je account. Indien je niet bent ingelogd, wordt deze identifier gekoppeld aan je sessie die maximaal 4 maanden actief blijft. Je kunt deze toestemming te allen tijde intrekken.

    Ingesloten content van derden

    Deze cookies kunnen door derde partijen geplaatst worden via ingesloten content. Klik op het informatie-icoon voor meer informatie over de verwerkingsdoeleinden. Meer details

    janee