Opinieblog - Janan Ganesh: 'Alleen weerbaar progressivisme kan populisten verslaan'

09:43 dinsdag 7 februari 2017

17:23 maandag 6 februari 2017

Janan Ganesh, columnist van de Financial Times, geeft vandaag advies aan progressieve populistenbestrijders. Bijgaand enkele citaten, voor het volledige stuk klik hier.

‘Progressieven hebben wereldwijd geantwoord op Trump inreisverbod met principiële oppositie, praktische hulp voor de slachtoffers en – af en toe – klinkklare nonsens. Neem de badkamer-drogreden. BIj elke antiterreurmaatregel van de staat, worden de statistieken tevoorschijn getoverd waaruit blijkt dat er minder westerlingen omkomen in terroristische aanslagen dan in dagelijkse ongelukken. Uitglijden in bad is hierbij een van de favorieten.’

‘We lezen het, grinniken, en wachten tot politici eindelijk het licht zien. Maar dat gebeurt niet, om goede redenen. Want de meeste mensen voelen intuïtief het verschil aan tussen huiselijk ongeluk en politiek geweld. Dat laatste is een aanval op het systeem.’

‘De advocaten die vrijwillig de onterecht aangehouden mensen hielpen op Amerikaanse vliegvelden lieten het progressivisme op zijn best zien. Terrorisme vergelijken met glad porselein is progressivisme op zijn slechtst. De komende jaren moeten redelijke mensen weerstand bieden tegen populisten, maar goed opletten hoe ze dat doen. De kiezers kijken mee.'

‘Populisten rekenen erop dat hun extremisme een overreactie zal ontlokken aan hun progressieve tegenstanders, waarna de kiezers de voorkeur zullen geven aan rechtse schrilheid. Progressieve of liberale krachten moeten niet capituleren voor de populisten maar ze zullen tenminste de havikachtige lijn – inzake nationale veiligheid, misdaad, en afhankelijkheid van uitkeringen - moeten vasthouden die ze recentelijk nog in het zadel hielp. En ze zullen de lijn inzake migratie moeten verharden. Dit zal - in deze tijd van autoritaire provocatie – heel wat discipline vergen.’

‘‘Liberalism’ kan alleen winnen als het gedoopt is in vloeibaar staal. Op zijn piek stond Tony Blair voor waakzaamheid tegen criminaliteit, terrorisme en schurkenstaten. De komende golf van antipopulistische politici kan maar beter op Blair in zijn beste tijd lijken dan op de Canadese premier en droomboot van kosmopolitische vroomheid Justin Trudeau.’

11:32 maandag 6 februari 2017

Op de cover van het Duitse weekblad Der Spiegel van deze week houdt Donald Trump het bebloede hoofd van Lady Liberty, het Amerikaanse Vrijheidsbeeld, in zijn rechterhand en in zijn linkerhand de machete waarmee hij de onthoofding heeft gepleegd.

De Britse Economist laat ‘relschopper’ Trump een molotovcocktail in de menigte gooien. Je kan het zien als satire, maar populisme-expert en Volkskrant-commentator Hans Wansink waarschuwt voor demonisering van Trump en zijn Europese geestverwanten.

‘Het gelijkstellen van populisme aan rechts-extremisme en zelfs fascisme zet ons op een dwaalspoor’, schrijft Wansink in zijn nieuwe boek De populistische revolutie. Juist in het gebruik van geweld onderscheidt het fascisme zich van het populisme, dat altijd opereert binnen de kaders van de parlementaire democratie.

Wansink kritiseert in zijn boek ‘het routinematig afblaffen van politieke tegenstanders als nazi’s’ door ‘de politiek-publicitaire klasse van Duitsland’, waarvan Der Spiegel een exponent is.

Wansink citeert de Duitse wetenschappers Werner Patzelt en Joachim Klose die in Dresden onderzoek deden naar de opmars van Pegida, de Patriottische Europeanen tegen de Islamisering van het Avondland. Klose en Patzelt hekelen in hun studie het linkse paternalisme van de Duitse journalistiek: ‘Feiten worden vaak zo uitgekozen, gerangschikt en van commentaar voorzien, dat de lezer, de luisteraar en de kijker doelgericht tot dit oordeel wordt geleid: Pegida is slecht, Pegidianen zijn dom en gemeen, de tegenstanders van Pegida staan voor het goede – en aan hun kant moet iedereen staan.’

Het politiek correcte paternalisme van de media werkt evenwel averechts, concludeert Wansink. De kiezers ergeren zich er alleen maar aan. Zo kan de rechts-populistische Alternative für Deutschland bij de Bondsdagverkiezingen van september 2017 weleens voor een ommekeer in de Duitse politieke verhoudingen zorgen. Meer hierover in Opinie & Debat van 7 februari.

09:54 maandag 6 februari 2017

Hoewel de afbladdering van de rechtse presidentskandidaat Francois Fillon koren op de molen lijkt te zijn van Marine Le Pen, leider van het Front National, is het voor haar te vroeg om te juichen. Dat schrijft Fokke Obbema in het Commentaar. ‘Want de affaire speelt ook de pro-Europese politicus Emmanuel Macron in de kaart, die door zijn aanhangers als de “Franse Kennedy” wordt gezien. Haalt Macron de tweede ronde dan is de kans aanzienlijk dat hij Le Pen verslaat.’

Margriet Oostveen ging op bezoek bij een slecht bezochte demonstratie van Pegida Nederland. Pegida-regelaar Astrid Bello zou graag samen optrekken tegen de islam, maar Wilders en VNL geven geen sjoege. Want Pegida ‘wordt altijd weggezet als extreemrechts’. Oneerlijk vindt Astrid, ‘want ze is óók gewon ‘moeder en oma’.

René Cuperus was aanwezig op de Nederlandse Bilderbergconferentie en het smaakte naar meer, laat hij weten in zijn column. ‘Waarom organiseert de Nederlandse vakbeweging niet zelf een alternatieve Bilderbergconferentie?’

09:32 zondag 5 februari 2017

Als het CPNB in een persbericht jubelt dat er een poëziebundel op de bestsellerlijst is beland, terwijl het om de geintjes gaat die Tim Hofman onder de titel Gedichten van de broer van Roos de wereld in stuurt, dan is het tijd iets terug te roepen, schrijft literatuurcriticus Arjan Peters in zijn column. 'Bij Hofman rijmt kanker op janken. Geen ritme, geen gedachte, geen muziek. Je kunt deze bundel geen poëziedebuut noemen, omdat verzamelde woordgrapjes niet onder dichtkunst ressorteren. Er verschijnt veel bagger, constateerde VSB Poëzieprijswinnares Hannah van Binsbergen al. En al is deze aanfluiting lucratief, literatuur wordt het ook daardoor niet.'

Bij de PvdA ontbreekt het smartelijk aan een eigen gezicht, stelt politiek commentator Martin Sommer in zijn wekelijkse column. 'Kiezers willen een concreet vooruitzicht over zorgelijke kwesties. Om een dwarsstraat te noemen, hoe gaat Nederland zich opstellen als er een nieuwe vluchtelingenstroom komt? (...) Om Wilders tegen te houden, hebben we meer aan Rutte dan aan demonstraties en de PvdA.'

De behoefte aan satire is groter dan ooit, schrijft Bert Wagendorp in zijn column. 'Satire is strijdlustig, het voorkomt wanhoop en cynisme. De werkelijkheid is niet te harden zonder de troost van de satire. Trump en zijn geestverwante leugenaars over de hele wereld verdienen het om voortdurend te worden geridiculiseerd, te worden ontmaskerd in hun grootheidswaan en in hun bloedserieuze smoelen te worden uitgelachen. Let's go.'

10:08 vrijdag 3 februari 2017

Columniste Elma Drayer toont aan dat jonge vrouwen in Nederland niet noodgedwongen kiezen om in deeltijd te werken, maar uit vrije wil: ‘Bijvoorbeeld omdat zij menen dat werk bovenal 'leuk' moet zijn. Of omdat zij menen dat de combinatie kind en baan een 'dubbele belasting' betekent (en geen dubbele vreugde). Of omdat zij menen dat uitgerekend hun - beoogde - partner nimmer van de ladder zal donderen, werkloos raakt, ernstig ziek wordt of ervandoor gaat met een jong kippetje.’

In het Commentaar schrijft Pieter Klok dat RTL niet moet vasthouden aan vier kandidaten voor het verkiezingsdebat als de verschillen tussen de middelgrote partijen te klein zijn om precies te bepalen wie er mag meedoen. RTL moet dan kiezen voor een breed debat tussen alle grote en middelgrote partijen. De PVV en de VVD, die nu het grootste zijn in de peilingen, moeten hun verzet hiertegen opgeven.

Publicist Marcel Duyvestijn vindt dat politici in de verkiezingsstrijd moeten stoppen met negatieve campagnes: ‘Kiezers worden alleen maar cynisch van voortdurend bekvechtende mannetjes in grijze pakken.’ Duyvestijn meent dat politici hun eigen verhaal moeten vertellen en daarbij ook best eens blijk mogen geven van hun twijfel en onzekerheid.

11:39 donderdag 2 februari 2017

Met het begin van Donald Trumps presidentschap sterft een Australische diplomatieke traditie, schrijft The Sydney Morning Herald in een analyse van het telefoongesprek dat Trump voerde met de Australische premier Turnbull. 'Welke meningsverschillen er ook waren tussen Washington en Canberra, of persoonlijke desinteresse tussen respectievelijke leiders, in het verleden kon iedere premier ervan uitgaan dat een president telefoontjes en bezoeken waardig en diplomatiek zou laten verlopen, zoals past in een ‘speciale relatie'.

'Maar de nieuwe realiteit is dat Trump en zijn team iedere vriend zwart zullen maken als hijzelf er beter kan uitkomen. Dus Australische politici moeten niet de schijn ophouden dat alles prima is. Turnbull kan Australiërs wel willen laten geloven dat het telefoongesprek een succevolle uitwisseling van meningen tussen belangrijke mannen was, zodat hij er écht niets over kon zeggen. De naakte waarheid is dat het een vreselijk gesprek was.

'Turnbull kwam bijna weg met zijn zwijgen - zijn ouderwetse diplomatieke instincten volgend - en het Witte Huis kwam eerst met een gekuiste versie van het gesprek met het gebruikelijke ‘bla, bla, bla… voortdurende kracht… samenwerking… belangrijk voor wereldvrede…Australië/Amerika houdt van ons'.

'Trump wil een bullebak op het wereldtoneel zijn en dan heeft hij slachtoffers nodig, een bullebak moet het van zijn reputatie hebben. Dus zijn slachtoffers moeten vernederd worden door hun vernedering wereldkundig te maken. Via een tweet, of in dit geval een briefing van de The Washington Post. Turnbull was razend, maar het had niet Australië hoeven zijn. Het Trumpteam had iedere leider kunnen nemen om te laten zien hoe hard hun nieuwe president is.'

De Washington Post schrijft dat Trumps berisping de Australische premier niet hoeft te schaden. 'Maandag, na zijn geprikkelde telefoongesprek met de president, zei Turnbull tegen verslaggevers dat de nieuwe regering had beloofd door te gaan met de deal die Australië had gesloten met de regering-Obama. Deze bevestiging werd door de Australiërs gezien als bewijs dat hun nauwe relatie met de VS onder Trump wordt voortgezet. Minder dan twee uur nadat de Amerikaanse ambassade donderdag tegen Australische verslaggevers had verteld dat Het Witte Huis de overeenkomst had bevroren, tweette Trump dat hij ‘deze domme afspraak gaat bestuderen’.

Dat commentaar leek de deal in twijfel te trekken en is een voorbeeld van de manier waarop Trumps schijnbaar spontane tweets een vernietigende uitwerking hebben onder de Amerikaanse bondgenoten in de hele wereld. Maar zelfs de oppositie heeft begrip voor de positie van Turnbull: 'Ik denk dat we gewoon te maken hebben met een normale woedeaanval van Trump.''

09:53 donderdag 2 februari 2017

‘In korte tijd is het beeld van de EU gekanteld van een groeiend machtsblok en bloeiende waardengemeenschap tot een teer, zielig kasplantje’, schrijft Arnout Brouwers in het Commentaar. ‘Beide beelden zijn overdreven - maar zeker is dat de alarmbel nu ook voor de EU zelf rinkelt. In deze omstandigheden is euroscepsis niet langer vrijblijvend, maar spelen met vuur. Toch blijven ook hier sommige politici hun euroscepsis uitventen als parmantige siervisjes die vrijwillig in een aquarium met haaien springen. De EU moet hervormd worden, maar zich niet laten verscheuren door externe machten of interne dwazen.’

‘Het idee van een basisinkomen wordt vaak in economische taal bediscussieerd’, aldus Marjan Slob in haar column. ‘Logisch. Maar mij interesseert de psychologische kant. Hoe zou ik hebben gereageerd als ik ten diepste zeker zou zijn van mijn bestaan, omdat het mij zonder meer werd gegund? Ik denk dat een basisinkomen ons collectief aardiger zou maken.’

‘Het is tijd dat verantwoordelijke mediaprofessionals openlijk erkennen dat ze niet neutraal zijn’, schrijft Jannet Vaessen, directeur van WOMEN Inc. ‘Dat ze, net als wij allemaal, onbewuste vooroordelen hebben en dat het belangrijk is dat ze zich bewust zijn van hun eigen profiel en het beeld dat ze op basis daarvan scheppen. Want pas als je je bewust bent van je eigen vooroordelen, kun je ze bijsturen.’

11:36 woensdag 1 februari 2017

Vanmiddag debatteert de Tweede Kamer over de vraag of er een parlementaire enquête moet komen naar de invoering van de euro. Het Forum voor Democratie van Thierry Baudet heeft 45 000 handtekeningen opgehaald om deze kwestie bij de Kamer aan te kaarten. Hij meent dat opeenvolgende regeringen en parlementariërs de kiezers ten onrechte hebben voorgespiegeld dat de invoering van de euro geen overdracht van soevereiniteit en welvaart met zich mee zou brengen.

Leidende politici als de toenmalige premiers Lubbers en Kok en de ministers Ruding en Zalm van Financiën zouden onder ede moeten worden gehoord. Baudet wil ook betrokkenen als oud-president van de Europese Centrale Bank Jean-Claude Trichet en oud-voorzitter van de Europese Commissie Romano Prodi onder ede laten getuigen. Volgende week neemt de Kamer een besluit over het houden van een parlementaire enquête.

PvdA-ideoloog en Volkskrant-columnist René Cuperus juicht het initiatief voor een parlementaire enquête toe. In de eerste plaats vanwege wat hij noemt ‘democratische hygiëne’. Omdat deelname van Nederland aan de euro de meest ingrijpende beslissing is geweest van de afgelopen decennia, moet daarover alsnog verantwoording worden afgelegd.

Cuperus: ‘Het was schandalig hoe weinig debat erover was. Ook in de PvdA was er sprake van tunneldenken: men had totaal geen aandacht voor de argumenten van de tegenstanders. Er was veel te weinig kennisoverdracht naar de burgers over de gevolgen van de euro. Die kregen alleen maar te horen dat het zo makkelijk was dat je aan de grens geen geld meer hoefde te wisselen.’

Dat verwijt geldt niet alleen de leidende politici, maar ook de leden van de Tweede Kamer. Cuperus: ‘Ook nu nog is het schokkend hoe weinig het gemiddelde Kamerlid van Europa weet. Referenda en parlementaire enquêtes zijn hele belangrijke instrumenten om het falen van politici in de kennisoverdracht aan de burger te compenseren.’

Een tweede reden voor het houden van een parlementaire enquête ziet Cuperus in de geopolitieke dimensie van de invoering van de euro. Die was immers bedoeld om een verenigd Duitsland in Europa te integreren. Cuperus: ‘Indertijd waren met name de Britse premier Thatcher en onze premier Lubbers helemaal geen voorstander van een Duitse eenwording. En was de prijs voor die eenwording, namelijk verregaande economische en politieke integratie, niet te hoog?’

In de derde plaats wil Cuperus het parlementaire onderzoek niet alleen laten gaan over het verleden, maar ook over de ‘toekomstbestendigheid’ van de euro. Cuperus: ‘Wat zijn de toekomstscenario’s? Kunnen we de euro alleen handhaven bij een nog diepere politieke integratie van de EU? Is het mogelijk om disfunctionerende landen als Italië en Griekenland te dwingen tot de nodige hervormingen? Wat gaat er met onze pensioenen gebeuren? Of is de euro op termijn onhoudbaar vanwege de verschillen tussen Noord en Zuid? Ook daarover zou het moeten gaan in een parlementaire enquête over de euro.’

10:01 woensdag 1 februari 2017

Columnist Derk Jan Eppink meent dat de Amerikaanse president Trump een nieuwe wereldorde creëert, de wereldorde van het eigenbelang. Hij vraagt zich af of de EU die wereldorde kan overleven en adviseert zich te richten op enkele gemeenschappelijke belangen zoals handelspolitiek, veiligheidsbeleid, antiterrorisme en migratiebeperking. De EU ‘moet minder preken over ‘Europese waarden’ tegen een Amerika dat Europa twee keer moest redden van zelfvernietiging.

Jeroen Langelaar, kenner van het Amerikaanse rechtssysteem, legt uit wat het betekent dat Trump een conservatieve rechter heeft voorgedragen voor het Hooggerechtshof. ‘Conservatief’ staat in dit geval voor ‘de overtuiging dat de grondwet gelezen moet worden zoals die door de Founding Fathers is bedoeld ’ en dat ‘maatschappelijke verandering moet komen vanuit de smaneleving en via het democratische proces’, niet door ‘wetgeving vanaf de rechtbank’.

In het Commentaar schrijft Hans Wansink dat het manifest ‘Waardig ouder worden’ van de christelijke partijen, de SP, de PVV, Omroep Max en ouderenorganisatie KBO-PCOB een welkome bijdrage is aan de discussie over het levenseinde. Hij citeert het motto van dit Zilveren Pact, van de hand van schrijfster Vonne van der Meer: ‘Waardeloos leven bestaat niet, maar mensen kunnen zich waardeloos voelen door onverschilligheid en gebrekkige zorg. Dat voorkomen is de opdracht van de hele samenleving.’

11:16 dinsdag 31 januari 2017

Het ontslag van waarnemend minister van Justitie Sally Yates heeft tot felle reacties geleid. President Trump ontsloeg haar nadat zij haar ministerie opdracht had gegeven het inreisverbod van de president niet voor de rechter te verdedigen.

De Washington Post constateert dat Yates presidenten van beide partijen heeft gediend en altijd de grondwet heeft verdedigd. Haar 27-jarige staat van dienst is vlekkeloos. Maar Trumps adviseur liet op Fox News weten dat haar gedrag ‘roekeloos, onverantwoordelijk en onheus was door een decreet van de president niet te willen verdedigen'.

In een commentaar schrijft het conservatieve blad National Review dat het ontslag van Yates terecht is: ‘Het is heel simpel, onze Grondwet bepaalt dat alle uitvoerende macht bij de president van de Verenigde Staten ligt, niet een beetje maar álle macht. Als ambtenaren bezwaren hebben tegen het beleid van de president hebben ze een duidelijke keuze: heet de besluiten welkom en voer ze uit, of treed eervol af. Er is geen derde weg. Niemand die dat beter weten dan topambtenaren bij Justitie. Daarom ontslaat president Trump Sally Yates terecht. Het is onbegrijpelijk dat de nieuwe president Yates op haar plek liet om het ministerie van Justitie te leiden tot de komst van senator Jeff Sessions.
'Yates is een trouwe door Obama benoemde progressief en ze wist duidelijk hoe de wind zou gaan waaien. Ze is een linkse held die toch al wist dat ze moest gaan. Het is sabotage om dan een besluit van de president niet te willen uitvoeren. Yates had nooit in de positie mogen blijven om haar toneelstukje voor de bühne te mogen opvoeren. Maar die fout is inmiddels gecorrigeerd.'

In een commentaar juicht The New York Times het toe dat meer dan honderd ambtenaren van het ministerie een memorandum hebben ondertekend om kenbaar te maken dat ze tegen het inreisverbod zijn van president Trump. Het memorandum voorspelt dat het inreisverbod contraproductief is waar het gaat om het verhogen van de nationale veiligheid. ‘Het verbod staat haaks op de Amerikaanse en constitutionele waarden die we gezworen hebben te zullen verdedigen’, aldus het memorandum. De regering stelt zich roekeloos op door deze waarneming van ambtenaren die hun carrières hebben gewijd aan Amerikaanse belangen in het buitenland af te wimpelen, constateert de krant.

10:01 dinsdag 31 januari 2017

Columnist Erdal Balci smeekt ons vast te houden aan de traditie van de vrijheid: ‘Doen jullie dat, dan beloof ik de komst van een nieuwe Gouden Eeuw naar dit plateau. De beste mensen zullen op den duur op de vlucht gaan voor het delirium in de andere oorden. Ze zullen komen, met hun geld, hun intellect en hun schoonheid.’

Zorgethicus Guus Timmerman kritiseert het voorstel van Kees Kraaijeveld om naasten te laten meebeslissen of een leven voltooid is. Timmerman zegt dat de waarde van een mensenleven kan worden afgemeten aan wat de betreffende persoon bezit, aan wat hij bijdraagt aan de samenleving, aan de hoeveelheid en kwaliteit van zijn sociale relaties, maar dat de 'waardigheid van het leven' tot een ander register behoort: ‘De heiligheid of beschermwaardigheid van menselijk leven is een fundament van ons samenleven. Waar iedereen zich voortdurend moet afvragen of hij het nog wel waard is te leven, kan van een humane samenleving geen sprake zijn. Dit wordt in veel religieuze tradities onder woorden gebracht en werkt ook door in de mensenrechten.’

Politicoloog Otto Holman vreest een triomf van het patriottisme: ‘De geschiedenis herhaalt zich weliswaar niet op dezelfde wijze, maar herhaalt zich desalniettemin wel.’

09:56 dinsdag 31 januari 2017

11:18 maandag 30 januari 2017

The Wall Street Journal noemt het besluit van president Trump om de grens dicht te gooien voor reizigers uit zeven moslimlanden een blunder.

'President Trump lijkt vastbesloten zijn campagnebeloften door middel van een schokeffect zo snel mogelijk in te lossen en zich pas later zorgen te maken over de consequenties. Dat kan werken bij het goedkeuren van een pijplijn, maar de chaos over zijn vluchtelingendecreet maakt duidelijk dat regeren door middel van bewuste ontregeling in je eigen gezicht kan ontploffen', schrijft de WSJ.

'Plotseling regende het verhalen van wetenschappers, zakenlui en mensen met een geldig visum die op vliegvelden gevangen waren genomen en de toegang tot de Verenigde Staten werd ontzegd. Zelfs sommige mensen met een werkvergunning werden in de verwarring tegengehouden aan de grenzen. Het Witte Huis liet weliswaar zondag weten dat houders van zo’n green card van de maatregelen waren uitgezonderd, maar dat had vanaf het begin duidelijk moeten zijn.'

'Bovendien zou er toch een ambtenaar moeten zijn die wist dat iedereen die voet op Amerikaanse bodem zet recht heeft op het juridisch aanvechten van zijn verwijdering. Een van de advocaten van de regering die het Witte Huis moesten verdedigen kon niet uitleggen waarom degenen die in hechtenis waren genomen een bedreiging van de veiligheid waren of dat ze risico zouden lopen wanneer ze naar hun land van herkomst zouden worden teruggestuurd. Het zou slimmer zijn geweest een betere screening af te kondigen dan een willekeurige ban.'

Het decreet spreekt uit dat de regering voorrang moet geven aan aanvragen van vluchtelingen die als religieuze minderheid worden vervolgd. The Wall Street Journal wijst erop dat dat christenen kunnen zijn, maar ook de minderheid van soennitische moslims in Irak die aan de zijde van de VS hebben meegevochten.

'De maatregel maakt evenmin expliciete uitzonderingen voor Irakezen, Afghanen en anderen die samen met Amerikanen hebben gevochten. Hieronder vallen vertalers en anderen die hebben geholpen Amerikaanse levens te redden en wier eigen levens om die reden gevaar kunnen lopen. De VS heeft moslimbondgenoten nodig, terwijl de jihadisten Amerika willen voorstellen als de vijand van alle moslims.'

Conlusie van The Wall Street Journal: 'Decreten die geen onderscheid maken, geven het verkeerde signaal aan miljoenen moslims die geen jihadisten zijn, maar het wel kunnen worden wanneer ze tot de conclusie komen dat de VS in oorlog is met de islam, in plaats van met islamistische radicalen.'

The New York Times voegt hier aan toe:
'Republikeinen in het Congres die stil blijven of stilletjes het decreet steunen, moeten zich ervan bewustzijn dat de geschiedenis hen als lafaards zal herinneren.'

Volgens de NYT is er niemand in een betere positie dan minister van Defensie Jim Mattis om dit decreet op te schorten. 'Tijdens de verkiezingscampagne wees hij glashelder op het gevaar van zo'n decreet en zei dat de Amerikaanse bondgenoten gelijk hadden als ze zich afvroegen 'of we het geloof in de rede hadden verloren'.'

Zijn stilzwijgen nu is alarmerend, concludeert de NYT. 'Nietsdoen maakt hem medeplichtig aan het afschaffen van Amerikaanse waarden en het in gevaar brengen van medeburgers.'

10:00 maandag 30 januari 2017

‘Met een wervelwind van ingrijpende en half doordachte decreten heeft Donald Trump in zijn eerste week als president laten zien dat hij waarschijnlijk een van de radicaalste bewoners van het Witte Huis in de Amerikaanse geschiedenis gaat worden.’ Dat schrijft Bert Lanting in het Commentaar. ‘Alles gaat op de schop: het zorgstelsel van zijn voorganger Obama, het milieubeleid, de betrekkingen met de pers, Amerika's relaties met zijn buren. Binnen een week heeft Trump een van de sterkste troefkaarten van zijn land verspeeld: soft power.’

‘Trump toont een broertje dood te hebben aan de fundamentele waarden van de democratische rechtsstaat’, schrijft Harriet Duurvoort. ‘Dat maakt hem gevaarlijk, en mij bang en boos. Ik hou niet van demonstreren, maar nu wil ik de straat op. Met zoveel mogelijk mensen. Samengebalde vuisten tegen de waanzin.’

‘Een van de pubers die mijn huis bewonen, noemde mij een 'kankerkutmongool'’, vertelt Toine Heijmans in de verslaggeverscolumn. ‘Het is de taal van school en van de youtubers, ik weet het, en ik ben die ouwe lul van een vader. Bij de Bond tegen het Vloeken ga ik vragen hoe ik mijn puber tot de orde roep. Het lijken me de laatste verstandige mensen inzake taalverruwing - dat opgewekt-christelijke neem ik voor lief.’

09:40 zondag 29 januari 2017

‘Dankzij Trump en zijn internationale geestverwanten doen de media er weer toe’, schrijft Bert Wagendorp. ‘Media moeten zich niet in allerlei bochten wringen uit angst het publiek te mishagen. Ze moeten uitzoeken wat waar is en wat niet - dat is hun belangrijkste taak. Wat niet klopt, klopt niet, leugens zijn leugens, wie liegt is een leugenaar. Als ze dat niet meer durven vaststellen, kunnen ze de tent beter meteen sluiten.’

‘Met het aantreden van president Trump is het morele appèl tegen repressie nu ook verwijderd uit het Amerikaanse diplomatieke arsenaal’, schrijft buitenlandcommentator Paul Brill. ‘Elke staat gaat over zijn eigen inrichting, punt uit. Jammer maar helaas voor de democratische krachten die in de verdrukking zitten. Sommigen zullen zeggen: dit is realisme in zijn uiterste consequentie, (…) maar zelfs Henry Kissinger, de patroonheilige van het realisme, stelt dat de Amerikaanse buitenlandse politiek niet zonder een dosis idealisme kan. 'Als niet zowel idealisme als realisme een plaats krijgt, zal het een noch het ander in vervulling gaan.'

De Chinezen komen eraan, ook in het voetbal. ‘President Xi Jinping wil dat China zich plaatst voor het WK, daarna het toernooi zelf organiseert en uiteindelijk wint’, schrijft Paul Onkenhout. ‘De tijd dringt. Het driestappenplan moet in 2030 zijn voltooid. Het zal nog een hele klus worden. Op de ranglijst van de wereldvoetbalbond staat China op de 81ste plaats.’

Maar met geld kun je veel kopen en dat begint de voetbalwereld te merken. ‘In een jaarrapport meldde wereldvoetbalbond FIFA vrijdag dat Chinese clubs in 2016 420 miljoen euro aan buitenlandse transfers hebben uitgegeven. Dat bedrag is zeven keer zo hoog als het transfertotaal in 2013. Daarnaast komt het Chinese geld met bakken tegelijk op een andere manier in Europa terecht.’

10:48 vrijdag 27 januari 2017

Ard van der Steur is afgetreden. Het ontbrak de Haagse brekebeen aan politieke sluwheid en zijn politieke reserves waren opgebruikt. In een aantal scherpe, kritische brieven hekelen Volkskrantlezers de gang van zaken rond zijn aftreden. En waarom heeft de Tweede Kamer niet doorgevraagd?

Aftreden was voorgekookt.
De uitkomst van het debat met Van der Steur was dat Van der Steur zelf opstapt. De Tweede Kamer die zowel Rutte als Van der Steur fel aanviel, had na de mededeling van het aftreden opeens geen zin meer om het debat voort te zetten. Voor alle partijen is dat natuurlijk de beste oplossing. Rutte blijft zo buiten schot en daardoor leidt de VVD niet meer gezichtsverlies dan strikt noodzakelijk. De andere partijen hebben het Rutte niet moeilijk gemaakt waardoor zowel Rutte als deze partijen de coalitie-onderhandelingen onbezwaard door wraakgevoelens kunnen voeren. Het 'voor wat, hoort wat' voor de coalitie-onderhandelingen is gisteravond al gestart en ik ga er gewoon van uit dat dit scenario met de belangrijkste partijen al voor het debat is afgesproken. Daarmee blijkt het debat met Van der Steur en zijn aftreden voorgekookt, maar het geserveerde gerecht ruikt kwalijk en laat een vieze smaak achter.
^{Ko Hoogmoed, Castricum}

Onvolledig informeren
De Tweede Kamer heeft zich weer kunnen profileren met zijn stokpaard: het onvolledig informeren van de Tweede Kamer. Weliswaar stond alles al in het tweede rapport van de commissie-Oosting, maar de Kamerleden waren te lui om dat te lezen. Wat doet de Tweede Kamer nu met die volledige informatie die drie VVD'ers de kop heeft gekost? Begrijpen zij dat de burger het helemaal heeft gehad met de gevestigde partijen? Het populisme is een reactie op hun onverbeterlijke gedrag.
^{E. Holleman, Voorschoten}

Niet doorvragen
Rutte blijft volhouden dat hij Teeven niet gevraagd heeft naar zijn herinnering van het bedrag in de Teevendeal. Dat kan waar zijn, maar dat betekent niet dat hij het niet wist. Zonder te vragen kan Teeven het aan Rutte verteld hebben en ook is het mogelijk dat Rutte van iemand anders de informatie van Teeven gekregen heeft, al of niet na ernaar gevraagd te hebben aan die persoon of personen. In Nieuwsuur van 26 januari werd verteld dat meerdere mensen op het ministerie van Algemene Zaken op de hoogte waren van het werkelijke bedrag of een goede schatting daarvan. Rutte heeft het dan niet expliciet aan Teeven gevraagd, maar kan toch op de hoogte gesteld zijn van de informatie. De Kamer heeft dus niet slim doorgevraagd en daarmee een kans laten lopen om de waarheid boven tafel te krijgen en Rutte ten val te brengen.
^{Albert Knop, Hoorn}

Waarheid is zoek
Het debat over de zoveelste faux pas van minister Van der Steur is in volle gang. Ik luister maar met een half oor. Premier Rutte is aan het woord en rept over 'waarheidswending'. Ik spits mijn oren, wát zei hij?! Ik grijp naar de afstandsbediening om terug te spoelen. Waarheidswending, is dat eigenlijk wel goed Nederlands? Het klinkt een beetje als Trumpiaanse newspeak. Wél een mooi synoniem trouwens voor de 'alternative facts' die Van der Steur hanteert. Ik speel het fragment opnieuw af en luister geconcentreerd. Oh, waarheidsvinding zei onze premier. Logisch toch? De waarheid is immers allang zoek.
^{Anita Vocht, Hoofddorp}

Verwarring
Wat is normaal in de ogen van Rutte? Het verduisteren van bonnetjes en het verdraaien van de waarheid? Of de ferme verdediging ervan door Rutte? Of gelden de door Rutte gewenste fatsoensnormen alleen voor het volk? Help mij: ik raak in verwarring.
^{Maaike van der Horst, Haarlem}

09:54 vrijdag 27 januari 2017

Ook columnist Asha ten Broeke reageert op de open brief van Mark Rutte. Zij stelt: 'Tegen het nieuwe gewoon is verzet nodig'

09:51 vrijdag 27 januari 2017

Toine Heijmans schrijft in zijn verslaggeverscolumn waarom 80-jarigen de krant bezorgen. 'De stand van het land is af te lezen aan de krantenbezorger.'

09:44 vrijdag 27 januari 2017

Lees vandaag ook het opinieartikel van Ella Vogelaar: Geef gemeenten regie over inburgering terug. 'Met de huidige aanpak zullen inburgeraars niet gauw werk vinden en jarenlang in de bijstand blijven zitten.'

09:07 vrijdag 27 januari 2017

Uit de hoge koersen in de VS blijkt dat de vruchten van het economisch herstel niet gelijk verdeeld zijn, schrijft Pieter Klok in het Commentaar. 'Dat de koersen sinds de verkiezing van Trump alleen maar zijn gestegen, wijst er ook op dat beleggers erop rekenen dat hij de onevenwichtigheden, in tegenstelling tot zijn verkiezingsbeloften, alleen maar zal vergroten.'

21:34 donderdag 26 januari 2017

Waar schijft The New Yorker deze maand over? Over de uitzonderlijke wijze waarop de Denen omgaan met dierenwelzijn, constateert onze correspondent Arie Elshout.

‘De dierentuin die een giraf doodschoot’. Zo staat op de inhoudsflap van The New Yorker van 16 januari. Het laat niets te raden over, maar het betreffende stuk gaat over veel meer: het gaat ook over hoe mensen zich verhouden tot dieren en tot de dood in het algemeen. Typisch The New Yorker: de artikelen zijn lang en graven dieper. Ze raken vaak aan de menselijke conditie. Een artikel over Europa leest al gauw als een spiegeltje dat ons wordt voorgehouden.

In 2015 publiceerde het een van de beklemmendste en hartverscheurendste verhalen die ik ooit gelezen heb. 'Where the bodies are buried', zestienduizend woorden over de executies die de IRA in eigen katholieke kring uitvoerde in zijn strijd tegen de protestanten en Britten in Noord-Ierland.

Jean McConville was 37, weduwe en moeder van tien kinderen, toen zij in 1972 uit haar huis ontvoerd werd door een groep IRA-mannen, in wie een zoontje buren herkende. Zijn moeder verdween voorgoed. Jaren later bleek dat IRA-strijdster Dolours Price haar naar de Ierse republiek had gereden, waar ze werd geëxecuteerd. De moeder was een informante van de Britten, zo verdedigde Price zich.

Toch moet het hebben geknaagd. Price dronk zich uiteindelijk dood. Haar zoon trof haar in 2013 levenloos aan in bed. Zelfmoord, denken vrienden. Meer IRA-strijders maakten er een eind aan. Kennelijk hadden zij met de executies ook iets in zichzelf gedood. Les: een strijd van buren tegen buren kent alleen verliezers.

De dood van een giraf is niet van dezelfde orde. Toch maakte het lot van Marius veel emoties los. Hij leefde in de Kopenhaagse dierentuin en had de pech een mannetje te zijn in een groep giraffen waarin al een mannetje was. En twee volwassen mannetjes in een groep dat wordt vechten. Dus besloot wetenschappelijk directeur Bengt Holst begin 2014 Marius af te schieten.

Holst deed daar niet sentimenteel over. We moeten de natuur niet 'disneyficeren' door dieren te gaan zien als mensen. Je kunt je hechten aan dieren, maar je moet realistisch zijn. 'Dit is geen sprookje waar alles wat geboren wordt, nooit dood gaat.' Holst had een andere dierentuin kunnen zoeken. 'Maar we kunnen niet elke keer dat we een overtollig dier hebben de hele wereld afbellen. Dit gebeurt namelijk de hele tijd.'

Grote ophef. Een Deens blad plaatste een foto van Marius die de lezer met droeve ogen recht aankijkt. De Britten waren in alle staten. Holst gaf geen krimp. De giraf werd gedood en ontleed in het bijzijn van bezoekers, onder wie kinderen. Het vlees was voor de leeuwen. Voor de afwisseling 'warm eten', zei een verzorger.

The New Yorker beschrijft het in bijna zevenduizend woorden. Het spreekt van Deens ‘exceptionalisme’: de Denen geven om dierenwelzijn, maar zijn pragmatisch als het om een dood dier gaat. Ze plegen geen censuur op de natuur zoals de BBC, die in Planet Earth leeuwen zo vaak laat mistasten afgelopen zondag op NPO 1 ontsnapte een giraf! dat je de indruk krijgt dat alleen een zelfhulppraatgroep dit roofdier nog kan redden. De Denen zijn fijngevoelig. Het grootste Deense varkensslachthuis is open voor publiek. Elke dag zijn er 150 bezoekers.

11:32 donderdag 26 januari 2017

VVD-leider Rutte reageert in een brief op brieven die Volkskrant-lezers Carla van Hoof en Henk Branderhorst naar deze krant schreven.

Van Hoof verweet Rutte dat het niet gaat om het redden van het 'mooie Nederland', maar om meer stemmen voor de VVD. Branderhorst verweet Rutte dat zijn ‘doe normaal of ga weg’ gericht was aan (groepen van) asielzoekers/vluchtelingen (met of zonder status/verblijfsvergunning) en niet tot die 'echte' Nederlanders, hoe 'abnormaal' die zich bij tijden ook kunnen gedragen. Het is verkiezingstijd en kennelijk is het motto 'kruip zo dicht mogelijk tegen de PVV aan'. Eigen volk eerst dus. Rutte heeft het kunstje goed afgekeken van Trump, concludeert Branderhorst.

Mark Rutte: 'Graag zou ik reageren op de lezersbrieven van de heer Branderhorst uit Doorn van afgelopen dinsdag en van mevrouw Van Hooff uit Haarlem van donderdag, waarmee zij reageerden op mijn open brief aan alle Nederlanders van afgelopen maandag.

'Die brief heeft heel wat losgemaakt - in deze krant en elders. We leven in een waanzinnig mooi land. En een grote meerderheid heeft het beste met ons land voor. Maar helaas is er ook een kleine groep mensen die niet meer normaal lijkt te doen. In mijn brief maak ik, als het om die kleine groep gaat, inderdaad onderscheid tussen verschillende groepen in ons land. En ja, ik heb mensen opgeroepen om wat in Nederland normaal is te omarmen. En wanneer je dat niet wilt om er dan zelf consequenties aan te verbinden. Het is kortom jouw keuze. Maar het onderscheid dat ik maak en de invulling van wat we ‘normaal’ vinden, draait maar om één ding: je gedrag.

'Het gaat mij niet om blank of zwart, islamitisch of christelijk, homo of hetero, migrant of al generaties lang hier. Het enige wat mij interesseert, is hoe we ons in ons land gedragen. In mijn brief heb ik uitvoerig beschreven wat ik en velen met mij van dat gedrag niet willen. We willen niet dat een kleine groep die zich steeds hufteriger gedraagt of onze waarden afwijst de overhand krijgt. Maar wat nog veel belangrijker is, is wat we wel willen. Dat we ons in dit land weer een beetje normaal gedragen.

'En dat betekent: elkaar met respect behandelen. Er hier samen iets moois van proberen te maken. Niet altijd maar zeuren of schelden langs de zijlijn, in de politiek of op straat, maar iets doen. Manieren vinden om de verkramping en de negativiteit in onze samenleving te doorbreken. Juist voor de grote groep die dit ook wil heb ik de brief geschreven. Ik hoop van harte dat we de komende tijd juist hierover met elkaar in gesprek zullen gaan. Doet u mee?'
^{M. Rutte, Den Haag}

10:03 donderdag 26 januari 2017

Psycholoog Steven Pont vindt dat we niet empathisch moeten meehuilen met ouders die in een vechtscheiding zitten, maar dat we ze moeten dwingen rekening te houden met de kinderen. De gevolgen van een vechtscheiding blijven vaak jarenlang – of zelfs levenslang – in hun systeem zitten.

Adriaan Schout, Europa-coördinator bij instituut Clingendael, vraagt zich af of Italië in de euro kan blijven: ‘Nu, met de viering van 25 jaar Italiaanse hervormingsbeloften, moet de vertrouwensvraag gesteld worden.’

Columnist Stephan Sanders vindt de oproep van Mark Rutte om normaal te doen ‘het allerslechtste motto’ ooit door liberalen verzonnen. Hij wijst erop dat een van de grondleggers van het liberalisme, de filosoof John Stuart Mill, juist vreesde voor de tirannie van de meerderheid’, die geneigd is de abnormale individuele mening te vertrappen.

14:55 woensdag 25 januari 2017

In The Guardian een sombere bespiegeling van de Britse historicus Timothy Garton Ash over de gevaren van het tijdperk van nationalisme dat de wereld nu is binnengetreden. Hier enkele citaten:

'Donald Trumps binnenkomst in het Witte Huis weerspiegelt een breder fenomeen: een nieuw tijdperk van nationalisme. Op het wereldtoneel komt hij naast Ruslands Vladimir Poetin, Narendra Modi uit India, Xi Jinping uit China, Recep Tayyip Erdogan uit Turkije en talloze andere nationalistische leiders te staan. En hoewel het oneerlijk is Theresa May een nationalist te noemen, weerspiegelt haar keuze voor een harde Brexit de druk van het Engelse nationalisme. Natuurlijk zijn tijdperken van nationalisme niets nieuws. Maar precies omdat we het eerder hebben meegemaakt weten we dat ze vaak beginnen met veel hoop en eindigen met veel tranen.

In deze wereld van elkaar versterkend nationalisme zullen zowel de relatieve macht en de interne coherentie van het Westen geërodeerd worden aan beide kanten van de Atlantische Oceaan. En ondertussen hebben we het ongelofelijke spektakel van de leiders van Rusland, Turkije en Iran die bijeenkomen om een cynische deal over Syrië te sluiten.

Vanwege hun aard zijn nationalismes gedoemd vroeg of laat met elkaar te botsen. Verreweg de meest gevaarlijke van deze potentiële botsingen is die tussen China en de VS. Het risico van een ongelukkige zee of luchtconfrontatie rond de Zuid of Oost Chinese Zeeën is te groot om te negeren. En dan wordt de vraag: beschikken Trump en Xi over de wijsheid, het staatsmanschap, het goede advies en de binnenlandse speelruimte om een stap terug te zetten van het ravijn? Dit is waar Trumps karakter een zwakte kan blijken.'

'Nee, ik voorspel geen Derde Wereldoorlog. Maar een 21ste eeuwse variant van de Cuba Crisis? Heel goed mogelijk. Dus laten we geen illusies koesteren. Het wordt een gevaarlijke rit de komende jaren, en we kunnen ons daar maar beter op voorbereiden.'

11:39 woensdag 25 januari 2017

Rapper en schrijver Massih Hutak (25) heeft een antwoord gegeven op de advertentie die premier Mark Rutte publiceerde in landelijke kranten. Hij maakte volgens dezelfde formule ook een advertentie waarin hij jonge Nederlanders oproept vooral te gaan stemmen. "Hij valt het Nederland waar ik van houd aan, waar ik als vluchteling naartoe ben gekomen," zegt Hutak tegen Het Parool. "Het wordt hier onleefbaar, op sommige plekken wordt ronduit moslimhaat gepredikt. Waar moet ik heen als ik hier niet mag zijn?"

In de brief zegt hij onder meer: ‘We moeten verantwoordelijkheid nemen. Informeren. Organiseren. Handelen. Stel je voor dat alle 2 miljoen jongeren in Nederland uitzoeken welke politieke partij hen het beste vertegenwoordigt en daar dan op 15 maart massaal op gaan stemmen. Die actie zou de grootste middelvinger ooit zijn. Een middelvinger naar alle zure, oude mensen die zich druk maken om zaken waar ze geen verstand van hebben en om mensen die ze niet kennen; sukkels. Maar wel machtige sukkels. Omdat ze informeren, organiseren en handelen. En wat krijg je als sukkels dat doen? Juist, dan krijg je Mark Rutte.’

10:11 woensdag 25 januari 2017

Pas op voor de destructieve kracht van de ogenschijnlijk alledaagse term 'normaal doen', schrijft Margriet Oostveen vandaag in een openhartige verslaggeverscolumn. 'Deze woorden ondermijnen ons allemaal.'

09:49 woensdag 25 januari 2017

China werpt zich op als de nieuwe leider van de vrije wereld, dát is pas ironie, stelt econoom Heleen Mees vandaag in haar column.

09:42 woensdag 25 januari 2017

Het alternatieve feit regeert: in de VS, maar ook bij ons, schrijft Max Pam vandaag in zijn column.

'Zeker is wel dat Justitieminister Ard van der Steur als held van de waarheid geen geschiedenis zal maken. Mijn god, wat stond die man bij Nieuwsuur te klungelen, te wauwelen en te liegen over zijn streberige rol in de zaak van het weggemaakte bonnetje. Dat is ook zo ongeveer het niveau van de Nederlandse politiek: een eindeloos gezeur over een onbenullige affaire van twintig jaar geleden.'

09:12 woensdag 25 januari 2017

De bonnetjesaffaire raakt ook premier Rutte daar waar hij kwetsbaar is: op zijn geloofwaardigheid, schrijft Raoul du Pré vandaag in het Commentaar.

'De VVD heeft in deze affaire een groot dedain aan de dag gelegd voor het belang van de geloofwaardigheid van bestuurders in een volwassen parlementaire democratie. Er is veel vertrouwen verspeeld.'

16:36 dinsdag 24 januari 2017

Het spektakel van de pertinente leugens die door het Witte Huis worden verspreid, bedreigen niet alleen het functioneren van de democratie. Een regering-Trump die verslaafd is aan de ‘grote leugen’, heeft zeer gevaarlijke consequenties voor de veiligheid in de wereld. Dit betoogt columnist Gideon Rachman in de Financial Times.

Trump zal ongetwijfeld te maken krijgen met internationale crises. Van oudsher gaat de VS bij een naderende internationale confrontatie op zoek naar bondgenoten. ‘Maar’, vraagt Rachman zich af, ‘hoe kan Amerika in het tijdperk-Trump steun werven, als die bondgenoten niet geloven wat de president en zijn medewerkers te vertellen hebben?’

Rachman roept in herinnering dat de Koude Oorlog niet alleen werd uitgevochten op economisch en militair terrein, maar ook op het terrein van de waarheid. ‘De Sovjet-Unie stortte uiteindelijk in elkaar omdat het te duidelijk werd dat het een regime was dat was gefundeerd op leugens.’ Intussen suggereert Poetin dat iedereen liegt en dat het Witte Huis daarin niet verschilt van het Kremlin.

Maar Poetins strategie heeft beperkingen, schrijft Rachman. ‘Het Kremlin bleek niet in staat overtuigend te ontkennen dat Russisch wapentuig was gebruikt om vlucht MH17 boven Oekraïne neer te halen. Het gevolg was het instellen van verdere internationale economische sancties tegen Rusland.’

De Europese democratieën kunnen het goede voorbeeld geven, door te laten zien dat de meeste westerse landen niet meegaan in het verdorven discours van het Trumpisme. Maar het zullen toch de Amerikaanse pers en de rechterlijke macht moeten zijn, die de waarheid in bescherming moeten nemen.

10:00 dinsdag 24 januari 2017

‘Er is niets op tegen’, schrijft Raoul du Pré in het Commentaar, ‘om relschoppers tot de orde te roepen en te stellen dat de kernwaarden van onze verlichte samenleving niet onderhandelbaar zijn. De premier beloofde vorige week dat hij Wilders uitsluit van samenwerking maar zijn kiezers serieus neemt. Dat doet hij hiermee. Maar wie vervolgens zelf suggereert dat het land verlaten echt het beste is voor 'mensen die zich niet willen aanpassen', maakt wel degelijk een essentieel onderscheid: kennelijk moeten de hufters toch vooral in één hoek worden gezocht. Zo speelt de premier op listige wijze op de onderbuik en daar wordt de samenleving niet sterker van.’

Zijn de Oostvaardersplassen mislukt? Die vraag werpt Caspar Janssen op in zijn column. ‘Hoe dan ook is het in het belang van de natuurbeweging dat er een einde komt aan de controverse over het gebied. Het was ooit magisch, als icoon van het idee dat er ook iets nieuws mogelijk was. Inmiddels fungeren de Oostvaardersplassen als splijtzwam, waarbij biologen en natuurliefhebbers onderling met rode koppen tegenover elkaar staan. (…) Je zou bijna zeggen: op, natuurbeschermers, sluit de rijen!’

Toine Heijmans bekeek de inaugurele rede van Donald Trump onder Nederlandse fans van de nieuwe Amerikaanse president. ‘Zij zien een vernieuwer, een president die 'de gewone man' hoop geeft, een held, Democraat noch Republikein, niet op zijn mondje gevallen bovendien.’

11:45 maandag 23 januari 2017

De inauguratierede van Donald Trump was geen toonbeeld van harmonie. Integendeel. Velen zien die rede als een voortgezette oorlogsverklaring aan zijn tegenstanders. Bovendien hield Trumps woordvoerder Sean Spicer in strijd met de evidente waarheid vol dat de inauguratie van Trump door meer mensen was bezocht dan die van Obama in 2009.

Amerikadeskundige Koen Petersen is geneigd ook positieve effecten te zien: 'Een positief gevolg van zijn oorlog met de pers kan zijn dat de onderzoeksjournalistiek, die in de VS op sterven na dood is, nieuw leven wordt ingeblazen.

Omdat Trump geen Democraat is, maar ook geen typische Republikein zal hij in het Congres moeten steunen op wisselende meerderheden. Zo zullen zijn plannen om de Amerikaanse infrastructuur op de schop te nemen een warm onthaal vinden bij de Democraten. Zodoende bestaat de kans dat Trump het vastgelopen stelsel, waarbij Congresleden strikt langs partijlijnen stemmen, doorbreekt.

Koen Petersen wijst erop dat Trump er met zijn inauguratierede vooral op uit was zijn achterban te binden: 'Hij beloofde een machtsoverdracht aan het volk, en niet aan een ander regime. Daartoe zette hij zich af tegen de elite en tegen het establishment dat naast hem op het podium zat. En dat heeft gewerkt. Ik zag een Gallup-onderzoek waaruit blijkt dat meer mensen er vertrouwen in hebben dat het de goede kant opgaat dan voor de inauguratie. Dat was overigens ook zo bij de inauguraties van 2005 en 2013. Alleen was het vertrouwen na de inauguratie van Obama in 2009 nog groter.

Maar nu moet blijken hoe hij omgaat met de mensen op wie hij tijdens de inauguratie met kanonskogels geschoten heeft. Hij heeft budget nodig en meerderheden in het Congres. Hij zal dus toch met de door hem verfoeide elite moeten samenwerken. En je ziet dat hij zich steeds meer presenteert als een derde partijkandidaat. Hij is natuurlijk geen Democraat, maar ook geen typische Republikein. Zo wil hij investeren in de infrastructuur en in een betere sociale zekerheid. En daar zitten veel Democraten wel degelijk op te wachten.

'Wat betreft de oorlog met de pers, die zal nog wel even doorgaan. Trump zal zijn perscontacten in eigen hand houden. Ik verwacht dat de media hierop zullen reageren door nog meer te gaan spitten in het verleden van Trump. Het is een kwestie van tijd dat de belastingaangifte, waarover Trump geen openheid wilde geven, bekend wordt.'

10:06 maandag 23 januari 2017

‘Het negatieve Israël-beeld is totaal over the top’, stelt René Cuperus in zijn column. 'In de ogen van velen is Israël louter nog een agressieve bezettingsmacht. Aan de Holocaust als funderend verhaal van de staat Israël, zo huiveringwekkend vastgelegd in Yad Vashem, blijkt men geen boodschap meer te hebben. De Europese schaamte voorbij. Net zomin heeft men veel oog voor de acute veiligheidssituatie van Israël in een geheel ontvlamd Midden-Oosten, en zoomt men alleen in op de asymmetrische verhoudingen tussen Israël en de Palestijnen.’

Nederland is weer gidsland in een Brits-Amerikaans opvoedboek, schrijft Margriet Oostveen in haar column. ‘The Happiest Kids in the World is ook wel een typisch expatboek van moeders die in tamelijk bevoorrechte omstandigheden leven en dus alles énig vinden. Er staan onbedoeld komische aannamen in: dat alle Nederlanders zich een bakfiets kunnen veroorloven, dat het Nederlands is om de 4de verjaardag van je zoontje te vieren met drie (!) dagen Efteling, dat alle Nederlandse kinderen 'happily' in de regen spelen en dat de 'boterham met tevredenheid' hier 'doorgaans' als lunch wordt gegeten. Maar Acosta en Hutchison verdiepten zich ook grondig in cijfers en relevante opvoedonderzoeken en zien vooral heel goed hoe de druk om fulltime te werken en kinderen genadeloos af te rekenen op prestaties hier ook toeneemt.’

‘Voor degenen die hoopten dat Donald Trump in het Witte Huis zijn toon zou matigen, is het begin van zijn presidentschap een schok’, stelt Philippe Remarque in het Commentaar. ‘Het eerste weekeinde viel het Witte Huis de media frontaal aan en berispte een overheidsinstantie omdat die waagden te tonen dat niet zo veel mensen de inauguratie bezochten. Trump en de populisten om hem heen laten hun rancune de vrije loop. Maar vanaf nu stuit hij op de gecompliceerde werkelijkheid, in de politiek en op het wereldtoneel. Het valt te hopen dat Trumps pragmatische kant dan bovenkomt, en verstandiger mensen invloed krijgen op de koers.’

09:51 zondag 22 januari 2017

De tijd van het zenuwachtig anticiperen is voorbij, sinds vrijdag resideert Donald J. Trump in het Witte Huis. Velen mogen dat een benauwend idee vinden, en met goede reden, maar het zou onverstandig zijn om te blijven zwelgen in afschuw, schrijft Paul Brill.
Er zal een effectief antwoord moeten worden gevonden op Trumps denkbeelden en zijn manier van politiek bedrijven. Vooral voor Europa is dat dringend geboden.
'Hoe gaat Europa om met deze omslag, die het wereldtoneel een ouderwetser, om niet te zeggen: klassiek-Europees, aanzien geeft? Er zijn feitelijk nu twee hoofdrolspelers die de EU het liefst uiteen zien vallen: Trump en Vladimir Poetin. Dat komt als een enorme schok voor een werelddeel dat zo lang heeft kunnen schuilen onder Amerikaanse paraplu, zijn eigen veiligheidsvoorzieningen (defensie, externe grensbewaking) ernstig heeft verwaarloosd en heeft afgeleerd geopolitiek te denken en handelen.'


Het was een grap, dus toch. Géén LAKS-jongeren in de Tweede Kamer. Ik vroeg me al even af of Sven Annen, voorzitter van de scholierenorganisatie, zelf wel stemrecht had, want de schat ziet eruit als 15. Hij blijkt 18. Maar ze hadden wel een punt, die LAKS-scholieren, stelt Aleid Truijens in haar column: 'Een paar punten zelfs: de monomane gerichtheid op (examen)rendement en niet op de ontwikkeling van de leerling; de vermaledijde rekentoets - weg ermee. En ja, de basisbeurs moet terug. Verder willen ze meer inspraak en, heel lief, 'meer tijd voor docenten om voor te bereiden'. Welke partij neemt ze over in haar verkiezingsprogramma?'


Ruud Koopmans kennen we als de dwarse Hollandse migratieprofessor die doceert in Berlijn. Hij kreeg laatst onder uit de zak nadat hij in het AD had gezegd dat vijftig miljoen moslims wereldwijd het gebruik van geweld voor de goede islamitische zaak accepteren, schrijft Martin Sommer. Een paar weken voordien lunchte ik met Koopmans toen hij Amsterdam bezocht. Hij vertelde over de Humboldt Universität, waar hij voor een studententribunaal moest verschijnen omdat hij migrantenonvriendelijk onderzoek zou doen. De cijfers van Koopmans over de integratie van moslims stemden inderdaad niet vrolijk. De studenten wilden er niets van weten; mismoediger nog werd Koopmans over zijn collega-docenten die de kant van de studenten hadden gekozen.

11:00 vrijdag 20 januari 2017

Marc Chavannes, oud-correspondent in Washington voor NRC Handelsblad en nu correspondent politiek op decorrespondent.nl, presenteert op de dag van de inauguratie vijf verschillende manieren om tegen de nieuwe president van de Verenigde Staten aan te kijken.

Chavannes: ‘Welke lens zetten wij op onze camera? Zien we vooral de clown, Poetins pokermaat, de pop-artkoning van de vroege 21ste eeuw, de narcist en dictator in wording of vooral de zakenman die het begrip democratie in de wereld corrumpeert met zijn ordinaire en ongegeneerde financiële zelfverheerlijking?

Of toch een man met een grote bek en een klein hart, die opkomt voor de gewone man en vrouw? Die zo belachelijk rijk en smakeloos is, dat hij voor elkaar krijgt wat de nette, rechtsstatelijke Barack Obama ontglipte: het herstellen van de hoop op een fatsoenlijk leven?’

Chavannes over Trump als clown: ‘De volgende Britse ambassadeur in Washington moest Brexit-voorvechter Nigel Farage worden. Binnenkort eist hij waarschijnlijk dat Thierry Baudet de Nederlandse ambassade in Washington gaat leiden.’

Over ‘Poetins paard van Troje’: ‘Het is oogsttijd voor Poetin. Hij is al geliefd bij de Europese populisten, die van ontrafeling van de Europese Unie hun levenswerk maken. Trump doet het er gratis bij, zonder zichtbare aandacht voor de vraag waarom dat in Amerika’s belang is.’

Als typische staatsman van de 21ste eeuw: ‘Hij kan in 140 tekens zijn diepste gedachten van het moment samenvatten. Hij bracht genoeg eigen geld mee om zich niet in allerlei bochten te hoeven wringen om het sponsors naar de zin te maken.’

Als ‘dictator in spe’: ‘Gezien zijn plannen voor belastingverlaging, zal hij het geld niet hebben om de belofte van zorg voor iedereen waar te maken. De enige uitweg is: voortbluffen, nieuwe beloften, beschuldigingen en beledigingen uiten. Dat lukt Trump al jaren.’

Als president-zakenman: ‘Trump doet met zijn nieuw verworven roem en oneindige media-aandacht alles om duidelijk te maken dat hij in zeker twintig landen torens en andere projecten heeft. Van Manila tot Rio de Janeiro, van Schotland tot Turkije.’ Voor Trump maakt het allemaal niet uit hoe men over hem denkt.

Chavannes concludeert: ‘Donald Trump doet ertoe. Dat heeft hij bereikt.’

10:11 vrijdag 20 januari 2017

Arnout Brouwers staat in het Commentaar stil bij het wantrouwen en de onzekerheid rond de op handen zijnde inauguratie van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten: ‘Wat zorgen baart, is Trumps kleinzerige karakter, zijn enorme ego en zijn neiging blind terug te slaan als hij wordt aangevallen; impulsiviteit gekoppeld aan grote macht is geen vertrouwenwekkende cocktail.’ Brouwers ziet de verkiezing van Trump tegen de achtergrond van een wereld die hoe dan ook verandert: ‘De mondiale verhoudingen zijn in beweging. Of de grote tektonische platen van de geostrategie net zo snel kunnen schuiven als Donald Trump kan tweeten, daar komen we vanaf vandaag achter.’

Mariëtte van der Heijde, verzorgende in de thuiszorg, schrijft dat het werk in de thuiszorg zo bedroevend slecht betaald wordt dat het nooit zal lukken de enorme tekorten aan personeel aan te vullen: ‘Werk dat vanuit het hart wordt verricht lijkt geen adequate financiële beloning te behoeven.’

De column van Elma Drayer gaat over het chat-onderzoek dat Aysha Navest deed aan de Universiteit van Amsterdam naar 22 jonge vrouwen die ooit zijn afgereisd naar het kalifaat, ‘kortom wilden leven onder een van de gruwelijkste en moorddadigste regimes die de mensheid op dit moment kent’. Drayer meent dat Annelies Moors, de UvA-hoogleraar hedendaagse moslimsamenlevingen onder wier auspiciën het onderzoek plaatsvindt, op grond van dubieuze bronnen de moslima’s ten onrechte afschildert als onschuldige lammetjes: ‘Wie willens en wetens verkiest te leven onder een genocidaal regime maakt zich medeplichtig aan de instandhouding ervan.’

17:08 donderdag 19 januari 2017

Volgens Judy Dempsey, die het 'Strategic Europe'-blog runt bij Carnegie Europe, staat Europa voor een keuze: meer integratie of Trumps relatie met Poetin omhelzen. Bijgaand een verkorte versie van haar recente blog onder de kop `Trump doet oude Duitse angsten herleven¿:

`Duitsland zou zich niet zozeer door Trumps kritiek moeten laten prikkelen, maar door de wijze waarop de volgende Amerikaanse president de oude angsten zou kunnen doen herleven over Duitse omsingeling. Deze angsten kunnen alleen worden aangepakt als Duitsland en gelijkgezinde EU-bondgenoten er alles aan doen om ofwel de Europese integratie te verdiepen of een Europa van twee snelheden te creëren. (¿) Trump vertegenwoordigt een nieuwe postliberale ordening die vraagtekens plaatst bij de waarden en de regels inzake handel, politiek en veiligheid die de Verenigde Staten en Europa door de jaren heen hebben afgesproken. Aangezien dat de nieuwe politieke richting is, moeten Europa en Duitsland met een antwoord komen. Het probleem is dat de leiders van de EU-instellingen niet in staat te reageren op de grote geostrategische veranderingen die het Westen raken. Ze kijken teveel naar binnen en zijn geobsedeerd door machtsspelletjes.¿

`Voor Duitsland, het middelpunt van de Europa¿s ordening na de Tweede wereldoorlog én na de Koude Oorlog, is er één positieve keus en één verlokking. De positieve keus is die voor de EU die iemand als Merkel nodig heeft om vanaf de top geleid te worden. De verlokking is dat Merkels coalitiegenoten, de sociaaldemocraten, Trumps relatie met Poetin zullen omhelzen. Als Trump zijn belofte gestand doet om de sancties tegen Rusland (die waren ingesteld vanwege Ruslands agressie jegens Oekraïne) op te heffen in ruil voor wapenbeheersingsgesprekken, zal dit de sociaaldemocraten als muziek in de oren klinken. Ruslands annexatie van de Krim in maart 2014 zou dan een voetnoot van de geschiedenis worden. Dat is waarom Merkel en andere EU-leiders uit de Noordse landen en uit Ierland, Italië, Portugal en Spanje zo snel mogelijk stappen moeten zetten om Europa verder te integreren en niet toe te staan dat Trump en Brexit-sympathisanten op het continent de desintegratie van de EU in de hand werken.¿

12:14 donderdag 19 januari 2017

Correspondent Sterre Lindhout bericht vandaag over de uitspraken van AfD-politicus Bjorn Höcke waarop de gevestigde politieke orde in Duitsland geschokt heeft gereageerd. Höcke noemde het Holocaust-monument in Berlijn ‘een monument van schande’ en het Duitse herdenken ‘verwerpelijk’. Volgens directeur van het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA) Ton Nijhuis manifesteert zich binnen de AfD een groep ‘hardcore rechtsextremisten’ die zich moeilijk laat wegdrukken. ‘De democratie is niet concreet in gevaar, maar je moet de bedreiging ervan wel serieus nemen en ook heel gericht bestrijden.’ Voor het interview met Ton Nijhuis, klik hier.

10:03 donderdag 19 januari 2017

‘Geert Wilders en Marine Le Pen worden vaak als één pot nat beschouwd’, schrijft Ariejan Korteweg in zijn column, maar ten onrechte. ‘Het grote verschil: met Front National kun je nog praten.’ Wie zich bij de PVV kandideert als volksvertegenwoordiger, moet ‘als een kartuizer monnik zwijgplicht beloven en kruipt vervolgens onder een geluiddichte koepel’. Korteweg: ‘Nooit gedacht dat ik nog eens naar het Front National zou terugverlangen.’

10:01 donderdag 19 januari 2017

‘Psychologisch gezien is het Nederlandse electoraat in de pubertijd’, schrijft columnist Marjan Slob, ‘en van die gedachte fleur ik eigenlijk wel op.’ Pubers maken zich los van het vertrouwde nest en nemen zich voor het zelf straks allemaal heel anders te doen, schrijft ze. ‘Maar pubers hebben ook een helder gevoel voor rechtvaardigheid. Het helpt om die grondtoon te willen horen.’

09:52 donderdag 19 januari 2017

Met de verkiezing van de Italiaan Antonio Tajani tot voorzitter van het Europees Parlement laat ‘Straatsburg’ zich van zijn lelijkste kant zien’, stelt Hans Wansink in het Commentaar. ‘De man heeft geen enkel prestige , is onder zijn collega’s niet geliefd en stinkt naar dieselolie vanwege zijn kwalijke rol in het toedekken van het falende toezicht van de EU op de sjoemelpraktijken van Volkswagen en andere Europese autofabrikanten.’ Hopelijk zal Tajani zich bescheiden opstellen, aldus Wansink. Dat zou ‘een aangenaam contrast zijn met zijn streberige voorganger, de Duitse sociaal-democraat Martin Schulz die grossierde in aanstootgevende uitspraken’.

17:03 woensdag 18 januari 2017

Thomas Friedman, columnist van The New York Times, maakt zich enorme zorgen over de toekomst van zijn land onder president Trump. Het zijn met name ‘de impulsieve, onnozele en puberale tweets’, waaraan Friedman zich stoort.

‘Zijn getweet wijst op onvolwassenheid, op een gebrek aan respect voor het ambt dat hij gaat bekleden en op een gebrek aan fatsoen dat zijn bewind kan aantasten en het land kan splijten.’

Friedman geeft voorbeelden. Hij haalt de tweet van Trump aan naar aanleiding van de toespraak van Meryl Streep bij de uitreiking van de Golden Globes: ‘een van de meest overschatte actrices in Hollywood’. In plaats daarvan had Trump wat betreft Friedman moeten tweeten: ‘Meryl Streep, de grootste actrice aller tijden! In campagnes gebeuren nu eenmaal ongelukken, Meryl. Het spijt me. Maar, let op, ik zal zorgen dat je trots zult zijn op mijn presidentschap!!!!’.

In plaats van zijn vele vijanden ‘die zo zwaar verloren hebben dat ze niet meer weten wat ze moeten doen’ een trap na te geven in zijn nieuwjaarswens, had Trump volgens Friedman de volgende tweet moeten versturen: ‘Gelukkig Nieuwjaar voor elke Amerikaan – speciaal voor Hillary Clinton en haar aanhangers, die een stevige campagne hebben gevoerd – heel stevig. Laten we samen 2017 voor elke Amerikaan fantastisch (!!!!!!) maken, Liefs!’

Friedman concludeert: ‘Veel Amerikanen die tegen Trump hebben gestemd, zouden hem een tweede kans hebben gegeven, wanneer hij hen zou hebben verrast met edelmoedigheid en gratie. Hij deed precies het tegenovergestelde. Jammer.'

11:10 woensdag 18 januari 2017

Er wordt heel verschillend gereageerd op de strafvermindering voor Charles Manning, zoals blijkt uit onderstaande selectie.

Trevor Timm, directeur van Freedom of the Press Foundation, in The Guardian: ‘Er is niemand die meer heeft geleden onder de maatregelen van de Amerikaanse regering om klokkenluiders aan te pakken dan Chelsea Manning. Maar nu zal ze verbazingwekkend genoeg binnenkort als vrij mens rondlopen. Het is een reden voor feest, maar ook voor bezinning over wat ze heeft doorgemaakt en wat haar zaak betekent. Haar onthullingen worden tot de dag van vandaag door de belangrijkste kranten in de wereld aangehaald. Ze hebben zelfs de Irak-oorlog helpen beëindigen. Als antwoord heeft de regering letterlijk geprobeerd haar te vernietigen.’

‘Wat je ook denkt over de rol van klokkenluiders in onze democratie, de behandeling van Chelsea de laatste tien jaar is schandalig. Met één pennenstreek deed president Obama niet alleen wat juist was, hij kan letterlijk haar leven hebben gered. Toch kun je de strafvermindering van Manning niet los zien van het feit dat Obama een ministerie van Justitie onder zijn vleugels had dat meer klokkenluiders heeft vervolgd dan alle eerdere regeringen bij elkaar.’

Charles Krauthammer op Fox News. ‘Er is sprake van een ongelofelijke hypocrisie in hoe president Obama en deze regering omgaan met lekken. De lekken tijdens de presidentscampagne kwamen neer op de publicatie van John Podesta’s privé-emails met daarin vooral roddels en verhalen over de strijd binnen de Democratische Partij. Niemand overleed. Dat waren geen nationale geheimen. En toch gaf Obama opdracht tot een onderzoek, moet er een rapport op zijn bureau liggen voordat hij opstapt, en kondigde hij sancties af tegen de Russen. Hier hebben we een kerel, Manning, nu een vrouw, die informatie openbaarde die te doen had met operaties in oorlogen die nog voortduurden, zoals Irak, Afghanistan. En dat was inclusief het identificeren van mensen die voor ons werkten en van wie velen, kunnen we aannemen, zijn opgepakt en vermoord als gevolg van deze publicaties. Ik denk dat het hoogst verbazingwekkend is dat de president tegelijkertijd zo verontwaardigd kan zijn over de publicatie van Podesta’s emails door Wikileaks en de straf voor Manning vermindert.'

11:07 woensdag 18 januari 2017

Kevin Poulson in The Daily Beast: 'De WikiLeaks die Manning kende bestaat bijna niet meer. Opgericht om ‘zeer onderdrukkende regimes in China, Rusland en Centraal Eurazië’ uit te dagen, richtte de groep zich vorig jaar vooral op de Democratische Partij in de Verenigde Staten met de publicatie van duizenden emails van de Democratic national Committee en de campagne van Hillary Clinton. In tegenstelling tot de gelekte informatie van Manning, werden de emails van de Democraten zonder redactionele bewerking gepubliceerd, en liet Assange opzettelijk details staan, zoals namen en credit card gegevens van partijdonoren.'

'Het spreekt wel voor Assange dat hij altijd aandacht bleef vragen voor Mannings zaak en zelfs aanbood haar plaats in de gevangenis in te nemen als Obama gratie verleent. Maar op het moment van publicatie van dit stuk, is nog niet gespot hoe Assange de ambassade van Ecuador in Londen verlaat.’

09:58 woensdag 18 januari 2017

Amerika-deskundige Koen Petersen voorspelt dat Donald Trump het in zijn eerste ambtstermijn niet te bont zal maken. Hij zal er vooral op gericht zijn herkozen te worden, want Amerikaanse presidenten die slechts één termijn dienen, worden als losers gezien. En een loser is wel het laatste wat Trump wil zijn. Om over vier jaar herkozen te worden, zal hij vooral nieuwe banen moeten scheppen.

Columnist Derk Jan Eppink denkt dat de ‘Visie Verhofstadt’, namelijk het creëren van een Verenigde Staten van Europa met als voorbeeld de Verenigde Staten van Amerika, de snelweg is naar het einde van de EU. ‘De enige manier om de 'visie Verhofstadt' te realiseren is een Europese dictatuur. Maar die mislukt onherroepelijk. Verhofstadt vernietigt zo wat hij nastreeft.’

Docent geschiedenis Ruben Franzen schrijft dat niet Donald Trump een gevaar is voor het voortbestaan van de NAVO, maar de Europese NAVO-leden die hun eigen verantwoordelijkheid hebben verwaarloosd en onwillig zijn om substantieel bij te dragen aan geopolitieke stabiliteit en het bevorderen van de internationale rechtsorde.

16:34 dinsdag 17 januari 2017

Polly Toynbee, de commentator van The Guardian, heeft geen goed woord over voor de toespraak van premier Theresa May over de Brexit. ‘Noem het clean, noem het hard, maar de Brexit van May dreigt uit te lopen op een enorme zelfverwonding ­– uit de gemeenschappelijke markt, uit de douane-unie, niks half in, half uit. Immigratie is haar absolute prioriteit, ongeacht de peilingen die aangeven dat Brexit-stemmers geen belemmerende grenscontroles willen.’

Toynbee hekelt de overmoed van May: ‘Terwijl ze de rechterflank bedient met haar gesloten grenzen, fantaseert May erover dat we alle handel kunnen krijgen die we willen hebben. Ze schept op dat “zij ons meer nodig hebben dan wij hen”. Als ze ons willen straffen, dan dreigt May met het instellen van een belastingparadijs.’

Tenslotte wijst Toynbee erop dat May niets te bieden had aan de ingezetenen uit EU-landen in het Verenigd Koninkrijk of aan de Britten in de Europese Unie. Beide groepen maken zich grote zorgen over hun toekomst na het vertrek van Groot-Brittannië uit de EU. ‘Als ze het echt gemeend had met haar woorden over het handhaven van het partnerschap met de oude EU-bondgenoten, dan zou dat ene kleine gebaar van echte vriendschap de onderhandelingen kunnen openen in een sfeer van kameraadschap. In plaats daarvan lijkt dit op oorlog.’

11:21 dinsdag 17 januari 2017

Oud generaal-majoor Kees Homan, Defensiespecialist van Clingendael, is niet bang dat Donald Trump de NAVO de rug zal toekeren. Trump noemde de NAVO in een interview met Bild achterhaald en zinspeelde op het sluiten van bases in landen waar bondgenoten onvoldoende geld aan defensie besteden en te veel steunen op de VS.

U denkt niet dat Trump de daad bij het woord zal voegen omdat hij de NAVO achterhaald vindt.
'Welnee, hij vindt dat de NAVO-lidstaten te weinig bijdragen, de VS nemen 73 procent van het budget voor hun rekening. Dat moet veranderen, en dat verandert ook. De trend is gezet om de defensiebudgetten te verhogen. Dat wil hij. Hij oefent druk uit. Hij is wat assertiever dan presidenten als Bush en Obama die er op hamerden dat de andere NAVO-landen meer zouden bijdragen. Tevergeefs. En hij heeft groot gelijk, de andere NAVO-lidstaten geven veel te weinig geld uit aan defensie. Dat zal moeten veranderen.

Trump wil het defensiebudget minimaal met 100 miljard dollar verhogen. Dat is dan toch des te meer reden om de Amerikaanse uitgaven voor de NAVO te beperken?
'Dat sluit ik uit, en wel om twee redenen. Ten eerste is James Mattis, de beoogd minister van Defensie. Mattis, een gepensioneerd generaal, staat hoog in aanzien bij zowel de Republikeinen als de Democraten. Trump zegt de militaire ‘footprint’ van het Pentagon te willen verminderen en eventueel bases te willen als andere NAVO-lidstaten niet meer betalen. Maar Mattis heeft voor de Senaatscommissie verklaard dat hij Trump duidelijk heeft gemaakt dat hij de verplichtingen aan de NAVO moet nakomen. Hij zei bovendien dat als er geen NAVO bestond, er één opgericht moest worden.

En de tweede?
Er is veel onderling overleg tussen de NAVO-lidstaten, er zijn allerlei structuren, commissies. De Amerikanen hebben de belangrijke posten, zij nemen de beslissingen. Zo’n infrastructuur ontmantel je niet zomaar. Geen sprake van. Er zal moeten blijken wie er aan het langste eind trekt, Mattis of Trump. Maar tot nu zijn de ministers die hij wil allemaal redelijk, en vijf van hen hebben op kardinale punten een andere mening dan Trump. Dus hij zal water bij de wijn moeten doen. Nu is hij een draaitol. Hij schiet uit de heup, als hij president is zal hij naar zijn ministers luisteren. Trumps plannen voor uitbreiding van de krijgsmacht zijn omvangrijk.

Dat zal u als oud-militair deugd doen.
'Ik heb daar mijn vraagtekens bij. Wat is bijvoorbeeld de financiële haalbaarheid van alle defensieplannen? Maar wat ik veel zorgwekkender vind is dat hij geen nationale veiligheidsstrategie heeft. Ik zie een onsamenhangende ‘Trump-doctrine’ die meer op intuïtie en lef dan op ratio is gebaseerd. Die de korte termijn belangrijker vindt dan de lange. Maar het zorgwekkendst is dat Trump met traditionele middelen komt, gericht op traditionele oorlogen. Maar in feite is de grens tussen oorlog en vrede weg. De nieuwe oorlogvoering is hybride oorlogvoering met als kenmerken het verspreiden van desinformatie via sociale media, publieke mediacampagnes, subversieve activiteiten die politiek en economie moeten verstoren. Daarop blijft Trump het antwoord schuldig.’

09:53 dinsdag 17 januari 2017

‘Dat ook Rutte zich nu toch gedwongen voelt zich zo duidelijk uit te spreken, is door Wilders zelf uitgelokt’, schrijft Raoul du Pré in het Commentaar. ‘Hij is in de afgelopen jaren doelbewust en zeer gericht steeds een stuk verder opgeschoven van 'de problemen benoemen' naar ronduit intimiderende, bedreigende uitlatingen, zeer verontrustend voor Nederlandse moslims in het algemeen en Marokkaanse Nederlanders in het bijzonder. Wie boeken verbiedt en gebedshuizen wil sluiten, plaatst zichzelf in een rechtsstaat buiten de orde. Zo simpel is het. Elke partij heeft dan ook het volste recht om te zeggen dat met zo iemand niet geregeerd kan worden. En het is wel zo helder om dat ruim voor de verkiezingen te doen.’

Bernie Sanders had wel van Trump kunnen winnen, schrijft Erdal Balci in zijn column. Maar ‘de zelfzuchtige, leugenachtige Hillary heeft met steun van de gevestigde orde in de partij Bernie opgeofferd. Ze deed dat terwijl ze dondersgoed wist dat 70 procent van Amerika een hekel aan haar had.’ En nu zitten we dus met Trump en dat boezemt Balci extra angst in omdat hij de afgelopen jaren Vladimir Poetin aan het werk heeft gezien tegen de Turkse president Erdogan. ‘Hoe Poetin met minimale inspanning, enkel door middel van intimiderende diplomatie, dreigementen, angstaanjagende stilte en koelbloedigheid de Turkse autocraat op de knieën kreeg, dat zou lesmateriaal moeten worden voor studenten politicologie.’

Margriet Oostveen schrijft in haar verslaggeverscolumn over de ‘geradicaliseerde’ boer van Groenlo, John Arink, die helemaal niet geradicaliseerd is maar iets heeft tegen de kalfsvleesindustrie, ‘tegen een wereld die te groot wordt en hoe een dorp, zijn dorp, alle houvast verliest’.

15:19 maandag 16 januari 2017

In een analyse van de links-liberale Süddeutsche Zeitung hekelt de krant het onkritische interview met Donald Trump en de onkritische interviewer Kai Diekman, oud-hoofdredacteur van Bild.

Hij mag dan weinig kritisch zijn, maar is weer wel erg precies wat details betreft die iedereen al maanden op tv heeft kunnen zien, spot de krant: De veiligheidsmaatregelen, de controles, hoe het kantoor van Trump eruit ziet.

De Süddeutsche: ‘We zien ook een video van de voorbereiding voor het gesprek dat hij met de collega Michael Gove van de Londen Times heeft gevoerd. Hier wordt het interessant: Gove was tot de zomer van 2016 minister onder David Cameron en pleitte samen met Boris Johnson heftig voor een harde Brexit. Dit detail verzwijgt Bild echter voor de lezers, en dat kan ook verklaren dat er in het lange gesprek geen kritische vragen voorkomen, maar dat de eerbied overheerst. En Trump kan dus blijven praten alsof hij nog op verkiezingstournee is.

‘En natuurlijk is hij trots op zijn (Duitse) afkomst als die te verwachten vraag daarnaar wordt gesteld’, constateert de krant. En Trump komt met wat gemeenplaatsen. ‘Dat is fantastisch, ik hou van Duitsland.’ En dan: ‘Ik vind het prettig als zaken ordelijk geregeld worden, daarvoor staan Duitsers bekend. Ik ook, ik hou van orde en kracht.’

11:29 maandag 16 januari 2017

Donald Trump baart flink opzien met een interview met Bild Zeitung en The Times. Daarin noemt hij de NAVO verouderd, de EU ‘een vehikel voor Duitsland’, spreekt zich uit voor de Brexit en zegt over Poetin en Merkel: “Ik zal beginnen met ze te vertrouwen en laten we maar zien hoe lang dat duurt.” Ook zinspeelt hij erop de sancties tegen Rusland te willen opheffen als onderdeel van een kernwapenakkoord met Rusland.

Volgens oud-schaakkampioen Garry Kasparov, mordicus tegenstander van de Russische president Poetin, staan ‘al Trumps buitenlandse politieke standpunten op Poetins wensenlijstje: Brexit, Oekraïne, NAVO, EU, Merkel.’

Maar de Amsterdamse historicus Maarten Brands waarschuwt in een reactie voor al te drastische conclusies voordat Trump is aangetreden. ‘We hebben nog geen enkele basis om te weten welk beleid uit Washington zal komen. Dat het een gekke kerel is, dat weten we nou wel. Maar hij zal ook aanraking krijgen met de werkelijkheid. En laten we een kijken wat hij in het Midden-Oosten kan regelen, samen met anderen, want daar is de puinhoop enorm.’

Hij wil vooral een deal met Poetin. En zegt over Merkel en Poetin: ik zal ze allebei vertrouwen, maar we zullen zien hoelang dat duurt.

‘Dat is ongeveer ook de houding die anderen aannemen tegenover hem. Maar we weten in Europa nog bijna niets over wat voor beleid eruit zal komen. Behalve dat het met de destructie van de NAVO tot nu toe niet erg ver is gekomen. Maar er is een grote belangstelling in Europa om die smerigheid daar in Amerika zo groot mogelijk uit te smeren. Ik behoor niet tot de slappelingen die zeggen: ”we moeten met een goed gevoel er tegenover staan”. Harde klappen zijn niet uitgesloten, in het binnenlands én het buitenlandse beleid. Het is waar dat er met Trump een opruier komt. Maar hij heeft geen beleid uitgezet in de maanden voordat hij naar het Witte Huis kwam, dus we weten nog weinig.’

Behalve dan dat hij goede relaties wil met Poetin en dat hij China achter de broek wil zitten.

‘Allebei punten die hem vanuit de werkelijkheid worden opgedrongen. Onder Obama hebben de verhoudingen met Rusland een dieptepunt bereikt. Dat wil niet zeggen dat je alles aan Poetin moet toegeven, maar wel dat er een nieuwe verstandhouding moet komen. En Obama heeft nooit voor elkaar gekregen dat Rusland een belangrijke gesprekspartner werd. Poetin wil natuurlijk een wereldmogendheid lijken, of zijn. Waar je je zorgen over kunt maken is dat wij niet weten wat voor verhouding zal ontstaan tussen Rusland en de Verenigde Staten en wat er nog overblijft van Europa. Dat is de grote afdeling onzekerheid.’

Zijn deze uitspraken geen verloochening van waar Amerika voor staat?

'Dat gaat me te ver. Kijk naar die hoorzittingen in de Senaat. Geen van de mensen die Trump wil benoemen - op Defensie, op Buitenlandse Zaken en bij de CIA - ging mee met de gekkigheid die Trump gezegd heeft. Trump is op dit moment nog niet blootgesteld aan de grote vraagstukken van dit moment. Ik doe niet mee met de stemmingmakerij, ook hier in Europa - waarin ook onze eigen onbekwaamheid een grote rol speelt.’

10:19 maandag 16 januari 2017

Columniste Harriet Duurvoort haalt herinneringen op aan haar verblijf in New York, ruim acht jaar geleden, toen Barack Obama op het punt stond de verkiezingen te winnen. In Harlem, waar Obama ‘bijkans the second coming of the messiah’ was, kocht ze ‘een XL slaapshirt met een hagelwit lachende Obama van een verkoper met witte stofdreadlocks’. Duurvoort vraagt zich af wat die man met de witte dreads haar nu zou willen verkopen: ‘Ik verwacht hol sarcasme… Hier, wil je een t-shirt van Malcolm? Nee, zou ik zeggen, doe mij maar iets van Martin Luther King. Hate can not drive out hate, only love can do that. Want Kings boodschap is in deze Trumpiaanse tijden urgenter dan ooit.’

Toine Heijmans probeert Tweede Kamer-kandidaten van de PVV te spreken. Tevergeefs. ‘Grote woorden op de muur schrijven en dan weglopen - het is de werkwijze van een partij die de kiezer niets hoeft uit te leggen. Aandacht is er toch wel.’

In het Commentaar staat Hans Wansink stil bij de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep. Deze rechter floot onlangs de gemeente Etten-Leur terug die het pgb had ingetrokken waarmee een hulpbehoevende vrouw haar dochter betaalde om haar huis schoon te houden. De gemeente vond dat de dochter dat wel gratis kon doen, maar de CRvB oordeelde dat niemand tot mantelzorg mag worden gedwongen. Wansink pleit voor eerherstel van de thuiszorg, waarbij de tarieven gebaseerd zijn op de inkomenspositie van de hulpvrager.

10:27 zondag 15 januari 2017

Martin Sommer weet nog precies wanneer hij voorstander werd van het houden van referenda. Het was begin 2008, toen hij als verslaggever de zittingen bijwoonde van de onderwijsenquête die het parlement onder leiding van het toenmalige Kamerlid Jeroen Dijsselbloem had ingesteld.

Het ging over vernieuwingen als het vmbo, het studiehuis en het ‘nieuwe leren’, met computers en zonder kennis. Er was sprake van een ‘wurgende consensus’ van het kartel van onderwijsorganisaties en wetenschappers, dat die vernieuwingen had doorgedrukt. Alleen werkte het niet en waren de betrokkenen, de leraren, de leerlingen en de ouders, ertegen. Een referendum zou hier heilzaam zijn geweest.

Net als over het ‘klimaatakkoord’, dat 47 organisaties hebben gesloten, waarin vele miljarden aan overheidsgeld worden gestoken en waarvan Sommer zich afvraagt of de bevolking er wel op zit te wachten.

Remco Campert herinnert zich dat hij vroeger vaak flessen wegbracht om van het statiegeld een brood te kunnen kopen. Hij citeert het prachtige gedicht Statiegeld van een jeugdige Jan Cremer.

En Thomas van Luyn buigt zich over het brandende vraagstuk van het trakteren op school, dat gierend uit de hand is gelopen.

09:38 vrijdag 13 januari 2017

Achterstelling van vrouwen bestaat wel degelijk, schrijft Chantal Bax. 'Vrouwen moeten opereren in een academische context die hen nog altijd minder gunstig gezind is.'

Onzin, vindt hoogleraar Steven Verhelst. 'Er is helemaal geen kloof tussen het aantal vrouwelijke promovendi en vrouwelijke toponderzoekers. Het glazen plafond aan de universiteit bestaat niet.'

Columnist Asha ten Broeke reageert op het interview met Sebastien Valkenberg die vindt dat de beste wetenschapper (m/v) de hoogleraarstoel krijgt. Ten Broeke stelt:'Veel mannen geloven niet in seksisme.'

09:34 vrijdag 13 januari 2017

De ideologen achter Trump en Poetin delen cruciale assumpties. Maar volgens New York Times-columnist David Brooks zegt dat weinig over Trumps beleid. 'Ze zitten op hetzelfde spoor, maar Trump is geen Poetin.'

09:30 vrijdag 13 januari 2017

De risico's van belangenvermenging blijven groot, nu de zoons van Trump zijn bedrijf gaan runnen, stelt Fokke Obbema in het Commentaar. 'De 70-jarige is en blijft zakenman. De weigering die rol klip en klaar op te geven, trekt bij voorbaat een wissel op zijn presidentschap.'

08:45 donderdag 12 januari 2017

Volgens columnist Stephan Sanders legde actrice Meryl Streep deze week loepzuiver de achilleshiel van Donald Trump bloot: 'Zijn volstrekt amorele karakter. Trumps ethiek bestaat uit precies één zin: ‘Ik zal winnen, by all means necessary.'

‘Trump’, schrijft Sanders, ‘en dat is het enige goede nieuws, heeft het in zich een brede anticoalitie in het leven te roepen, van zeer links en progressief tot ­liberaal en conservatief rechts, die ondanks alle verschillen weet: 'Dit niet'.

Voor de pers ligt een belangrijke rol weggelegd in het Trump-tijdperk, meent Sanders. ‘De principiële pers. Dat zijn wij, de dooie bomen, het ouderwetse journalistieke systeem van hoor en wederhoor, van drie keer checken, van schrijvers onder eigen naam, en kranten die rectificeren. Dat hele hopeloos oudbakken systeem – en zij (Meryl Streep) wuift het niet weg. Zij gelooft dat we zoiets nodig hebben bij een president die zijn nieuws zelf wel samenstelt en twittert. Ik voorspel: we worden dankzij Trump Het Alternatief.’

Ook New York Times-columnist Roger Cohen gaat in op Streeps optreden tijdens de uitreiking deze week van de Golden Globes. ‘Als Trump zichzelf beschouwt als de stem van Amerika, dan is elke tegenstem nodig, luid, duidelijk en volhardend. Maar zullen de woorden van Streep enig effect hebben op de tientallen miljoenen aanhangers van Trump of zullen ze de woede tegen de elites in Hollywood en andere links-dogmatische centra alleen maar vergroten?’

Cohens conclusie: ‘Met het verstrijken van de tijd zullen steeds meer Amerikanen zich aan de kant van Streep scharen. Zij zullen inzien dat een gemene, tweederangsacteur hen erin geluisd heeft. Maar om af te rekenen met Trump zullen de progressieven zich er rekenschap van moeten geven hoe zij het zicht op hun land zijn kwijtgeraakt.’

In het Commentaar tenslotte gaat Hans Wansink in op het voornemen van minister Bussemaker om extra geld beschikbaar te stellen voor het aanstellen van honderd vrouwelijke hoogleraren aan ’s lands universiteiten. ‘Bussemaker wijst er terecht op dat bij het benoemen van hoogleraren veel meer gekeken moet worden naar de capaciteiten om onderwijs te geven. Het gebrek aan doorstroming van vrouwen, jonge onderzoekers en wetenschappers met een migratie-achtergrond is een verspilling van talent, die Nederland zich niet kan en mag permitteren.’

18:34 woensdag 11 januari 2017

Presentator Eva Jinek schrijft in haar blog op de site van de KRO-NCRV hoe zij van mening veranderde over het vrouwenquotum.

Als je mij twee jaar geleden had gevraagd of er een vrouwenquotum in Nederland moest komen, had ik volmondig ‘nee’ gezegd, schrijft Jinek. ‘Het idee dat mijn geslacht meespeelt in de keuze om mij aan te nemen stond me tegen. Het hele punt van gelijkheid is toch dat dat niet uit zou moeten maken? Ik wil beoordeeld worden op mijn vaardigheden en talenten, niet op wat ik in mijn broek heb. Voor mij is het simpel: ik zit hier niet omdat ik een vrouw ben, maar omdat ik de spreekwoordelijke ‘best man for the job’ ben.

Ik kom hier nu op terug. Ik ben voor een vrouwenquotum in Nederland. Wel schoorvoetend, want het zou niet nodig moeten zijn, maar zonder een quotum schiet het helemaal niet op. (…) Een vrouwenquotum verdient geen schoonheidsprijs, maar het is echt nodig. Als we nu geen drastische maatregelen nemen, gaan mijn kinderen niet eens meer meemaken dat mannen en vrouwen in Nederland gelijk vertegenwoordigd worden in het bedrijfsleven, op universiteiten en in de politiek. En dat zou doodzonde zijn.’

10:17 woensdag 11 januari 2017

Max Westerman, voormalig Amerika-correspondent van RTL Nieuws vraagt zich in een opiniebijdrage af waarom de Volkskrant een podium geeft aan Obama-critici. 'Ik vind Barack Obama de beste.' Hij vindt Obama-bashers te veel ruimte krijgen en noemt daarbij specifiek de 'rechtse VVD’ers' Derk Jan Eppink en Koen Petersen. Hoezo een magere erfenis, vraagt Westerman zich af. ‘Obama trok de economie weg uit de ergste crisis van de eeuw en laat die in veel betere staat achter.’ Daarnaast noemt Westerman hem ‘buitengewoon integer, een waardige president die in zijn besluitvorming zorgvuldig te werk ging.’

Pam
Moeten wij ons schuldig voelen over het kolonialisme, vraagt Max Pam zich vandaag af in zijn column. ‘Dr. Deborah Gabriel van de Londense School of Oriental and African Studies, die daarnaast CEO is van Black British Academics en die weer daarnaast ook nog een florerend adviesbureau beheert, vindt dat er een einde moet komen aan de overheersing van al die witte filosofen die je in de syllabi tegenkomt. Om dit intellectueel imperialisme te bestrijden, zouden Plato en Kant plaats moeten maken voor Afrikaanse en Aziatische wijsgeren.’ Rare jongens die Britten, constateert Pam. ‘Dat krijg je als je nooit gekolonialiseerd bent door de Romeinen. En wie moeten Plato, Kant en Descartes vervangen?’

Mees
‘Sinds het begin van het millennium is een op de drie fabrieks­banen in de VS verdwenen. Dit is gepaard gegaan met een scherpe daling van het aandeel van lonen en ­salarissen in het bruto binnenlands product (bbp), de arbeidsinkomensquote’, schrijft Heleen Mees in haar column. De twee belangrijkste verklaringen zijn de opkomst van robots, waardoor het goedkoper wordt mensen te vervangen door machines, en de integratie van China en India in de wereldeconomie, die leidde tot een wereldwijd arbeidsoverschot die de lonen in geïndustrialiseerde landen onder druk zette. Robotisering bekt gewoon lekkerder dan uitbuiting, want China’s toetreding is volgens haar de oorzaak, niet de robot.

10:57 dinsdag 10 januari 2017

De wereldberoemde Pools-Britse socioloog en filosoof Zygmunt Bauman had een vooruitziende blik, blijkt uit het interview dat Hans Wansink in 1999 met hem had in zijn woonplaats Leeds.

Bauman: 'De laatste veertig jaar zijn we van big is beautiful - grote fabrieken, grote arbeidslegers, grote geesten - gegaan naar quick is beautiful - snelheid, acceleratie, de kunst van het reizen zonder bagage. Vroeger waren de kapitalisten net zo afhankelijk van hun arbeiders als omgekeerd. Ze waren gebonden aan de lokale gemeenschap. Nu zeggen ondernemers: jullie hebben ons nodig, maar wij jullie niet. Bedrijven hoeven hun omgeving niet meer te overheersen. Ze hoeven alleen maar te dreigen met weggaan. Je nergens aan binden: dat is macht vandaag de dag.'

Bauman waarschuwde voor een toenemend onvermogen tot collectief optreden om onze levensomstandigheden te beïnvloeden. Bauman: `Toen ik studeerde, praatte iedereen over universalisme: dat was het actief wereldwijd bevorderen van instellingen of waarden of de rechten van de mens. Mondialisering is niet iets wat wij willen, maar iets dat ons overkomt zonder dat we erom gevraagd hebben. We zijn passagiers in een vliegtuig in de lucht - en plotseling ontdekt iemand dat er geen piloot in de cockpit zit.¿

Bauman zou graag zien dat de klassieke democratie nieuw leven wordt ingeblazen. In de Griekse oudheid vond op de agora, het marktplein, het debat tussen de vrije burgers plaats. Daar werden persoonlijke problemen vertaald in publieke agendapunten en gemeenschappelijke verantwoordelijkheden in particuliere verplichtingen. Maar hij is niet optimistisch.

`Ik ben bang dat de intellectuelen zich terugtrekken uit hun traditionele functie van betrokkenheid bij de problemen van hun land. Ik vrees dat ze het geestelijk leiderschap van hun natie loslaten. Hier in Engeland schieten de afgesloten gemeenschappen, met een hek erom heen, als paddestoelen uit de grond. De prijzen van huizen in bewaakte wijken stijgen hier het snelst. Deze fysieke scheiding van de welgestelden symboliseert een mentale afzijdigheid. Het is als in de Middeleeuwen, toen de elite Latijn sprak, de taal van de beschaafde wereld die de gewone man niet verstond.¿

09:46 dinsdag 10 januari 2017

Lodewijk Asscher pleit vandaag in een opiniebijdrage voor nieuwe, progressieve spelregels. De Europese Unie is voor te veel mensen een symbool geworden voor sociaal onrecht, vindt hij. Lees hier zijn artikel: Arbeidsmigratie in Europa leidt tot valse concurrentie.

09:43 dinsdag 10 januari 2017

Lees vandaag ook de verslaggeverscolumn van Toine Heijmans over schermpjesvrije dag. 'Om het nieuwe jaar een zet in de goede richting te geven, bedachten mijn vrouw en ik een schermpjesvrije dag.'

09:39 dinsdag 10 januari 2017

Het natuurbeleid wordt provinciaals, schrijft Caspar Janssen vandaag in zijn column. 'Het belang van de Oostvaardersplassen overstijgt de provincie ver.'

09:17 dinsdag 10 januari 2017

Wilders' premierambitie staat haaks op zijn onvermogen van de PVV een professionele partij te maken, schrijft Hans Wansink vandaag in het Commentaar. 'De nu al tien jaar durende onwil van het eenmansorkest-Wilders om de PVV om te bouwen tot een professionele politieke organisatie, maakt zijn ambitie om leiding te geven aan Nederland ongeloofwaardig.'

12:29 maandag 9 januari 2017

Ook Franse media zijn enthousiast met de Golden Globes voor Verhoevens Elle. Voor de Franse krant Le Figaro is het winnen van de Golden Globes het onderwerp van de dag. De krant schrijft dat de Franse actrice Isabelle Huppert de voorspellingen heeft getrotseerd door de Golden Globe te winnen als beste actrice voor haar rol, daarmee de favorieten Natalie Portman (Jackie), Jessica Chastain (Miss Sloane) en Ruth Negga (Loving) verslaand.

- De Franse krant Libération roemt het Franse succes van de prijzen. de krant verwijst naar de felicitaties in een tweet van de Franse president Hollande waarin hij ‘de immense actrice Isabelle Huppert’ prijst. Ook eert Liberation Huppert voor het winnen van de Golden Globe. Geëmotioneerd en bijna buiten adem bedankte ze voor ‘het winnen van een Franse film gemaakt door een Nederlandse filmmaker.’

- In een interview met Paul Verhoeven dat eerder in de Franse krant in Le Figaro verscheen zegt Verhoeven dat niet hij, maar Isabelle Huppert hem had gekozen. ‘Eerst wilden we een Amerikaanse film maken. En toen dacht ik dat de film niet voor de Amerikaanse markt zou zijn, dat we geen talent zoals het hare daar zouden vinden en dus zijn we teruggegaan naar Frankrijk.’ Op de vraag dat Isabelle Huppert geen Sharon Stone is maar toch een ‘heldin a la Verhoeven’ is geworden zegt Verhoeven: ‘Dat heeft ze helemaal alleen gedaan. Ik, ik heb niets gedaan. Zij heeft het script begrepen en zij heeft er een personage van gemaakt zoals ik dat niet zou hebben gekund. Zij heeft leven aan het personage gegeven en haar net dat beetje meer gegeven wat niet in het draaiboek staat. Dat is helemaal het talent van Isabelle Huppert. Een actrice met een ongelooflijk talent. Ik heb nooit iets vergelijkbaars gezien. Ze heeft zelfs kans gezien sommige scénes te verbeteren.’

11:04 maandag 9 januari 2017

De Nederlandse regisseur Paul Verhoeven heeft in de nacht van zondag op maandag twee Golden Globes gewonnen voor de Franse film Elle. Hij kreeg de prijs in de categorie beste buitenlandse film en hoofdrolspeelster Isabelle Huppert won heel verrassend de prijs voor beste actrice. Is dat terecht? 'Ik heb niet alle films gezien die meededen maar ik vind het heel leuk voor Paul. Ontzettend fijn’, zegt filmmaker Martin Koolhoven (van oa Brimstone).

Wat vindt u van de film Elle?
‘Elle vond ik een goede film. Het hoofdkarakter is heel erg interessant, het is niet een film die je vaak ziet, en het is geen film die het je heel gemakkelijk maakt. Dat is wel eens lekker om te zien in het huidige tijdsgewricht, waar Hollywood er voornamelijk op is gericht om te ‘pleasen’.

Er is veel ophef dat Elle niet genomineerd is voor beste buitenlandse film bij de Oscars. Hoe ziet u dat?
'Daar moet je niet te veel achter zoeken. Mensen stemmen gewoon voor een andere film, dat recht hebben ze. Ik geloof niet dat er meer achter zit. Het is jammer maar het schijnt een goed jaar te zijn.'

Verhoeven zei in zijn toespraak dat hij in zijn carrière vaak achter het net heeft gevist met prijzen. Kunt u dat verklaren?
'Paul kan niet zeggen dat hij ondergewaardeerd is in zijn carrière. Hij heeft ontzettend veel succes gehad. Dus hij moet maar niet zeuren.'

Waarom is Verhoeven zo goed?
'Hij is een heel veelzijdige filmmaker, op het visuele vlak is hij ongekend goed. Hij is vooral qua mise-en-scene, de choreografie van de acteurs, absolute wereldtop. Daar is hij geniaal in.'

Kun je zeggen: hoe ouder, hoe beter je wordt als filmmaker?
'Eigenlijk is dat bij filmregisseurs heel vaak niet zo maar Paul bewijst dat leeftijd er niet toe doet en dat je tot diep in de zeventig blijkbaar nog hele relevante en goede films kunt maken. Dat vind ik wel een prettig vooruitzicht.'

10:05 maandag 9 januari 2017

‘Ook wie zijn muziek haat, moet erkennen dat André Rieu een opvallend krachtig medicijn is tegen onbehagen’, stelt Margriet Oostveen in haar column. Bij zijn concerten lijkt het stille midden in een geruststellende hoeveelheid aanwezig. ‘Wát een talent. Als het kon, dan zou ik op hem stemmen.’

Aanstaand president Donald Trump maakt een slechte start, zegt Bert Lanting in het Commentaar. ‘Trumps weigering de realiteit [ over Russische bemoeienis met de Amerikaanse verkiezingen] onder ogen te zien, zal voor het Kremlin een aanmoediging zijn de campagne om twijfel en verwarring te zaaien in de westerse democratieën met hernieuwde kracht voort te zetten’.

Rene Cuperus verzet zich tegen alle apocalyptische verhalen over de toestand van de wereld. ‘Het is nog veel te vroeg om de Apocalyps af te kondigen of van een afdaling in de hel te spreken. Met een mix van strijdlust, zelfkritiek en empathisch leervermogen is er nog veel onheil af te wenden.’

09:26 zondag 8 januari 2017

Wat is er eigenlijk nieuw of trumpiaans aan post-truth politics, vraagt Martin Sommer. ‘De euro is er een fraai voorbeeld van. Feiten telden niet, wensdenken maakte de dienst uit.’ Bij de verkiezingen zou volgens Sommer het eerlijke verhaal over de euro moeten worden verteld: ‘Wie verder wil met de euro, moet eerlijk zijn: we krijgen het zuiden er als kostganger bij. Wie wil stoppen, moet rekening houden met financiële chaos.’

Arjan Peters constateert frappante overeenkomsten tussen het pas verschenen ‘Gedicht dat alles weglaat’ van Frank Koenegracht en het in 1978 verschenen gedicht ‘Soms, ’s avonds’ van Kees Buddingh’. In beide gedichten is er een vader die alleen aan de zoon verschijnt, die vraagt hoe het met vrouw en kinderen gaat, en met wie niet echt wordt gesproken. Peters meent dat het mogelijk is dat Koenegracht het gedicht van Buddingh’ niet kent, ‘want het gaat hier om een universeel gevoel’.

Directeur van de Argumentenfabriek Frank Kalshoven bespreekt het experiment met de 6-urige werkdag in Zweden. De conclusie is dat de kosten hoger zijn dan de baten, ‘ook als naast de financiële naar de maatschappelijke baten wordt gekeken’. Kalshoven is er tegen om een vaste duur van de werkdag op te leggen: Geef mensen zo veel mogelijk regelmogelijkheden en organiseer variëteit. Maar neem ze wel tegen zichzelf in bescherming met een maximale wettelijke werkdag van 12 uur en een maximale werkweek van 60 uur.

10:49 vrijdag 6 januari 2017

Het lukt vergevorderde dementiepatiënten nog altijd nauwelijks om euthanasie te krijgen op basis van een eerder afgelegde wilsverklaring. Lees hier de vijf scherpste opinieartikelen over euthanasie bij dementie.

‘Ik eindig dement, waarschijnlijk’, schrijft Henk Blanken in een mooi geschreven opiniestuk in de Volkskrant. ‘Parkinsonpatiënten lopen nu eenmaal een groter risico dat ze hun vrouw op een dag aanzien voor een hoed of te lijf gaan met een keukenmes. Als ik lang genoeg leef, staat bijna vast dat ik kwijlend zal vergeten wie ik was, of wat, of waar.’
Blanken: ‘Dat wil ik niet. Liever sterf ik netjes.’

Sinds we euthanasie bij wet mogelijk maakten (2002), denken ouderen dat het altijd zo soepel kan. Als ze knetterdement naar een tehuis moeten, zal 'dokter' wel 'helpen'. Sterven zonder dat je het merkt ... mooie dood, toch?

Maar zo simpel gaat het niet, legt Blanken uit. ‘Van de wet mag een arts euthanasie verlenen bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden. In het beginstadium van dementie is daarvan geen sprake. Maar zodra je gevorderd dement bent, kun je die 'goede dood' ook vergeten. Als je de arts niet meer kunt uitleggen waarom je wilde sterven, zit er niets anders op dan het leven uit te leven.’

Gepensioneerd huisarts Peter van Rijn stelt dat bij gevorderde dementie euthanasie inderdaad ondenkbaar is. ‘Als de actuele vraag ten gevolge van gevorderde dementie is verdwenen of niet meer kan worden vastgesteld, heeft ook het zelfbeschikkingsrecht zijn grens bereikt.’

Patiënten hebben meer recht op houvast, schrijft Raoul du Pre vandaag in het Commentaar. ‘De volgende Tweede Kamer zal zich dan ook moeten buigen over de vraag of de criteria helder genoeg zijn. De wet hoeft misschien niet eens ruimer te worden, wel preciezer. En moet een laatste wil-verklaring niet zwaarder gaan wegen?’

Carla Dik-Faber, Kamerlid voor de ChristenUnie, en Rob Bruntink, hoofdredacteur van het vakblad Pallium, pleiten juist voor een andere kijk op ouderdom, lijden en ook dementie. ‘Laten we vooral uitspreken tegenover onze ouderen dat ook een leven met dementie een waardevol leven is. Het tegenovergestelde hiervan is het toestaan van euthanasie bij mensen die niet lijden of waarvoor de zorg verbeterd kan worden.’

Ook hoogleraar langdurige zorg en dementie Anne-Mei The stelt in een interview dat het in wezen gaat om de vraag: hoe behandelen wij onze ouderen? Hoe we omgaan met ouderdom, lijden, kwetsbaarheid, eenzaamheid, sociaal isolement is volgens The een onderschat probleem. ‘Ik geloof niet dat de maakbare dood op het einde de oplossing is. Ik ben er niet helemaal tegen, maar ik krijg er wel een akelig gevoel bij dat het vastleggen bij wet als enige antwoord op die veel complexere problematiek wordt geboden.’

09:57 vrijdag 6 januari 2017

Het wetsvoorstel van SP, PvdA en CDA om zorgverzekeraars te verbieden winst uit te keren aan verzekerden kan de zorgpremie jaarlijks met 100 à 150 euro doen stijgen, schrijven de hoogleraren economie Wim Groot en Henriëtte Maassen van den Brink. Daarmee zou het zorgverzekeraars onmogelijk worden gemaakt hun financiële reserves te gebruiken om de premies laag te houden.

Emeritus-hoogleraar Volkshuisvesting Hugo Priemus vindt dat we moeten breken met het beleid van minister Stef Blok, omdat deze de problemen met de woningmarkt heeft vergroot.

En columniste Elma Drayer vraagt zich af waarom de politie, zowel in Nederland als in Duitsland, geen goed meer kan doen.

09:56 donderdag 5 januari 2017

De opiniemakers Arend-Jan Boekestijn en Rob de Wijk, die vanaf 7 januari elke zaterdag om 11 uur het BNR-programma Boekestijn & De Wijk gaan maken, menen dat de tijd dat Nederland voor zijn veiligheid en welvaart kon steunen op grote mogendheden voorbij is. Volgens hen wordt het tijd dat de politiek zich bekommert om de vraag hoe Nederland zich staande gaat houden in de Nieuwe Wereldorde, met Donald Trump als Amerikaans president en in Europa een alom oprukkend populisme.

In het Commentaar schrijft Raoul du Pré dat het in deze tijd van terreurdreiging niet ongerechtvaardigd is om openbaar vervoersbedrijven passagiersgegevens te laten bijhouden. ‘Als het beeld niet wordt weggenomen dat de Schengenzone een vrijhaven is voor terroristen, komt binnen afzienbare tijd het vrije verkeer zelf op het spel te staan.’

Bioloog Frank Wassenberg roept de overheid op om de hondenfokkerij, waarbij alleen het uiterlijk of de vechtkracht centraal staat, en niet de gezondheid of het welzijn van honden, nu eindelijk eens aan banden te leggen.

12:33 woensdag 4 januari 2017

Lees vandaag ook het interview met Willem Vissers over zijn nieuwe wekelijkse column over zijn gehandicapte zoon Samuel. 'Met hem naar de tandarts gaan, is een hele operatie omdat hij zijn mond niet opendoet op commando.'

10:05 woensdag 4 januari 2017

Columnist Derk-Jan Eppink recenseert het presidentschap van Barack Obama dat zijn laatste dagen is ingegaan. Eppink meent dat de grote smet op Obama’s blazoen diens Syriëbeleid is: ‘Hij maakte steevast de verkeerde analyse. Voor hem is Israël de angel van het conflict, terwijl Iran dat is. Hij maakte Israël tot boosdoener en Iran tot ‘partner’.’

De Nijmeegse student politicologie Gijs Kooistra meent dat de subsidie aan politieke partijen moet worden afgeschaft. Door de staatsfinanciering af te schaffen worden volgens Kooistra de partijen meer afhankelijk van hun leden en krijgen die leden een belangrijker stem in het partijdebat over de inrichting van de samenleving. Dat zou de huidige polarisering kunnen doen verminderen.

Marianne Thieme, lijsttrekker van de Partij voor de Dieren, en econoom Ewald Engelen, kandidaat-Kamerlid voor die partij, pleiten tegen het ‘vanzelfsprekende compromisme dat de Nederlandse politieke tot een gezelschapsspel voor bonentellers en technocraten maakt’ en voor ‘politieke idealen die zo zwaarwegend zijn dat ze niet ingeruild kunnen worden voor een plek aan de knoppen’.

16:44 dinsdag 3 januari 2017

Met Donald Trump als president van Amerika, zal 2017 het begin van een nieuwe en donkerder wereldorde markeren, waarschuwt Zanny Minton Beddoes, hoofdredacteur van The Economist in een opmerkelijk commentaar.

Gesterkt door de overwinning van Trump, zal een Europese populistische stroom krachten verzamelen in 2017. Extreemrechtse partijen zullen groeien in de Nederlandse en Franse verkiezingen, en kunnen voor het eerst in de naoorlogse periode zetels winnen in het Duitse parlement. In wat zal voelen als één lang ontevreden verkiezingsseizoen, zal de Europese politiek worden gedomineerd door paniekzaaierij over de gevaren van migranten, het kwaad van handelsovereenkomsten en de slechtheid van de Europese Unie.

Meer terreuraanslagen, die maar al te plausibel lijken, kunnen de stemming nog verder verduisteren. Net als financiële schokken: een begrotingscrisis in Portugal en nog een Italiaanse bankencrisis lijken waarschijnlijk. Maar de somberheid zal niet eeuwig duren. Populistisch en isolationistisch beleid zal uiteindelijk zichzelf in diskrediet brengen, omdat de gevolgen desastreus zijn. Latijns-Amerika - de regio die tot voor kort het meest werd geassocieerd met het verzet tegen de liberale open economie - is weer aan het verschuiven in een meer liberale richting. Na geproefd te hebben van de teleurstellingen die het populisme brengt, hebben Latijns-Amerikanen er begrijpelijkerwijs genoeg van.

Het gevaar dat deze boze aanval van westers nationalisme sterker zal worden, wordt gecompenseerd door diepere krachten. Technologie smeedt wereldwijde verbindingen, ongeacht het verzet tegen migratie of handel. Studenten studeren aan buitenlandse universiteiten via online cursussen; kleine bedrijven exporteren via online markten; mensen chatten en delen nieuws op wereldwijde sociale media-platforms. Jongere kiezers die opgroeien temidden van digitale mogelijkheden zijn positiever gestemd over globalisering dan hun ouders; zij stemden tegen Brexit en Trump.

De vraag is niet of de wereld terug zal keren naar openheid, maar hoe snel, en hoeveel schade in de tussentijd wordt aangericht. Het antwoord op die vraag hangt vooral af van één man: Donald Trump.’

11:36 dinsdag 3 januari 2017

Rotterdam is de enige stad waar meer mensen naartoe verhuizen dan er vertrekken. Zelfs Amsterdammers verhuizen ernaar toe. Columnist Harriet Duurvoort, geboren en getogen Amsterdammer, woont nu tien jaar in Rotterdam. ‘Rotterdam heeft de naam een aso-stad te zijn maar ik vind de mensen in Amsterdam over het algemeen opgefokter dan in Rotterdam.’

Ziet u dat meer Amsterdammers uw voorbeeld volgen en ook in Rotterdam gaan wonen?
'Ja, ik hoor van steeds meer Amsterdammers dat ze hier komen wonen, het is een groeiende scene want we zoeken elkaar op. Ook in mijn buurt. Ik woon als Amsterdamse nu tien jaar in Rotterdam. Ik ben hier voor mijn werk naartoe verhuisd, eerlijk gezegd was ik tot dan toe nog nooit in Rotterdam geweest. In Londen, Parijs, New York kende ik de weg, maar in Rotterdam niet. Inmiddels voel ik me Rotterdammer. Al hang ik ook nog wel de toerist in eigen stad uit. Zo sta ik graag met zonsondergang op de Euromast.'

Merkt u ook al dat het drukker wordt in Rotterdam?
'Het is niet zo druk als Amsterdam. Ik ben vrijwel ieder weekend bij mijn moeder in Amsterdam, zij woont in het centrum, het is daar altijd druk geweest maar nu denk ik soms dat het elke dag koningsdag is. Ik heb overigens wel het gevoel dat er de laatste tijd ook meer toeristen naar Rotterdam komen.'

Waarom is Rotterdam zo’n aantrekkelijke woonstad?
'Het is een ontzettend goedkope stad in vergelijking met Amsterdam en het is tegelijkertijd grootstedelijk, soms eigenlijk meer dan Amsterdam. De Fenixloods heeft echt een New Yorks' ‘Meatpackers District’-achtig gevoel bijvoorbeeld. Er is een prima cultuuraanbod. Dus voor een echte stedeling is Rotterdam de tweede optie. In Rotterdam kon ik een groot huis kopen in plaats van een pijpenlaatje, ik ben natuurlijk ook maar freelancer. Het is wat ruiger en wat armer. Het doet me in die zin een beetje denken aan het Amsterdam waarin ik ben opgegroeid in de jaren tachtig.'

En hoe zijn de mensen in Rotterdam?
'Rotterdam heeft de naam een aso-stad te zijn maar ik vind de mensen in Amsterdam over het algemeen opgefokter dan in Rotterdam. Ik woon in een achterstandswijk, in een volkswijk, hier heb ik ook hangjongeren maar die roepen nooit kankerhoer naar me. In Amsterdam krijg je dat soms wel naar je hoofd geslingerd. Hier heb ik dat nog nooit meegemaakt. Als je in Amsterdam even niet hard genoeg fietst word je meteen uitgescholden door een bakfiets. Het hoort er misschien wel bij, ik ben zelf ook zo als ik in Amsterdam ben, maar in Rotterdam is de sfeer vaak wat relaxter.'

Profiteert Rotterdam-Zuid ook van de bloei?
'Ja, ik woon op Zuid. In mijn buurt komen steeds meer creatievelingen wonen en die veranderen de dynamiek in de wijk in positieve zin. Mijn buren runnen een kunstcafeetje en organiseren evenementen en hebben een nieuwe culturele hotspot in de stad uit de grond gestampt.

'Daarnaast ben ik een kosmopoliet, ik vind het inspirerend, ook als schrijver, dat ik binnen een straal van 100 meter mensen met minstens zeventig nationaliteiten kan tegenkomen. Het is superdivers, hoewel er ook nog veel authentieke Rotterdammers wonen. Daar heb ik ook een zwak voor, vooral voor de ouderen. Niemand laat over zich heenlopen. Het gaat er soms hard aan toe, maar toch krijg ik hier altijd de hoop dat het gewoon kan, multicultureel samenleven.'

10:16 dinsdag 3 januari 2017

Raoul du Pré schrijft in het Commentaar dat politici die ‘nu weer zo gretig hun afschuw uiten’ over het geweld op oudejaarsavond tegen politie en hulpverleners minder recht van spreken hebben als zij niet bereid zijn het taboe van het consumentenvuurwerk aan te pakken.

Columnist Erdal Balci keert zich tegen de zoektocht naar het geluk, zoals die bijvoorbeeld wordt ondernomen door Paul Witteman in het tv-programma ‘Witteman ontdekt: het geluk’. Balci acht het goed denkbaar dat ‘mensen die in de armste gebieden onder erbarmelijke omstandigheden leven, gelukkiger zijn dan de naakte mannen in het televisieprogramma van Witteman, die uit de zweettent kropen, als halvegaren over de grond aan het rollen sloegen en 's ochtends zeer waarschijnlijk grassprietjes uit hun achterwerk hebben moeten vissen’.

Onderzoeksjournalist Anneke Verbraeken schrijft in haar opiniestuk dat ze de toestand in Congo zo hopeloos vindt dat ze zelfs geen geld geeft aan de slachtoffers van de chaos, de corruptie en de hebzucht: de bedelende kinderen.

11:36 maandag 2 januari 2017

Onfris gedrag komt van mannen en de oplossing ook, stellen vijf mannen vandaag in de Volkskrant. Hebben zij een punt? Publicist Sarah Sluimer: ‘Mannen hoeven geen applaus te krijgen’

Moeten mannen zich fysiek en seksueel geweld tegen vrouwen aantrekken?
'Ja, seksueel geweld is een groot probleem, mannen moeten zich gedragen en het is goed dat er over wordt gesproken. Maar nu komen te vaak slechts twee dingen in het debat over seksueel geweld terug: Vrouwen spreken uit dat ze slachtoffer zijn en mannen spreken uit dat ze zoiets nooit zouden doen. Dat vind ik problematisch omdat het veronderstelt dat in iedere man een soort aanrander schuilt. Ook lijkt het net dat mannen die zich uitspreken dat ze zoiets nooit zouden doen daar applaus voor moeten krijgen. Dat is de omgekeerde wereld. Ik vind het vanzelfsprekend dat mannen vrouwen niet lastig vallen. En ik ken genoeg mensen die hier niet op aangesproken hoeven te worden.'

Wat is de rol van vrouwen in deze discussie?
'Vrouwen worden nu te vaak buiten beschouwing gelaten. Als vrouwen aan het woord komen is het alleen om te vertellen wat hen allemaal is gebeurd. Ik mis de weerbaarheid van vrouwen. Het slachtofferschap is volgens mij niet de weg naar een betere situatie.'

Laten we eerlijk zijn. Vrouwen hebben soms toch ook gewoon een man nodig om gered te worden als ze worden lastig gevallen?
'Fysieke overmacht van mannen is evident. Als een man een vrouw wil verkrachten, dan gebeurt dat over het algemeen. In die zin is ook goed dat een uitsmijter zegt: ‘ik let erop en ik accepteer het niet als vrouwen in mijn nachtclub worden lastiggevallen.’

Wat kunnen vrouwen zelf concreet doen?
'Vrouwen moeten kwaad erover zijn. Niet het hoofd laten hangen en denken: we worden gepakt als ze ons willen pakken. Stoerheid en woede van vrouwen hierover is soms een betere weg dan alleen die vreselijke verhalen als slachtoffer delen. Op middelbare scholen moeten alle meisjes standaard een goede cursus zelfverdediging krijgen aangeboden. Ik vind het onbegrijpelijk dat het nog niet tot het lespakket behoort.'

'Vrouwen denken jammer genoeg vaak tot een ver gevorderd stadium dat ze moeten pleasen. ‘Hij heeft drankjes voor me gekocht, ik moet wel een beetje aardig blijven’. Tot zo'n man opeens te ver gaat, en ze denken: waar ben ik in beland? Vrouwen moeten assertiever op dit soort zaken reageren en sneller en fermer leren zeggen: Oprotten! Helaas wordt aan meisjes nog steeds teveel aangeleerd om altijd aardig te zijn en vriendelijk. Daar is dus nog veel te winnen.'

10:18 maandag 2 januari 2017

Columnist Harriet Duurvoort kiest dit jaar voor een resoluut optimisme. 'In mijn eigen leven, maar ook in de samenleving. Want ik wil een gelukkig nieuwjaar. In een interview zei 'geluksprofessor' Ruut Veenhoven van de Erasmus Universiteit: 'Er blijkt uit onderzoek een duidelijke relatie tussen geluk en tolerantie. Als mensen ongelukkig zijn, trappen ze naar beneden. Ongeluk levert racisme op en haat. Dergelijk gedrag beperkt de mogelijkheden van de maatschappij.' Doet mij denken aan de tegelwijsheid van Ralph Waldo Emerson, die op een koffiemok stond die onlangs stukviel: Voor elke minuut dat je boos bent, loop je 60 seconden aan geluk mis. Dus boze burger, word gelukkig!'

10:14 maandag 2 januari 2017

Lees vandaag ook het opinieartikel van Guy Verhofstadt over Ruslands hybride oorlog tegen het Westen. 'Met desinformatiecampagnes ondermijnen de Russen het vertrouwen in westerse autoriteiten.'

09:14 maandag 2 januari 2017

Het ruime monetaire beleid en de globalisering zorgen voor groei, maar ook voor grotere ongelijkheid, schrijft Pieter Klok in het Commentaar.

'De vruchten van de globalisering moeten via belastingen worden herverdeeld. Als dat niet lukt, zullen partijen die voor protectionisme pleiten, aan het langste eind trekken. De geschiedenis leert dat dat niet alleen slecht is voor de economie, maar ook voor de onderlinge verhoudingen in de wereld.'

11:10 zondag 1 januari 2017

Paul Onkenhout roept de sombere analyse van Ronald Koeman over het voetbalrampjaar 2016 in herinnering. ‘Wat moeten de kinderen van nu nog zelf doen? Met een druk op de knop regelen ze alles. Ze dragen hun eigen tas niet, want op de club liggen de spullen klaar. Ze poetsen niet eens meer hun eigen schoenen.’

Deze observaties worden tegengesproken door NRC, dat constateert dat de jongelui nog wel hun tas dragen. Omdat er niet op leren schoenen wordt gespeeld, volstaat bovendien een veeg met een vochtige doek.

Maar Onkenhout geeft Koeman toch gelijk. De mentale hardheid van de jeugd om de top te halen ontbreekt. Dat komt vooral doordat ze niet achter het scherm zijn weg te slaan: ‘gamen is het buitenspelen van nu.’

De lelijkste woorden en uitdrukkingen van 2016, zoals ‘kantelen’, ‘klankborden’ en ‘bizar’ zet Aleid Truijens op een rijtje. ‘Dingetje’ en ‘momentje’ zijn ook heel erg. Net als al die uitroeptekens!

Weinig staat vast voor 2017. Behalve dat 2017 een priemgetal is. Ionica Smeets legt uit hoe u dat zelf kunt uitrekenen.

11:41 vrijdag 30 december 2016

'Ik hield het niet voor mogelijk, maar met Obama's zwakke nieuwe sancties en het zwakke FBI-rapport, scoort Poetin nog een grote overwinning in 2016', tweet de journalist Kevin Rothrock vanuit Moskou. Donderdag maakte president Obama strafmaatregelen bekend tegen Rusland voor de bemoeienis met de Amerikaanse verkiezingen. Zo worden 35 Russische diplomaten het land uitgestuurd. Een overzicht van de reacties.

In een Commentaar schrijft USA Today dat Obama voor een moeilijke opdracht stond: een te slappe reactie zou Rusland en China niet afschrikken van nieuwe cyberaanvallen, een te sterke reactie zou kunnen escaleren tot nieuwe aanvallen, bijvoorbeeld op Amerikaanse electriciteitsnetwerken en aandelenbeurzen. ‘De sancties klinken sterk. Het zal later pas duidelijk worden of ze het beoogde effect sorteren. Maar één ding is wel duidelijk: deze zet plaatst aankomend president Trump in een moeilijke situatie, gezien zijn voortdurende weigering de Russische leider Poetin te kritiseren.’

Amerika moet de Russische bemoeienis niet negeren, aldus USA Today, ‘maar Amerikaanse leiders moeten niet vergeten dat cyberoorlogen, net als echte oorlogen, ook gevaarlijk kunnen escaleren’.

Douglas Schoen van Fox noemt de sancties een ‘welkome stap van een regering die consistent heeft nagelaten op te staan tegen Poetin en wiens nalatenschap wordt bezoedeld door Russiche successen in Oekraïne, Syrië en elders’. Obama zei dat alle Amerikanen gealarmeerd zouden moeten zijn over de Russische acties, aldus Schoen, ‘maar ze zouden even gealarmeerd moeten zijn over het late tijdstip waarop Obama’s antwoord komt. Obama staat voor acht jaar zwak mondiaal leiderschap en slechte deals met onze grootste geopolitieke tegenstander, Rusland’.

Obama dwingt Trump tot een moeilijke keuze met zijn sancties tegen Rusland, schrijft Frida Ghitis van CNN. ‘Obama slaat niet alleen terug tegen Rusland maar zet Trump onder druk. Die moet nu beslissen of hij echt Obama’s maatregel gaat terugdraaien, ondanks de conclusies over Russische activiteiten door Amerikaanse inlichtingendiensten. Of gaat hij optreden als een Amerikaans president, verantwoordelijk voor het behoud van democratie en de verdediging van zijn land tegen externe agressie?’

10:01 vrijdag 30 december 2016

‘Het pamperen van islamitische terroristen en jihadhuurlingen gaat onverdroten voort’, stelt schrijver en journalist Arthur van Amerongen in het opiniestuk Hebben wij een Pearl Harbour nodig? ‘Als ik nu voorspel dat een aanslag in Nederland een kwestie van tijd is is, kijkt niemand daar meer van op, zeker nu bewezen is dat Anis Amri met een geladen pistool op zak tienertoerde door Nederland. Waarom doen we niet al het mogelijke om een bloedbad te verijdelen?’

Columniste Asha ten Broeke beschrijft hoe ze eens een paar dagen switchte van ‘filterbubbel’: niet haar gebruikelijke liberaal linkse bubbel, maar die van anti-islamitisch rechts. Het experiment leidde bij Ten Broeke tot een beter begrip waarom voor sommige mensen niet ‘Wilders, Trump, Le Pen en consorten de nieuwe fascisten’ zijn, maar ‘de moslims’. ‘Verwar mijn begrip niet met instemming. Dat verzetsidee klinkt misschien nobel, maar het drijft op het ontmenselijken van moslims. Moslims zijn in de anti-islambubbel geen vaders, moeders en kinderen, ze zijn 'De Grote Dreiging'. En dat is zowel gevaarlijk als zinloos.’

De rechterlijke macht reageert geruststellend onderkoeld op Geert Wilders’ pogingen tot intimidatie, schrijft Raoul du Pré in het Commentaar. Dat gebeurt naar aanleiding van een interview in de Volkskrant met voorzitter Frits Bakker van de Raad voor de Rechtspraak. ‘Hij ziet Wilders als verdachte, niet als politicus. En van een verdachte kan hij veel hebben.’

10:00 donderdag 29 december 2016

Vluchtelingen zijn steeds minder welkom in Nederland, schrijft Carlijne Vos in het commentaar. Met defensief beleid schept Europa een selffulfilling prophecy van meer illegale migrate en falende integratie. Iin Nederland mag in 2017 meer realiteitszin worden getoond: het ontmoedigen van asielzoekers met trage procedures en slecht georganiseerde inburgering verhindert succesvolle integratie met alle gevolgen vandien.


Het is goed als Nederland en Indonesië samen onderzoek gaan doen naar de periode 1945-1949, stelt Ady Setyawan, een ­Indonesische ­ingenieur en amateurhistoricus uit Surabaya. Maar als Nederland en Indonesië op gelijke voet verder met elkaar willen, moeten ze over en weer generalisaties en voorbarige aannames vermijden: die blokkeren een dialoog. ‘Voor ons staat de onafhankelijkheidsoorlog niet op zichzelf en is de Bersiap niet zomaar een losstaande gebeurtenis. Maar niet ­alleen Indonesiërs, ook Nederlanders zullen zich moeten afvragen of het beeld van de ander niet sterk gekleurd is door gebeurtenissen uit het verleden.


Wie met beperkte wilskracht en middelen ingrijpt, moet zich beperkte doelen stellen, meent Richard Haass , directeur van de Council on Foreign Relations in New York, over de ontnuchterende lessen van Aleppo. Een groot gat tussen doelen en middelen maakt mislukking van beleid onvermijdelijk, stelt Haass.

12:28 woensdag 28 december 2016

Het besluit van president Obama om zich te onthouden van stemming in de VN over de nederzettingenpolitiek van Israël is een gevaarlijk laatste schot van de president, stelt de Washington Post in zijn commentaar. Het zal de Palestijnen eerder aanmoedigen internationale sancties tegen Israël te treffen dan serieus na te denken over concessies die nodig zijn om een staat te vormen. Aangeschoten wild in het Witte Huis denkt kennelijk dat een radicale beleidswijziging ten aanzien van Israël is gerechtvaardigd.

Barack Obama heeft Israël een messteek in de borst gegeven, stelt John Bolton in een opiniestuk in de Wall Street Journal. Bolton was staatssecretaris voor Internationale Veiligheid onder president Bush, ambassadeur bij de VN en beoogd onderminister voor Buitenlandse Zaken. Onder het mom van het aanpakken van de Israëlische nederzettingenpolitiek heeft Obama een veto geweigerd van VN-resolutie 2334. Het Witte Huis heeft hiermee duidelijk laten zien partij te kiezen voor de Palestijnse kant.

12:16 woensdag 28 december 2016

'Als je de diplomatieke woedeaanvallen van de Israëlische regering ziet en luistert naar de lofliederen die gezongen worden door de Palestijnen en hun bondgenoten voor de VN-resolutie, zou je haast denken dat er afgelopen vrijdag iets in de VN is gebeurd’, stelt David Rosenberg in de Israëlische krant Haaretz. ‘In feite is er niets gebeurd toen de Veiligheidsraad de resolutie steunde waarin de nederzettingen op de Westoever illegaal worden verklaard. Ze zullen gebouwd blijven worden en niemand zal er veel aan doen. Het vredesproces blijft in de diepvries. De Palestijnse situatie blijft net zo hopeloos.'

10:01 woensdag 28 december 2016

‘Over een paar dagen is het 2017, waarbij ik moet opmerken dat 17 een priemgetal is’, waarschuwt Max Pam in zijn jaaroverzicht-column. ‘Men zegt dat de Pythagoreeërs een ontzettende hekel hadden aan 17, omdat het niet te delen is en niets met elkaar weet te verbinden. Dat belooft nog wat. Misschien kan ik u wat opvrolijken met het vooruitzicht dat het Franse staatsdossier van Mata Hari in 2017 zal worden geopend.’

Maak van Nederland een kansenmaatschappij, bepleit Heleen Mees in haar column. ‘Net als in de VS zouden nieuwkomers in Nederland de eerste vijf jaren geen aanspraak moeten kunnen maken op bijstand behoudens bijzondere omstandigheden. De afwezigheid van een sociaal vangnet betekent dat nieuwkomers er zelf belang bij hebben om zich aan te passen en de taal te leren zodat ze in hun eigen onderhoud kunnen voorzien.’ Tegelijk ontbreekt het niet-westerse migranten aan kansen, ‘en dat is voor een belangrijk deel het gevolg van discriminatie’. Mees’ oplossing: een voorkeursbeleid voor deze groep migranten.

President Trump kan de wereld ‘blijvende schade berokkenen’, stelt Bert Lanting in het Commentaar, als hij de mondiale afspraken tegen de opwarming van het klimaat aan zijn laars gaat lappen. Voor tal van belangrijke internationale onderwerpen geldt dat de wereld niet weet waarvoor zij zich moet opmaken: ‘Gaat Trump de wereldorde op haar kop zetten? Vliegen we misschien uit de bocht?’

10:01 dinsdag 27 december 2016

Staatsbosbeheer de Schoorlse duinen onder handen nemen, schrijft Caspar Janssen in zijn column. Want het gebied is verdroogd door de aanwas van waterslurpende dennenbomen, en verruigd door stikstofneerslag. Maar dat is buiten de boze burger gerekend.

Omwonenden en bezoekers verenigden zich in de actiegroep Behoud het Schoorlse bos. Ze willen, kortweg, geen stuifzand, en geen kap van dennen. Meer dan 11.000 mensen tekenden de petitie. ‘Wat vooral opvalt is dat de omwonenden en andere bezoekers menen dat het gebied er voor hen is. Een groot misverstand. De Schoorlse duinen is in de eerste plaats een beschermd – en bijzonder - natuurgebied. Het beheer en aanleg worden betaald door de belastingbetaler. Hoe bevoorrecht kun je zijn. Ik zou zeggen: je mag blij zijn dat je zonder betalen naar binnen mag.’


De Brexit betekende een einde van het geloof dat de Europese Unie crises nodig heeft om verder te komen, schrijft Fokke Obbema in het commentaar. Op Europese toppen is al zichtbaar hoe een ‘ieder voor zich’-houding terrein wint. En in vrijwel alle Europese landen winnen eurosceptici terrein. Serieuzer dan op enig ander moment in de naoorlogse geschiedenis wordt nagedacht over ‘exits’ uit de EU. Wat tot voor kort ondenkbaar was, is een reële mogelijkheid aan het worden.

Politiek midden, ga samenwerken! Als de voortekenen ons niet bedriegen, beloven de verkiezingen een strijd te worden tussen de PVV en de VVD. Beter gezegd: tussen de premierskandidaten Wilders en Rutte. Dit terwijl we in ons land de premier niet rechtstreeks kiezen.

Een aantal PvdA, CDA en D66-(raads)leden stelt daarom voor dat onze middenpartijen zich verzoenen, politieke verschillen niet onnodig groot maken, maar vooral inzetten op samenwerking in naam van fatsoen, optimisme en inclusie. Om iedereen hoop te geven op een gezamenlijke toekomst waarin we onszelf kunnen en mogen zijn in een land waar we oprecht trots op kunnen zijn.

07:53 zondag 25 december 2016

‘In EénVandaag zei premier Rutte dat we in Nederland Kerst vieren en dat we ons niet moeten schamen voor de Nederlandse cultuur’, memoreert Bert Wagendorp in zijn column. ‘Het is duidelijk aan welke kant de premier staat, in de War on Christmas.’ Maar uit een korte gang langs enkele winkels bomvol kerstartikelen en dito spreuken blijkt de vermeende ‘aanval op kerst’ onzin is. ‘Deze week bleek dat de helft van het Nederlandse volk geen religie meer aanhangt. Maar Kerst is desondanks onaantastbaar en onverwoestbaar. De rest is hysterisch gezwam. Gloria in excelsis Deo!’

‘Net als Trump heeft Wilders zijn kanonnen op de pers gericht’, stelt ombudsvrouw Annieke Kranenberg in een stuk over de identiteit van de Volkskrant. Maar ze vindt dat media zich deze kritiek niet moeten laten welgevallen. ‘Het wordt tijd dat de krant zich verzet. Als journalistieke waakhond, die opkomt voor feiten, voor nuance, voor fundamentele rechten en voor de 'verdrukten' in de breedste zin van het woord. Die extreme opvattingen serieus neemt en waakt voor het normaliseren van het ontoelaatbare. Een krant die weet waar zij staat, weet zich geharnast tegen onterechte beschuldigingen. Het analyseren van onverdraagzaamheid is niet partijdig of elitair.’

‘Waarom zet het hedendaagse terrorisme de Europese maatschappij onder zwaardere druk dan dat van de jaren zeventig en tachtig?’ vraagt buitenlandcommentator Paul Brill zich af. ‘De belangrijkste reden is gelegen in de veranderde Europese constellatie. Onder de Amerikaanse paraplu was het veilig toeven. Het Europese project had nog een positieve klank. Het Midden-Oosten baarde wel zorgen en groepen als de IRA en de Rode Brigades hadden contacten met Libië en Palestijnse organisaties, maar de regio lag toch echt een paar straten verderop in de wereld. Dat is verleden tijd. Door de massa-immigratie en de vluchtelingencrisis is het Midden-Oosten, met al zijn conflicten en rancunes jegens het Westen, de olifant in de Europese kamer geworden.’

11:40 vrijdag 23 december 2016

Energiebedrijf Nuon wil zijn laatste kolencentrale, die aan de Hemweg in Amsterdam, vervroegd sluiten. Voorwaarde is dat Nuon voldoende compensatie van de regering krijgt om het personeel aan nieuw werk te helpen. Als die compensatie er niet komt, wil Nuon de kolencentrale te koop zetten.

Peter Sonneveld, woordvoerder van GroenLinks, vindt dat de regering Nuon moet uitkopen. ‘Alle kolencentrales moeten dicht, want ze zijn zeer vervuilend en we hebben ze bovendien niet meer nodig.’

Marianne Minnesma van Urgenda, de organisatie die een kort geding won tegen de staat om schone energie af te dwingen, sluit zich daarbij aan.’Er is energie genoeg in West-Europa’.

Het vervangen van kolen door houtsnippers om de centrales toch te laten draaien, zoals de VVD bepleit, is volgens Sonneveld en Minnesma een slecht idee. Het kappen van het hout in Canada en het vervoeren naar Nederland brengt daarvoor teveel CO2-uitstoot met zich mee. Minnesma: ‘Het is een rare hobby die miljarden kost. Die kan je beter besteden aan de overgang op zon en wind.’

Is het sluiten van zelfs de nieuwste kolencentrales, volgens minister Kamp de schoonste van Europa, geen kapitaalvernietiging? Sonneveld: ‘Ook de nieuwste centrales zijn zeer vervuilend. De investeerders hebben een groot risico genomen door geld te steken in nieuwe kolencentrales.’

Als tussenoplossing pleit Sonneveld voor het inzetten van de gascentrales die nu òf dicht zijn, òf draaien op 10 procent van hun capaciteit. ‘Gek genoeg geldt voor die gascentrales het argument van kapitaalvernietiging opeens niet.’

10:23 vrijdag 23 december 2016

'De politiek heeft zich blind getoond, dom ook, misschien wel slecht: zij dendert maar door, terwijl hele volksstammen terug willen.’ Dat schrijft journalist Piet van der Eijk in een opiniestuk over de vele burgers die geen wereldburger willen zijn. 'Inderdaad, hele volksstammen, de holenmens die wij in menig opzicht nog altijd zijn, zijn totaal vervreemd van het leven zoals dat ons wordt opgedrongen.'

New York Times-columnist Ross Douthat komt met een kerstboekenlijstje voor het Trump-tijdperk. ‘Gealarmeerde progressieven die hun verontwaardiging op peil willen houden, lezen Hannah Arendts' 'The Origins of Totalitarianism', Sinclair Lewis' 'It Can't Happen Here' en Philip Roths 'The Plot Against America.’ Maar waar progressieve lezers nu misschien meer behoefte aan hebben is ‘een beter besef van de beperktheid van hun wereldblik’. Bijvoorbeeld door Christopher Lasch’ aanklacht tegen de terugtrekking van de werkende hogere klassen uit de maatschappij te lezen.

In het Commentaar waarschuwt Carlijne Vos voor al te snelle conclusies over de vraag of artsen zich in hun voorschrijfgedrag van medicijnen laten beïnvloeden door de industrie. ‘Het Transparantieregister Zorg was een belangrijke stap in de goede richting. Mogelijk is uitbreiding van de controle op sponsoractiviteiten van de farmaceutische industrie gewenst.’

En maakt u zich zorgen over welke onderwerpen u nog kunt praten tijdens het kerstdiner? Margriet Oostveen heeft wat tips voor een ‘polarisatievrij kerstdiner’.

10:04 donderdag 22 december 2016

Marjan Slob wijdt haar column aan de klacht van enkele mannen uit ‘de Top 200 van de macht’ dat er een elitevijandig klimaat heerst. Zij sluit aan bij Alexis de Tocqueville die ‘standsgelijkheid’ ziet als het funderend principe van de democratie. Sinds die democratie er is, behoor je niet meer tot de elite vanwege je afkomst, maar vanwege je kwaliteiten. Slob raadt de mensen uit de ‘Top 200 van de macht’ aan duidelijk te maken dat zij op grond van hun kwaliteiten, en niet van privileges, tot de elite behoren. ‘Maar als jullie stiekem zijn gaan geloven dat er voor jullie andere regels gelden dan voor het gewone volk, dan … installeren jullie weer standsverschil.’

‘Wie het Westen nog niet heeft opgegeven, moet erin blijven investeren’, schrijft UvA-docent geschiedenis van internationale betrekkingen Ruud van Dijk. Ook na de verkiezing van Donald Trump, die weinig belangstelling lijkt te hebben voor een op regels gebaseerde internationale orde, moeten we blijven investeren in de transatlantische betrekkingen.

Lodewijk Asscher, PvdA-lijsttrekker voor de verkiezingen van 15 maart, beseft dat hij in de aanval moet gaan om het tij te keren. Opmerkelijk is Asschers strijd tegen ‘oneerlijke Europese regels’ ten aanzien van arbeidsmigratie, stelt Hans Wansink in het commentaar. De nieuwe koers van Asscher heet ‘progressief patriottisme’. ‘Maar hoeveel patriottisme', vraagt Wansink zich af, 'kan de Europese solidariteit, die voor sociaal-democraten altijd vanzelf sprak, verdragen? Lodewijk Asscher heeft nog veel zendingswerk voor de boeg om de massa’s weggelopen PvdA-kiezers terug te winnen.’

De energie-agenda, waarin het kabinet de toekomstige lijn uitzet om CO2-emissies te reduceren, is een uitstekend startpunt om met hernieuwde kracht voor een nationale CO2-belasting te pleiten, stellen Roebyem Anders, Pier Vellinga en Jan Terlouw. Invoering van een nationale CO2-belasting is het enige serieuze alternatief, én de definitieve sluiting van de kolencentrales. De Tweede Kamer heeft al een motie met die strekking aangenomen.

11:42 woensdag 21 december 2016

Socioloog Dick Pels, auteur van A Heart for Europe: The Case for Europatriottism, juicht het pleidooi van PvdA-leider Lodewijk Asscher voor een ‘progressief pattriotisme’ toe. ‘Ook links moet aan identiteitspolitiek gaan doen. Er zijn genoeg redenen om trots op Nederland te zijn, op onze relaxte levensstijl, onze sociale waarden, ons relativeringsvermogen. Dat is een beter antwoord op het populisme dan meegaan in de neoliberale invulling van het vrije verkeer van personen binnen de EU.’

Pels geeft Asscher gelijk als hij zegt dat de arbeidsmigratie binnen de EU gereguleerd moet worden. ‘Het wegvloeien van banen als gevolg van oneerlijke concurrentie is onrechtvaardig. De Brexiteers hadden op dit punt gelijk.’ Pels pleit wel voor nuance: ‘Ik heb niks tegen Poolse tomatenplukkers als ze volgens de Nederlandse cao worden betaald’.

Menno Hurenkamp van de Wiardi Beckman Stichting, de denktank van de PvdA, spreekt van een ‘noodzakelijke stap’. Hurenkamp: ‘Asscher is terecht trots op de Nederlandse verzorgingsstaat. Dat is iets anders dan die participatiesamenleving van het kabinet- Rutte. Het is onvermijdelijk dat sociaal-democraten in sociaal-economisch opzicht naar links opschuiven en tegelijkertijd in cultureel opzicht conservatiever worden.’

Hurenkamp noemt Asschers pleidooi voor regulering van de arbeidsmigratie ‘strategisch verstandig’, omdat hij daarmee kiezers aanspreekt die zich in de steek gelaten voelen. ‘Ik vraag me wel af hoe Asscher dat in Europees verband voor elkaar denkt te gaan krijgen.’

10:01 woensdag 21 december 2016

De Democraten zoeken de oorzaken voor hun verlies overal, behalve bij zichzelf’, schrijft Derk Jan Eppink in zijn column. Ze worden daarin geholpen door de media, vindt hij. ‘De Amerikaanse pers vereenzelvigde zichzelf met Clinton. De Europese pers – die gemakzuchtig achter de muziek aanloopt – ook. Het waren niet ‘de Russen’. Het was zelfbedrog.’

‘Misschien ben ik wel een boze witte man’, schrijft personal coach Willem van Oostvoorn in een opiniestuk, ‘maar dat etiketje zal ik net zo behandelen als elk ander stigma dat me is opgeplakt. Ik overleef het wel. Wat je zelf volgens mij moet doen, is je erlangs vechten. Tanden op elkaar en niet mauwen. Je hebt een ‘bad deal’ gekregen van God, je ouders, Allah, de media of het lot. Het zij zo. Get used to it, suck it up en maak wat van jezelf. Of niet. Maar hou op met dat gejammer. Dat maakt je zwakker.’

Max Pam was niet onder de indruk van Geert Wilders’s speech in het proces tegen hem. De toespraak deed hem denken aan Fidel Castro’s rede in 1953, toen hij werd aangeklaagd voor een aanslag op de Moncada-kazerne. ‘Rechters, als jullie mij niet vrijspreken doet de geschiedenis dat wel. Wilders heeft zich op een soortgelijke manier uitgelaten. Humorloos en zonder zelfspot.’

Bondskanselier Angela Merkel heeft mooie woorden gesproken na de aanslag op de kerstmarkt in Berlijn, stelt Fokke Obbema vast in het Commentaar. ‘Maar die kunnen niet verbloemen dat Merkel door deze aanslag in een lastig parket is gekomen. Aan haar de lastige taak de Duitsers te overtuigen dat veiligheid bij haar in goede handen is.’

15:52 dinsdag 20 december 2016

Mark Steyn herinnerde zich zaterdag een gesprek dat hij afgelopen zomer had met een Duitse dame die ‘aan de ontvangende kant zat van een enthousiaste multiculturele handreiking van een van Mutti Merkel’s jongenscharmeurs’ en daarom na het donker niet meer uitgaat. Ze had ook besloten niet meer mee te doen aan een plaatselijke kerstmarkt, waar ze elk jaar, bij vol daglicht, kerstliedjes zong. ‘Waarom?’, vroeg ik. ‘Omdat het Kerstmis is’, zei ze, ‘en ik vrees dat Kerstmis een doelwit wordt.’

Vandaag schrijft Mark Steyn: ‘48 uur later zijn er 12 mensen dood en 50 gewond, omdat zij een kerstmarkt bezochten op het Breitscheidplein in Berlijn. Deze BBC-kop geeft moeiteloos de waanzin van onze tijd weer: ‘Vrachtwagen doodt 12 mensen op kerstmarkt’. Ah, de vrachtwagen heeft het gedaan.

‘Op Fox News reageerden twee experts op de slachting in Berlijn met de noodzaak van militaire operaties tegen IS. Ik ben helemaal voor het vernietigen van IS maar IS is slechts een symptoom, geen oorzaak. Nadat IS vernietigd is, zal het iets anders zijn. In veel delen van de wereld is het al iets anders: Al-Qaida, de Taliban, Boko Haram, Abu Sayyaf, al-Shabaab, al-Nusra, al-Gama’a al-Islamiyya, al-dit, al-dat...

‘Westerse leiders blijven ons verzekeren dat slechts ‘een heel, heel klein percentage’ van de moslimgemeenschap ‘gewelddadige extremisten’ zijn. Een percentage is een eenvoudig concept: Als 0,001 procent van de moslimgemeenschap bestaat uit ‘gewelddadige extremisten’ en je hebt 100.000 moslims, dan is het inderdaad een ‘heel, heel klein percentage’. Als je dan nog eens 100.000 moslims toelaat, heb je het aantal ‘gewelddadige extremisten’ verdubbeld. En als je dat jaar in, jaar uit blijft doen dan importeer je steeds meer mensen die je eigen burgers willen doden.

'Mijn oude vriend Jonathan Kay sneerde dat ‘dankzij Mark Steyn-eske hysterie, Canadezen denken dat Canada voor 17 procent moslim is, terwijl het feitelijk 3 procent is’. De reden dat Canadezen – net als Fransen en Duitsers en Belgen en bijna alle anderen – denken dat er meer moslims in hun land zijn dan feitelijk het geval is, ligt voor de hand: de islam bokst boven zijn gewicht. Zelfs op dagen dat ze geen kerstmarktbezoekers neermaaien en Russische ambassadeurs vermoorden – of Franse priesters neersteken, Belgische vliegvelden opblazen en Duitse nieuwjaarsvierders aanranden – behelst het nieuws over de islam in het Westen toch een assertiviteit die ook al indrukwekkend zou zijn als ze 17 procent van de bevolking zouden zijn. Tegen de tijd dat het 17 procent is, denkt iedereen dat het 48 procent is.

'Omdat we geobsedeerd lijken door percentages neem ik aan dat 12 dode Duitsers ook een onbeduidend percentage vormt en veel te triviaal voor de wijsneuzen om een Mark Steyn-eske hysterie te rechtvaardigen. Maar voor de familie van de slachtoffers zal het over vijf dagen 100 procent van hun ouders of kinderen of vrienden of vriendinnen zijn die ze missen aan de kersttafel. Bid voor hen: Ze stierven door de roekeloosheid van een westerse politieke klasse die blijft vasthouden aan een waanzinnig, kansloos sociaal-politiek experiment dat alleen catastrofaal kan eindigen.'

15:01 dinsdag 20 december 2016

Lees hier het Commentaar van de Italiaanse krant La Repubblica: Nog maar twee weken geleden heeft een woordvoerder van IS aanslagen als prioriteit genoemd en het Westen gewaarschuwd: ‘Herinner je deze woorden.’ En nu lijkt die dreiging dodelijke realiteit te worden. Binnen een paar uur zag je een aanslag op toeristen in Jordanië, het bloedbad in Berlijn, de moord op de Russische ambassadeur in Ankara en een schietpartij in Zürich, waarvan de achtergronden nog onduidelijk zijn.

Het is moeilijk om uit te maken of de aanvallen dezelfde regisseur hadden, maar op zijn minst bij de slachting in Berlijn lijkt dat helder door de wijze van uitvoering: dezelfde als bij het bloedbad in Nice.

De grootste fout die we nu kunnen begaan is op de daad van enkelen te reageren met discriminatie van talloze hopeloze asielzoekers. Al 15 jaar lang blijven we het herhalen dat deze oorlog ook een oorlog tussen beschavingen is, waarin uiteindelijk alleen de verdediging van onze waarden van democratie, respect en solidariteit een dam tegen terrorisme kan opwerpen.

10:54 dinsdag 20 december 2016

Lees ook het Commentaar van Lorenz Maroldt in Die Tageszeitung (Berlijn) over hoe om te gaan met angst: ‘Kerstmarkten gelden al lang als mogelijke doelen van aanslagen, vanwege de mensenmenigten en hun symboliek, en omdat ze zo moeilijk te beschermen zijn. Na de terreuraanslag van Anders Breivik in 2011 sprak de toenmalige Noorse premier Stoltenberg gedenkwaardige woorden; een oproep niet aan de belagers van de open samenleving maar aan zijn verdedigers: ‘Het antwoord op aanslagen moet luiden: meer democratie en meer openheid. Anders zullen de mensen die achter die aanslagen zitten hun doelen bereiken.’ Dat geldt ook vandaag, ongeacht de identiteit en herkomst van de dader.

Maar wie gelooft dat een eis van ‘grenzen dicht’ of ‘afgelopen met asiel’ een geschikt antwoord is op het terreurgevaar, vervalt in politieke charlatanerie. En wie, zoals een hoge AfD-functionaris, over ‘Merkels doden’ spreekt, maakt zich schuldig aan een politieke schanddaad, die verachting verdient.

Want naast het gevaar zelf de dupe te worden van een aanslag, zijn er nog grotere gevaren: dat niet alleen de afschuwelijke aanslagen, maar ook de afschuwelijke reacties erop de samenleving vergiftigen. We moeten ons onze democratische, rechtstatelijke en humanistische prestaties, waarop we trots kunnen zijn, noch door waanzinnige, fanatische terroristen laten ontnemen noch door doorgeslagen populisten.’

10:36 dinsdag 20 december 2016

Volgens de Amerikaanse columnist van Fox News George Will bezet terrorisme een ‘verre vijfde plek’ op het internationale prioriteitenlijstje van ‘president-elect’ Donald Trump. ‘Onder Iran, onder Noord-Korea, onder China en de Zuid-Chinese Zee, onder de onttakeling van een Europees land door een nucleair bewapende Poetin’, aldus Will in een reactie op de aanslag in Berlijn.

Hij weet een serie recente aanslagen in Europa aan geringe afstand tussen het Midden-Oosten en het continent. ‘Europa is niet verwijderd van het Midden-Oosten door een brede oceaan, zoals wij. Dus deze telegenieke en afschuwelijke aanvallen zijn ver van ons vandaan en lang niet de meest serieuze bedreiging waarmee onze aanstaande president wordt geconfronteerd.’

Of Donald Trump het daarmee eens is, valt te betwijfelen. Hij tweette gisteravond: ‘Vandaag waren er terreuraanslagen in Turkije, Zwitserland en Duitsland – en het wordt alleen maar erger. De beschaafde wereld moet zijn denken veranderen!’

10:31 dinsdag 20 december 2016

De chef van Bild.de, Julian Reichelt, schrijft dat hij na de aanslag in Nice van 14 juli heeft uitgelegd waarom dit soort terreur zo succesvol is en zoveel navolgers zal vinden: ‘En navolgers zijn er inderdaad gekomen. Net zoals in Nice geldt ook in Berlijn dat de aanslag op het eerste gezicht de tragische waanzinnige daad van een hobby-terrorist is. Geen explosieven, geen spectaculaire explosie, geen doodscommando dat met Kalasjnikovs door de straten trekt.

De aanslagen in Nice en Berlijn laten zien hoe het mondiale terrorisme zich sinds 11 september 2001 heeft ontwikkeld. In de perverse mathematiek van de terreur is de vrachtwagen geen stap terug in vergelijking met de vliegtuigen van 9/11, maar een consequente en zeer efficiënte verdere ontwikkeling van professionals. De mathematiek van de terreur ziet er zo uit:

1. Aantal slachtoffers per terrorist. Op 11 september 2001 kwamen zo’n 2.700 mensen om het leven. Al-Qaida zette toen 19 terroristen in. Dat zijn 142 slachtoffers per terrorist. De terrorist van Nice was alleen, vermoordde meer dan 80 mensen; de dader van Berlijn vermoordde 12 mensen en verwondde nog eens 50 mensen, van wie enkele zwaar. In de logica van de terreur zijn die laatste twee aanslagen even ‘succesvol’ als het terreurcommando van Mohammed Atta. Hoewel…

2. …de investering veel geringer is. De terroristen van 9/11 werden jarenlang gevormd en voorbereid, moesten de VS ingesluisd worden en daar vliegscholen bezoeken. Al Qaida moest een complete financieringsstructuur opbouwen en veel geld investeren om de aanslag op het WTC voor te bereiden. Wat betreft de verhouding tussen investering en resultaat is ‘Berlijn’ nog ‘succesvoller’ dan 9/11. Het concept van zo’n aanslag is voor islamisten zeer aantrekkelijk, omdat

3. Terreurgroepen daarmee het risico om ontdekt te worden minimaliseren. Een aanslag als op 9/11 zou tegenwoordig met de moderne elektronische controle erg moeilijk gecoördineerd kunnen worden. De kans dat een groot aantal terroristen, die deel uitmaken van een cel, gepakt wordt, is extreem hoog. Individuele daders daarentegen hebben een zeer geringe ‘communicatieve voetafdruk’.

4. Ook zouden aanslagen niet meer zo overweldigend moeten zijn als op 9/11 want wat toen CNN was, zijn nu de sociale media. 9/11 was de eerste terreuraanslag in de wereldgeschiedenis die live op tv werd uitgezonden. Daarom moest die daad bijzonder spectaculair zijn. Tegenwoordig krijg je hetzelfde resultaat met veel minder inspanning, omdat iedereen nu een smartphone heeft en daarmee een live tv-zender bij zich heeft. De islamistische ideologie hoeft geen enorme investeringen meer te doen om een livemoment te produceren dat de hele wereld bereikt en verbijstert.

Dus: ook al lijkt een aanslag met een vrachtwagen, zoals in Berlijn en in Nice, veel amateuristischer dan 9/11, hij volgt hetzelfde concept van het toebrengen van een wereldwijde schok en is ook nog effectiever, gunstiger, alomtegenwoordiger en – vooral – makelijker nabootsbaar en herhaalbaar.’

10:19 dinsdag 20 december 2016

Duitsland reageert op de aanslag in Berlijn. Lees hier een samenvatting van het indrukwekkende Commentaar in de Duitse krant Handelsblatt geschreven door Gabor Steingart.

‘Berlijn treedt toe tot een wereldwijde aaneenschakeling van onheilsdaden. Men treurt met de nabestaanden, men keurt de daad af, de plekken veranderen, de radeloosheid blijft.

Het nieuwe normaal is moeilijk om aan te wennen. Wat zijn feestelijk versierde kerstbomen nog waard als er geen pakjes maar doden onder liggen? Bij de hoeveelste aanslag begint de oorlog?

In zonniger tijden zijn we het erover eens dat de geschiedenis van de mensheid er een is van vooruitgang. Ook op dit noodlottige moment, waarbij in Ankara een diplomaat wordt vermoord en in Berlijn een kerstmarkt wordt aangevallen, zijn we tot dit inzicht verdoemd. Maar we beleven van nabij dat het pad naar het licht door helse catacomben voert. Hieronder zingt men geen kerkliederen.

En de regering? Die koopt drones en wapens, niet om het terrorisme te bestrijden maar de eigen gevoelens van onmacht. Men wil indruk op ons maken, niet op de daders. Die lopen tussen de fronten heen en weer als eekhoorns in het stadspark.

Het lont brandt, het kringelt zich van Aleppo via Nice tot Berlijn, en we weten niet of er een politieke kracht is die het op tijd kan doven. We slagen er zelfs niet in de hoeveelheid van daders en motieven te ontwarren. Velen hebben het gevoel toeschouwers te zijn van hun eigen biografie. Geluk in tijden van ongeluk is het als je op de juiste tijd op de verkeerde kerstmarkt bent.

De kaars van de hoop is gisteravond niet gedoofd. Maar het vlammetje flikkert wel.’

10:16 dinsdag 20 december 2016

Stephan Mayer, woordvoerder voor binnenlandse zaken van de CDU/CSU-fractie in het parlement verklaarde voor de BBC dat het te vroeg is om conclusies te trekken voor Merkels immigratiepolitiek. ‘Er zijn duidelijk aanwijzingen dat de dader in Berlijn een vluchteling kan zijn met een islamitische achtergrond. Maar het zou unfair zijn nu al conclusies te trekken voordat alle feiten op tafel liggen. Vooral in 2015 hadden we een periode met een instroom van 900.000 vluchtelingen die niet of niet goed werd gecontroleerd. Maar we hebben onze wetten aangepast. Er zal zeker een erg emotioneel debat komen over het vluchtelingenbeleid. Deze gruwelijke aanval zorgt voor een nieuwe dimensie van terrorisme in Duitsland. Duitsers zijn hier niet aan gewend, de komende weken en maanden zullen er erg intense discussies woeden.

09:40 dinsdag 20 december 2016

Lees vandaag ook de verslaggeverscolumn van Margriet Oostveen over hoe kerstfundi's het echte verhaal weer eens in de weg stonden. 'Omroep Gelderland berichtte over 'tweespalt in de gemeenschap' Culemborg en een 'felle discussie' over een 'zeer omstreden' kerstboom, die daar op de Markt staat. Ook de Utrechtse editie van het Algemeen Dagblad ging er vol in: deze boom zou onder meer op 'een verlichte boerka' lijken.'

09:35 dinsdag 20 december 2016

Lees vandaag ook de column van Erdal Balci: 'Voelt u zich thuis hier? In het recente onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau moesten allochtonen ingaan op deze kwelling van de filosofie. Ik zou willen weten hoe de Turken en de Marokkanen reageerden toen ze die vraag voorgeschoteld kregen. Hebben ze eerst tegengestribbeld? Beseften ze dat Nederland niet zou rusten eer zij antwoordden? Klonken ze toen als iemand die wel praat maar geen stem heeft?'

09:28 dinsdag 20 december 2016

De theorie van de Anne Frank Stichting over de inval in het Achterhuis ontbeert bronnen en bewijs, aldus David Barnouw in een opinieartikel vandaag.

09:26 dinsdag 20 december 2016

Brussel en de lidstaten van de EU zijn medeplichtig aan het grootste industrieschandaal sinds jaren, schrijft Hans Wansink vandaag in het Commentaar.

21:36 maandag 19 december 2016

Een dag voordat een Chinese boot brutaal een Amerikaanse onderwater drone uit het water viste in de Zuid-Chinese Zee, en niet eens binnen de negenstrepenlijn waarbinnen China speciale privileges claimt, hield de commandant van de Amerikaanse militaire operaties in de Stille Oceaan een toespraak in Australië. ‘Capaciteit vermenigvuldigd met wilskracht en het sturen van signalen is gelijk aan afschrikking’, zei hij. In de ogen van Amerika’s vrienden in Azië, heeft het incident vragen opgeroepen over de kracht van die formule - en met name het onderdeel ‘wilskracht’.

Diplomaten en analisten in Azië hebben zich verbaasd over het onvermogen van de Obama-regering een sterke reactie op China’s uitdaging te formuleren. Er werd zelfs geen fregat naar die plek gestuurd. Na discussies in de nationale veiligheidsraad, vroeg de Obama-regering de drone terug. Zaterdag zei China dat het dit aan verzoek zal voldoen, zonder te vermelden hoe en wanneer.

Het eindresultaat, zeggen analisten, is dat China zich gesterkt zal voelen, omdat het een vorm van hybride oorlogvoering heeft uitgeprobeerd, die nog net niet neerkwam op het provoceren van een conflict, zonder noemenswaardige gevolgen. ‘Bondgenoten en anderen zullen moeite hebben niet te concluderen dat dit opnieuw een vermindering van de Amerikaanse autoriteit in de regio vertegenwoordigt’, aldus Douglas H. Paal, vice-directeur van de denktank Carnegie Endowment for Peace.

De drone-episode verschilt volgens waarnemers van eerdere, nog gevaarlijker incidenten met China, maar is even verontrustend. In 2001, vlak nadat president George W. Bush was aangetreden als president, werd een Amerikaans spionagevliegtuigje gedwongen te landen op Hainan eiland na een botsing met een Chinees jachtvliegtuig. De Chinezen haalden het vliegtuigje compleet uit elkaar en stuurden het verpakt in dozen terug. In 2009, twee maanden nadat Obama aantrad, haalden Chinese vaartuigen gevaarlijke manoeuvres uit vlakbij het Amerikaanse verkenningsschip ‘Impeccable’.

Belangrijker dan de drone zelf, is het beginsel van de vrijheid van navigatie en de vraag of China bezig is, op achthonderd mijl van zijn eigen kust een signaal te zenden. Volgens Vietnam-specialist Alexander Vuving ‘toont China hiermee dat het nieuwe regels aan het schrijven is voor de Zuid-Chinese Zee’.

21:31 maandag 19 december 2016

Geert Wilders zegt afschuwelijke, opruiende dingen. Hij heeft de islam een ‘fascistische ideologie’ genoemd en de profeet Mohammed ‘een duivel’. Hij is ook geen vriend van de vrijheid van meningsuiting: hij wil de Koran verbieden, net als preken in buitenlandse talen. The Economist betreurt zijn opvattingen, maar hij moet ze wel kunnen uiten.

Nederlandse rechters oordeelden anders en achten hem schuldig aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. Dat maakt hem nog sterker. Pogingen via de wet Wilders het zwijgen op te leggen, vergroten zijn kwalijke invloed op de Nederlandse politiek en vergroten de kans dat hij ooit echte invloed zal hebben.

Nederland is niet de enige democratie die ‘hate speech’, het denigreren van raciale, religieuze of andere groepen, criminaliseert. Zulke wetten hebben brede steun, maar zijn misplaatst. Vrijheid van meningsuiting is de zuurstof van de democratie - als zij wordt aangetast worden alle andere politieke vrijheden aangetast. Dus moet het recht erop bijna absoluut zijn. Verboden op kinderpornografie en militaire geheimen zijn redelijk. Zo ook het verbod op het moedwillig aanzetten tot geweld. Maar deze verboden zouden nauw omschreven moeten worden.

Buiten een moskee staan en roepen ‘dood aan de moslims’ valt er binnen. Maar klagen dat je land teveel immigranten van een bepaalde nationaliteit heeft binnengelaten niet. Mensen moeten vrij zijn om te debatteren over immigratiebeleid. Voorstanders van een liberaal beleid, zoals The Economist, moeten proberen andersdenkenden te overtuigen - maar ze niet opsluiten.

Voorstanders van ‘hate speech’-wetten zeggen dat deze de sociale harmonie bevorderen door mensen te dwingen beleefder tegen elkaar te zijn. Het tegendeel is eerder waar. Wie zoiets subjectiefs als het zeggen van onbeschofte dingen criminaliseert, bevordert dat meer mensen gaan zeggen dat ze beledigd zijn zodat ze de wet kunnen gebruiken om onwelgevallige meningen te onderdrukken. Niet echt een recept voor sociale vrede.

Bovendien worden zulke wetten door autocraten als excuus gebruikt om critici de mond de snoeren. Genoeg. Regeringen moeten ophouden met hun pogingen beleefdheid af te dwingen. Het slaat het debat dood en helpt fanatici als de heer Wilders.

16:43 maandag 19 december 2016

‘Anderhalve week geleden ben ik met Sunny Bergman in debat gegaan in Rotterdam. Dat was de eerste en de laatste keer. Verschrikkelijk, echt verschrikkelijk. Er is gewoon niet te praten met die vrouw. Ik heb me ook voorgenomen het nooit meer te doen.’

Wat gebeurde er dan?
‘Er werden fragmenten uit haar documentaire getoond. De film begint met allerlei beledigingen die Bergman over zich heen krijgt. Scheldende mannen die zij dan gaat bellen. Ik zei dat ik dat herkende: ik word vanuit de activistische hoek, waar zij dus ook in zit, echt voor alles uitgemaakt wat mooi en lelijk is. Voor racist, voor nazihoer, voor jodenliefje. Ik bedoelde dat niet als jij-bak. Natuurlijk wordt kwaad plus kwaad niet goed maar ik wilde laten zien dat het niet alleen boze witte mannen zijn die tekeergaan. Dus waarom trekt zij zulke enorme conclusies over het racisme in Nederland uit de scheldpartijen die zij over zich heen krijgt? Bergman reageerde furieus. Onmiddellijk begon ze mijn bronnen in twijfel te trekken. Terwijl ik het nota bene zwart op wit heb. Zo was de toon meteen gezet. Ik houd ontzettend van debatteren, ga ook graag met tegenstanders in debat maar zo zout heb ik het echt nog nooit gegeten. Precies het probleem met dit debat is dat je meteen wordt weggezet als racist als je niet alle conclusies van mevrouw Bergman onderschrijft. Je kunt dus niet meer met elkaar praten.’

Maar heeft Bergman een punt? Moet wit kleur bekennen?
‘Dat doen we toch? Waar iedereen zo van ondersteboven van is, zijn allemaal hele bekende Amerikaanse testen. Die poppentest is uit de jaren veertig. Ze presenteert het als een enorme vondst en ze trekt er allerlei conclusies uit. Terwijl het een laboratoriumsituatie is. Dat zegt niet zoveel over de echte wereld, vind ik.

Vindt u dat wit Nederland zich ongevoelig toont voor aangeboren privileges zoals Mounir Samuel stelt?
‘Ik ben er mijn hele leven al bewust van dat ik ongelooflijk geprivilegieerd ben, alleen al door in dit hoekje van het universum geboren te worden. Mijn hele leven weet ik niet beter dan dat ik daar dankbaar voor moet zijn, zo ben ik opgevoed. Je bent toch ook niet goed bij je hoofd als je dat niet doorhebt? Als ik alleen al dertig jaar eerder was geboren dan had ik als meisje niet naar de middelbare school gemogen en ik had zeker niet kunnen studeren. Natuurlijk ben ik ongelooflijk bevoorrecht.’

Hoe komen we hieruit?
‘Het debat zou moeten gaan over hoe we kunnen komen tot een samenleving waar afkomst en kleur er niet toedoen. Want dat is natuurlijk wel zo in Nederland. Hoe zorgen wij dat we kleurenblind worden? Maar dan reageren activisten als door een wesp gestoken, want kleurenblindheid bestaat niet. Terwijl ik dat het belangrijkste vind: we moeten naar een samenleving toe waar het er niet toedoet waar je vandaan komt.’

Waarom reageren zij dan als door een wesp gestoken?
‘Het is typisch ‘white privilege’ dat je niet ziet dat kleurenblindheid niet bestaat. Je komt dus in een vicieuze cirkel terecht. Hoe lang moeten wij nog doorgaan met erkennen dat wij allemaal heel erg fout wit geprivilegieerd zijn? Hoe lang gaat dit nog duren? Wanneer komen we tot de kwestie die er werkelijk toe doet? Het allermooiste voorbeeld geeft Zihni Özdil in zijn pamflet ‘Nederland, mijn vaderland’. Hij vertelt daarin dat hij met zijn ‘foute’ achternaam geen passende baan kon krijgen. Tot hij solliciteerde bij Henri Beunders, hoogleraar in Rotterdam, die nam hem gewoon aan op de kwaliteit van zijn werk. Zihni barstte in snikken uit toen dat gebeurde. Eindelijk iemand die hem alleen keek naar zijn talenten en bekwaamheden. Daar moeten we naartoe, naar een wereld waarin dat gewoon wordt. Maar uitgerekend daar mag je het niet over hebben.’

15:30 maandag 19 december 2016

Het kabinet-Trump afdoen als ontkenners van klimaatwetenschap is te gemakkelijk, betoogt wetenschapsredacteur Maarten Keulemans. ‘Klimaatsceptische’ kabinetsleden als Scott Pruitt en Cathy McMorris Rodgers laten net als Trump zelf doorschemeren dat ze de wetenschap van klimaatverandering wel degelijk erkennen. Ze willen er alleen fundamenteel anders mee omgaan dan activistisch links graag zou zien.

‘Zoals: kom maar op met die klimaatverandering, als de nood echt hoog wordt lost de industrie het wel op met innovatie. Of: dat hele klimaatverhaal wordt zó gecontroleerd door linkse types, het zal als puntje bij paaltje komt wel meevallen. (…) Dat is cynisch en rechts – maar daarom niet per se minder waar of minder wetenschappelijk dan de zelfverzekerde ‘de aarde staat in brand en nú is het tijd voor actie’-retoriek die in het discours allesoverheersend is geworden,’ aldus Keulemans.

11:18 maandag 19 december 2016

Sunny Bergmans documentaire ‘Wit is ook een kleur’ werd gisteravond uitgezonden. Wat vindt schrijver Robert Vuijsje van de documentaire?

‘Het interessantste deel vond ik het enorme verschil tussen het ene deel, mensen met een andere afkomst, en het andere deel, het grootste deel van de samenleving. Of je nou joods bent of van Turkse of Marokkaanse afkomst – onderling verschillen die groepen heel sterk - maar ze hebben als gemeenschappelijk factor dat hun afkomst en hun relatie met Nederland dagelijkse realiteit is. Voor het grootste deel van de autochtone Hollanders is het een non-existent onderwerp. Dat maakt het ingewikkeld gesprek.’

Mounir Samuel schrijft in een opinieartikel in de Volkskrant dat de documentaire laat zien dat wit Nederland zich ongevoelig toont voor aangeboren privileges. Bent u het daarmee eens?
‘Ongevoelig suggereert een soort bewuste keuze om iemand anders te willen kwetsen. Ik denk wanneer jezelf autochtoon bent en bijna alle mensen die je kent ook, het niet heel vreemd is dat jij of de mensen met wie je praat er nooit over nadenken. Wat ik een beetje lastig vind is om mensen te gaan kwalijk nemen dat ze hier nooit over nadenken. Terwijl dat best logisch is omdat het in hun omgeving nooit ter sprake komt. Net zoals het niet goed is om over minderheden te generaliseren, kun je ook niet zeggen dat alle witte mensen ongevoelig zijn en geen inlevingsvermogen hebben. Dat vind ik iets te makkelijk. Nederland is een gesegregeerd land, het is niet altijd bewust willen beledigen het is ook ongeïnformeerdheid.’

Moet wit kleur bekennen, zoals Bergman stelt?
‘Bij een werkwoord als moeten krijg ik altijd kriebels. In de documentatie wordt ook min of meer verwacht dat witte Nederlanders actie moeten gaan ondernemen door zich aan te sluiten bij een actiegroep of op zoek te gaan naar zwarte vrienden of naar een zwarte buurt te verhuizen. Daar ga ik niet in mee. Dat kun je niet van mensen verwachten. Het is wel goed dat erover geschreven wordt, en documentaires over worden gemaakt. Zodat mensen niet meer kunnen zeggen dat ze er niets van weten. Er zijn inmiddels ongeveer 3 of 4 miljoen mensen –afhankelijk van hoe je telt – die hun roots ergens anders hebben. Dat is een substantieel deel van het land voor wie deze kwestie dagelijkse realiteit is. Het lijkt me goed dat je in ieder geval op de hoogte bent dat jouw blik niet de standaard is waarnaast er niets bestaat, maar dat er ook andere mensen zijn die anders door het leven gaan.'

Hoe kun je dat het beste doen?
'Een verschil met Amerika is dat er naast een zwarte identiteit ook een witte identiteit is. Doordat witte Amerikanen op school les hebben gehad over de slavernijgeschiedenis weten zij beter: ‘wij zijn wit, dat betekent dat wij aan de ene kant stonden van de slavernij en dat onze zwarte landgenoten aan de andere kant stonden’. Zij zijn zich er dus van bewust van dat hun witte Amerikaan-zijn nadrukkelijk anders is dan de andere kant van het verhaal. Ik denk dat het bij veel witte Hollanders vooral onwetendheid is, zij vragen zich af: waarom wonen die zwarte Nederlanders eigenlijk in ons land? Het is dat handig om meer over die geschiedenis te leren.'

09:54 maandag 19 december 2016

De onvrede onder allochtonen is er al jaren, schrijft Izz Ad-Din Ruhulessin vandaag in een vlammend opiniestuk getiteld 'Ik ben verraden door mijn landgenoten'.

In het Commentaar pleit Hans Wansink voor een deltaplan om vluchtelingen te integreren. ‘Succesverhalen van relatief kleine groepen als Vietnamese bootvluchtelingen en de Bosniërs kunnen niet verbloemen dat door de jaren heen slechts één van de drie asielmigranten betaald werk heeft weten te bemachtigen.’

Harriet Duurvoort schrijft over vrouwen die het slachtoffer zijn van huwelijksdwang. ‘Natuurlijk begrijp ik dat, na ruim 15 jaar onophoudelijk de mantra ‘de islam is een achterlijke cultuur’ ingehamerd te hebben gekregen, dit soms in een geërgerde, defensieve houding resulteert.’ Maar het is ‘absoluut onvergefelijk’ om funadamentalisten ‘die de vloer aanvegen met elementaire vrouwenrechten met zijden handschoentjes te benaderen uit angst islamofoob te zijn.’

Toine Heijmans schrijft in de verslaggeverscolumn over de sluiting van het laatste christelijke hotel van Nederland, in Zeddam. ‘Het is soms lastig om zaken te doen met je eigen soort.’

09:37 zondag 18 december 2016

‘Wind rendeert’ stond er boven het hoofdartikel in de krant van woensdag 14 december. Politiek commentator Martin Sommer bestrijdt dat. De stelling in het hoofdartikel was gebaseerd op het nieuws dat van de 18 miljard subsidie die minister Kamp had gereserveerd voor windenergie slechts 6 miljard nodig is. Maar over de totale kosten van het Energieakkoord, waar windenergie deel van uitmaakt, blijft Kamp vaag, schrijft Sommer. De Rekenkamer heeft die berekend op bijna 60 miljard euro. Toch heeft het geen meetbaar effect op de klimaatverandering: ‘Wind op zee wordt veel goedkoper. Maar 6 miljard weggegooid geld, blijft weggegooid geld.’

In Vonk schrijft Jonathan van het Reve dat hij diep geraakt was door de argumenten van Hella Rottenberg tegen het schrappen van de strafbaarstelling van groepsbelediging en aanzetten tot haat en discriminatie. Maar hij veranderde van opvatting toen D66-leider Pechtold in het Kamerdebat afgelopen week zei dat verruiming van de wet een ‘aanmoediging’ zou betekenen voor hatelijke uitspraken. Volgens Van het Reve is het tegendeel het geval: ‘De woede over de ‘minder Marokkanen’-actie van Wilders was destijds groot, juist ook onder mensen die hem tot dat moment nog respecteerden. Maar nu de rechter heeft gesproken, voel zelfs ik, terwijl ik dus niet ‘geloof’ in die wet, minder noodzaak om Wilders inhoudelijk nog tegen te spreken: het was blijkbaar toch al illegaal, hij staat dus buiten het debat – ik ga toch ook geen stukje schrijven tegen Holleeder?’

In Sir Edmund vertelt Patrick van IJzendoorn over de 15-jarige Engelse scholier Arthur Heeler-Frood die zodanig onder de indruk was geraakt van George Orwell’s boek 'Aan de grond in Londen en Parijs' dat hij besloot de schrijver na te volgen. Hij liep weg van huis en liep tien weken lang rond in Londen, Birmingham en Manchester, op straat slapend. ‘Nu zit de pientere gymnasiast weer in de schoolbankjes.’

11:13 vrijdag 16 december 2016

Premier Rutte zegt dat er niet meer inzat dan een aanvullende bijlage van de Europese Unie bij het Associatieverdrag met Oekraïne. Voorzitter Thierry Baudet van Forum voor Democratie, de club die het referendum won en nu meedoet aan de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart, vindt dat onzin.

Baudet: 'In de eerste plaats had Rutte niet kunnen ratificeren. Dan was het Associatieverdrag niet doorgegaan. Het gaat niet om de artikeltjes in dat verdrag, maar om het mechanisme dat in werking wordt gezet. Het opensplijten van een grensland, waardoor een enorm geopolitiek conflict nog verder explodeert in de komende jaren. Dat is heel onverstandig.'

'Als je daar een bijlagetje bij doet, verandert dat niets aan het verdrag. Ik zou nog respect voor Rutte kunnen opbrengen als hij had gezegd. ‘Ik ben de minister-president. Het is een raadgevend referendum. En ik luister er niet naar. Punt.’ Als je dan per se wil ratificeren, doe het dan als een vent. Ik vind dit een ontzettend flauwe truc.'

Rutte zegt: we moeten samen één front vormen tegen Rusland.

Baudet: Daar ben ik het niet mee eens. Ik vind dat we juist moeten samenwerken met Rusland. Rusland is er! Alle Europese megalomanen hebben een obsessie met Rusland ontwikkeld. Napoleon had dat, Hitler kreeg het en nu hebben we het weer. Omdat we groot willen zijn en stoer willen doen gaan we op oorlogspad tegen Rusland. Wat verwacht je daarvan te winnen? We moeten samenwerken, ook in het Midden-Oosten. We moeten niet in een geopolitiek, cultureel en historisch wespennest wat Oekraïne is, partij gaan kiezen.'

Baudet noemt het 'zorgelijk' dat Rutte denkt dat die bijlage daadwerkelijk iets uitmaakt. 'Internationaal-rechtelijk is dat flauwekul. 'juridisch bindend’, wie hou je voor de gek, joh!'

En wat te denken van Ruttes geruststelling dat Oekraïne geen lid wordt van de EU?

Baudet: 'Alsof dat in het verdrag zou staan! Het is zo belachelijk! Ons bezwaar was dat Oekraine door dit verdrag quasi-lidmaatschap zou krijgen. Dat gaat gewoon door. Zometeen moeten wij gaan betalen voor de Oekraïense gasrekening. Dan komen die migranten hier naar toe met visumvrij reizen. Dan ontstaat een dynamiek waarin Oekraïne binnen de invloedssfeer van de NAVO wordt gebracht.'

09:37 vrijdag 16 december 2016

Ik ben geen boze witte man, schrijft Asha ten Broeke. 'En dat is jammer, want als je een boze witte man bent, dan willen allerlei politici tegenwoordig graag naar je onderbuik luisteren.'

09:10 vrijdag 16 december 2016

Lees vandaag ook het opiniestuk van Bart Nijman en Jan Dijkgraaf van GeenPeil. 'Wij gaan gewoon doen wat onze leden willen.'

'Wij zijn een democratische vernieuwingsbeweging met positieve bedoelingen - en niet het zoveelste rechtse splinterpartijtje. Wat hádden we graag de mening van de Nederlandse bevolking gehoord over de orgaandonatiewet, die het nu haalde doordat één PvdD-Kamerlid zijn trein miste...

'Als we sinds de start op 5 december iets geleerd hebben, is dat we heel bedreigend worden gevonden. En dat snappen we dan weer wel.

'De zittende macht is bang voor de ware democratie. Wij niet.'

09:03 vrijdag 16 december 2016

Wie deel wil uitmaken van de Nederlandse samenleving, moet daartoe ook in staat worden gesteld, schrijft Sander van Walsum in het Commentaar. 'Het mag niet zo zijn dat onderwijs de ene bevolkingsgroep meer kansen verschaft dan de andere. Die ongelijkheid kan Nederland zich simpelweg niet veroorloven.'

11:28 donderdag 15 december 2016

Zestig procent van de niet-westerse migranten voelt zich niet thuis in Nederland, constateert het SCP. Said Bouharrou, vice-voorzitter van de Marokkaanse Raad van Moskeën, is daarvan geschrokken.
’Ik wist dat de onvrede toeneemt, maar dit is toch wel een hoog percentage. Die onvrede valt wel goed te verklaren. Het SCP constateert dat de onderwijsprestaties van migrantenkinderen verbeteren. Dat klopt, maar je hebt er niet veel aan als je bijvoorbeeld geen stageplek krijgt. Dat hoor ik van laagopgeleiden. En hoogopgeleiden krijgen de laatste tijd van werkgevers te horen dat ze overgekwalificeerd zijn. Tot voor een jaar was dan hun reactie: we moeten niet zeuren en beter je best doen. Maar dat is voorbij, het hielp niet.'

'Het demotiveert dat migrantenkinderen geen werk kunnen vinden, ook al ben je goed opgeleid. Het gevoel van eigenwaarde gaat omlaag, je trekt je terug uit de samenleving. Dat juist hoogopgeleide jongeren met een laag gevoel van eigenwaarde een doelwit kunnen zijn voor radicalen ligt voor de hand. Mijn angst is dat uitsluiting door de samenleving tot insluiting door jihadisten kan leiden.'

Het SCP rapport constateert dat 30 procent van Turkse, Marokkaanse en Antilliaanse Nederlanders toenemende etnische spanningen verwacht.
'De spanningen nemen inderdaad toe en in de aanloop tot de verkiezingen zal dat alleen maar sterker worden. In de Marokkaanse gemeenschap gaat men ervan uit dat de PVV de grootste partij wordt en dat die gaat meeregeren. Dat is een reële angst, want het is een misverstand te denken dat alleen laagopgeleiden op de PVV stemmen, dat is allang niet meer zo. Over wat er daarna gebeurt wil de Marokkaanse moskeegemeenschap liever niet nadenken.

Nu de economie aantrekt zullen ook migranten daarvan profiteren, denkt het SCP.
'We zullen het zien, als een betere economie voor meer arbeidsdeelname onder alle burgers zorgt is dat prima. Iedereen moet profiteren, niet alleen werkgevers, werknemers, autochtonen en allochtonen. Maar als allochtonen niet in gelijke mate profiteren, zal dat het gevoel dat Nederland niet hun thuisland is alleen maar sterker worden.'

10:03 donderdag 15 december 2016

In het Commentaar schrijft Arnout Brouwers dat Aleppo de overgang markeert naar een wereldorde zonder sturende macht. ‘Het lijden van de bevolking van Aleppo zal geen kantelpunt worden – zoals Srebrenica. Integendeel, het markeert een nieuw tijdperk.’

Columnist Stephan Sanders schrijft over Europa en de drift der vernietiging. Het is niet ondenkbaar, citeert hij de historica Ulrike Guérot in ‘Tegenlicht’ dat we op een ochtend opstaan en met verbijstering moeten constateren: ‘Europa is weg’.

‘Lobbywatch wil zichtbaar maken wie invloed heeft op de besluitvorming’, schrijft Ariejan Korteweg in de verslaggeverscolumn. ‘De aangesloten organisaties beloven ook hun eigen lobbypraktijken inzichtelijk te maken Het had de geloofwaardigheid goed gedaan als ze daarmee in dit rapport een begin hadden gemaakt.’

Ook niet te versmaden: Collignon.

22:21 woensdag 14 december 2016

Aleppo is gevallen. Wat betekent dat voor de toekomst van Syrië en de regio? Iran, zoveel is zeker, is dankzij Assad en Poetin de grote overwinnaar in die regio. Een overzicht van opinies over hoe het zover heeft kunnen komen, en hoe nu verder.

- De overwinning is zonder meer naar Assad gegaan, maar het is geen totale overwinning, stelt de krant in haar commentaar. ‘Zijn land is een ruïne en de opstand is niet in één keer ten einde. Maar de meest extremistische elementen dreigen nu de overhand te krijgen. Syrië, meer nog dan Irak, is de sleutel voor wat er in de regio en zelfs daarbuiten gaat gebeuren. Het is het strijdtoneel tussen lokale politieke spelers, tussen minderheden, regionale machten, de grootmachten van deze wereld, tussen sjiieten en soennieten.

‘De Iraanse doorbraak in de Levant is dus vol betekenis. Op dit majeure schaakbord heeft het Westen feitelijk de Russen de vrije hand gegeven. Voor Poetin begint nu een nieuw spel, met als tegenstander een nieuwe onbekende, Donald Trump.’

- Volgens commentator Zvi Bar’el van de Israëlische krant is de slachting van Aleppo nog maar het begin voor Assad. ‘Zonder twijfel heeft Rusland van Iran nu de macht gemaakt die de exlusieve controle heeft op het Syrische toneel.

‘In 2012 leken de rebellen de overhand te hebben in Aleppo. Tot het Syrische leger de stad in 2014 belegerde. De belangrijkste reden voor de grootmachten niet in Aleppo te interveniëren was de nucleaire overeenkomst met Iran. Elke interventie was een bedreiging voor een deal. Twee maanden na het tekenen van de Iran-deal op 14 juli 2015 begon Rusland zijn luchtcampagne. Had het Westen kunnen interveniëren na de deal?

‘Rusland liet zijn aanwezigheid in de regio al gelden en de VS richtten zich op de strijd tegen IS in plaats van op het omverwerpen van Assad. Iran, met eigen milities in Syrië, werd een soort partner in de strijd, en langzaam groeide het geloof dat Assad in deze strijd een effectieve partner kon zijn mits hij zijn regime stabiliseerde. De rebellen ontvingen instructies niet te strijden tegen Assad, maar zich te richten op IS.

‘Je kunt stellen dat de internationale gemeenschap op beide fronten had moeten strijden, tegen IS en voor de rebellen en de inwoners van Aleppo.

‘De tragische resultaten nu in Aleppo zijn het gevolg van een rationele politiek en van internationale prioriteiten. De woede over de slachting in Aleppo is terecht, maar waar was die de eerste kritische vijf jaar van de oorlog, toen 300 duizend Syriërs werden gedood?’

22:16 woensdag 14 december 2016

- Faysal Itani, senior fellow van het Atlantic Council’s Rafik Hariri Center for the Middle East, vraagt zich af wat er gebeurt na de val van Aleppo. ‘Zijn troepen zullen oppositiegebied onleefbaar maken en burgers én strijders dwingen zich over te geven of te vertrekken. Deze zuiveringen kennen een patroon, maar de strategie erachter is nog onhelder. Misschien wil hij ze gewoon weg hebben omdat ze een bedreiging blijven, misschien wil hij er geen geld aan spenderen of af van disloyale soennieten. Maar dit patroon, omineus de ‘groene busstrategie’ genoemd, naar de voertuigen van transport, schetst een somber beeld van wat de bevolking van Aleppo kan verwachten. Als de internationale gemeenschap geen staakt-het-vuren oplegt of meer vluchtelingen opneemt, dan is het tijd voor safe havens in Syrië.’

- Aleppo is weer een Iraanse overwinning ten koste van veel slachtoffers bij het leger en milities als Hezbollah, schrijft David Gardner. ‘Er is nu een strook van Iraanse cliënten, van de sjiitische regering in Bagdad, de milities ten westen van Mosul via Syrië naar Beiroet. Een overwinning die nauwelijks een reactie teweegbracht van de soennitische rivalen Saoedi-Arabië of Turkije, dat tot nu toe beschermheer was van Syrische rebellen maar nu meer naar Rusland en Iran kijkt. Er zijn nog meer dan 100.000 rebellen, maar die worden uit de steden verdreven, richting IS of Al Qaida, zolang het Assadbewind aan de macht blijft.

- De Iraanse regeringskrant Tehran Times spreekt van ‘zeer hoopvolle ontwikkelingen’ nu de ‘wettige regering en de bevolking van Syrië Aleppo van de terroristen bevrijden’. De krant meldt dat ‘de Iraanse regering en allen die echt geloven in mensenrechten blij zullen zijn met de eliminatie van de bloeddorstige en meedogenloze terroristen die de afgelopen maanden wreedheden hebben begaan. Al diegenen die de terroristen hebben gesteund, moesten zich schamen’, aldus de krant.

11:24 woensdag 14 december 2016

Ook Der Spiegel schrijft naar aanleiding van The New York Times-reconstructie over Russische cyberaanvallen. In Duitsland heeft ‘de zaak Lisa’ voor hevige cyberaanvallen door Rusland op Berlijn gezorgd. Bondskanselier Merkel werd er zich van bewust wat voor macht leugens in het internettijdperk hebben. En dat juist Moskou deze nieuwe mogelijkheden voor desinformatie gebruikt, schrijft der Spiegel.

Lisa, een 13 jarig meisje van Russische afkomst, zou door een vluchteling zijn verkracht. Het leidde tot felle beschuldigingen van Moskou. Het bleek uiteindelijk een leugen. Maar zo makkelijk zijn die nu niet meer te doorzien.

Begin 2017 gaan experts van de Duitse geheime dienst voorstellen doen hoe Duitsland zich te weer kan stellen tegen vormen van moderne propaganda, en vooral ook welke reacties er mogelijk zijn als daarvoor informatie wordt gebruikt die door hackers is verkregen.

De Duitse geheime diensten waarschuwen uitdrukkelijk voor pogingen van Rusland de verkiezingen het komende jaar te beïnvloeden. Angela Merkel heeft zelf openlijk gewaarschuwd dat Russische cyberaanvallen allang dagelijkse kost zijn en ook in de verkiezingsstrijd een rol kunnen spelen. In de Bondsdag maakte de bondskanselier de gevolgen van nieuwsmanipulatie op internet tot speciaal thema.

Opvallend is dat de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov tegelijk een mooi voorbeeld bleek van Russische desinformatie. Hij beweerde dat Merkel de beschuldigingen zelf openlijk als ‘onzin en quatsch’ had betiteld. Wanneer en waar ze dat gezegd zou hebben, zei hij niet. De bondskanselier liet weten ‘niet het voornemen te hebben om commentaar te leveren op zo’n uitlating’.

Hoe zeker is het dat cyberaanvallen (zoals op de Bondsdag in 2015) en propagandaanvallen uit Moskou komen? Een heikel punt. Geheime diensten willen zo precies mogelijk weten wie de tegenstander is, maar ze hebben niet genoeg gekwalificeerd personeel om zich tegen cyberaanvallen te weren. Daarnaast mogen ze de daders vaak niet bekendmaken, nog los van de moeilijkheid de directe link met opdrachtgevers te leggen. Dat de regering zich toch zo duidelijk tegenover Moskou opstelt betekent vooral dat Berlijn wil laten zien dat het voorbereid is; afschrikking in het cybertijdperk

10:50 woensdag 14 december 2016

Naar aanleiding van de spraakmakende reconstructie van The New York Times over hoe de Democraten en de FBI blunderden, en Russische hackers profiteerden (lees hier de Nederlandse samenvatting van onze correspondent Michael Persson), spreekt Jonah Goldberg, in een column voor de Los Angeles Times, van een ‘aan alle kanten vergiftigde’ situatie.

‘Trump en zijn team zijn dom en onverantwoordelijk om de draak te steken met de vele bronnen die zeggen dat het Kremlin zich bemoeid heeft met onze verkiezingen.’ Goldberg vindt het debat over de vraag of de Russen de verkiezingen slechts wilden verstoren of Trump een handje helpen curieus. Immers, zelfs Trumps eigen team geloofde niet dat Trump ging winnen. ‘Het meest waarschijnlijke doel voor de Russen was om een verslagen Trump kans te geven om de geldigheid van de verkiezingen en de integriteit van het politieke proces te kunnen verwerpen.’

Maar toen gebeurde het onverachte, zegt Goldberg. ‘Trump op de inhoud. De grote ironie is dat de Democraten en de media – die niet lang geleden elke suggestie dat het systeem oneerlijk is afwezen – nu precies de argumenten rondbazuinen die Poetin graag hoort’ over de Amerikaanse democratie.

09:24 woensdag 14 december 2016

In een brief aan de Tweede Kamer pleit Hella Rottenberg tegen schrappen van wetsartikelen waarop Wilders is veroordeeld. 'Haatpraat gaat altijd aan geweldpleging vooraf.'

09:17 woensdag 14 december 2016

Als ik een kist rotte tomaten had, dan wist ik het wel, schrijft Max Pam vandaag in zijn column. 'De wijze waarop Hans Spekman de partij heeft geleid, is ronduit beschamend. Niet Diederik Samson had weg gemoeten, maar Spekman die met allerlei onzalige ideeën de PvdA tot de risee heeft gemaakt van de sociaal-democratie.'

09:13 woensdag 14 december 2016

Nergens ter wereld zeuren mensen zoveel dat ze minder willen werken, schrijft Heleen Mees vandaag in haar column.

'Werk is essentieel, niet alleen omdat het mensen een inkomen verschaft maar ook omdat het bijdraagt aan de fysieke en mentale gezondheid. Werk zorgt voor sociale contacten, voldoening, erkenning en zelfontplooiing. Sinds men zich niet langer verzekerd weet van werk, is het sterftecijfer onder de witte arbeidersklasse in de Verenigde Staten, zeg maar de vaste kern van Trump-supporters, schrikbarend gestegen. De stijging is het gevolg van een epidemie van drugs, alcohol en zelfmoorden. Het effect is inmiddels zo groot dat in 2015 de levensverwachting van de gemiddelde Amerikaan is gedaald in plaats van gestegen.'

09:03 woensdag 14 december 2016

Nederland blijft achter bij verduurzaming. Investeren in windenergie is nu kansrijker dan ooit, stelt Pieter Klok vandaag in het Commentaar. 'Niets doen is geen optie. De klimaatverandering gaat gewoon door. Nederland blijft tot nu toe achter bij het verduurzamen van energie. Met de aanleg van de grote windparken wordt een forse stap vooruit gezet.'

19:55 dinsdag 13 december 2016

Columnist Anne Applebaum stelt in een opiniestuk in The Washington Post dat Moskou vuil spel gaat spelen bij de Duitse verkiezingen.

In Europa staat voor 2017 één ding al vast: de Russische regering zal de Duitse verkiezingen gaan beïnvloeden. Het hoofd van de Duitse geheime dienst constateerde vorige week een toename van cyberaanvallen ‘om politieke onzekerheid te scheppen’. Er is één specifiek doel, bondskanselier Merkel te verslaan die de sancties steunt die de kring om Poetin veel schade toebrengen.

Maar er zijn bredere doelen: de democratie in een kwaad daglicht zetten, de EU ondermijnen om het continent vatbaar te maken voor corruptie en autoritair leiderschap en de NAVO demoraliseren. We weten dat daarvoor al heel veel middelen zijn ingezet en miljoenen voor propaganda. Minder zichtbaar is dat minstens zoveel is geïnvesteerd in vrienden: denktanks, zakenmensen en politici als oud-bondskanselier Gerhard Schröder. We weten ook waarom het kan lukken. Rusland heeft heel vroeg de zwakheden in de westerse democratie opgemerkt. Het besefte dat politici omgekocht konden worden, dat anticorruptiewetten niet echt werden toegepast, dat westerse media zwak zijn en dat dankzij internet desinformatie makkelijker dan ooit was te produceren.

De komende maanden zullen Russische media en door Moskou gesteunde partijen zonder wroeging openlijk een anti-immigranten, anti-Amerikaanse en anti-EU-verkiezingscampagne voeren. Als staat en democratie heeft Duitsland voordelen. Door economisch succes vertrouwen Duitsers hun regering meer dan andere Europeanen. En de media zijn relatief sterk. Duitse veiligheidsfunctionarissen zeggen nu al regelmatig journalisten te spreken en ze te vertellen welke verhalen volgens hen nep zijn. Duitse politici spreken openlijk over de dreiging. Maar is de anticipatie van de desinformatiecampagne genoeg om die van zijn kracht te ontdoen? We gaan het binnenkort zien.

15:16 dinsdag 13 december 2016

In The Atlantic beschrijft Peter Beinart hoe Donald Trump de buitenlands-politieke koers van de Republikeinse Partij drastisch aan het verleggen is: van een ideologische strijd tegen autoritair Rusland naar een beschavingsstrijd tegen de islam.

Beinart: ‘Donald Trump is bezig het Republikeinse buitenlands beleid drastisch te veranderen op twee manieren, inzake Rusland en inzake islam. Vorige leiders als Mitt Romney en John McCain schilderden Rusland af als tegenstander. Trump ziet het als partner. Vorige leiders – George W. Bush voorop – benadrukten dat de VS geen ruzie hadden met de islam of met de grote meerderheid van moslims in de wereld. Trump en zijn topadviseurs beschrijven de islam vaak als een vijandige kracht.’

‘Deze twee veranderingen zijn innig met elkaar verknoopt. Voor Trump zagen Republikeinse leiders een ideologische strijd tussen de VS en de vijanden van vrijheid. Nu zien Trump en zijn adviseurs een beschavingsstrijd met vijanden van het Westen. Door die lens zien moslims er gevaarlijker uit en Vladimir Poetin vriendelijker.’

‘Al tijdens de Koude Oorlog had je twee stromingen conservatieve buitenlanddenkers. Beschavingsconservatieven als Jerry Faldwell en Pat Buchanan zagen het vooral als strijd tussen het joods-christelijke Amerika en de atheïstische Sovjet-Unie. Ideologische conservatieven als Paul Wolfowitz zagen het als strijd tussen het vrijheidslievende Amerika en de totalitaire Sovjet-Unie.’

‘Na de instorting van de Sovjet-Unie (1991) namen deze twee stromingen afscheid van elkaar. In de Bosnië Oorlog kwamen ze recht tegenover elkaar te staan: Robert Kagan wilde interveniëren omwille van de mensenrechten, Buchanan vroeg zich openlijk af waarom de VS ten strijde trokken om moslims te verdedigen tegen christenen.’

15:16 dinsdag 13 december 2016

‘9/11 verdoezelde deze tegenstellingen tijdelijk. Bush definieerde de ‘oorlog tegen terreur’ in ideologische termen: als strijd tegen een nieuwe totalitaire vijand die islam had ‘gekaapt’. Bush liet een Republikeinse Partij achter waarin ideologische conservatieven de overhand hadden. Romney beschreef Rusland als Amerika’s grootste geopolitieke vijand.’

‘Trump besefte dat wat betreft de islam (en ook inzake handel) de Republikeinse elite ver verwijderd was geraakt van de achterban. Hij onderscheidde zich met de suggestie dat het probleem niet zozeer IS was of zelfs de ‘radicale islam’, maar moslims in het algemeen. Republikeinse leiders reageerden verontwaardigd op Trumps oproep om moslimimmigratie te verbieden, maar in peilingen steunden zeven van de tien Republikeinse stemmers dat voorstel.’

‘Trump brak ook met het establishment met een softere koers richting Rusland. En de Republikeinen zijn nu veel minder anti-Rusland dan in 2014. Er zit een diepere oorzaak achter die verschuiving. Ideologische conservatieven verafschuwen Poetin als autoritaire uitdaging van de Amerikaanse orde. Maar veel beschavingsconservatieven zien Poetins Rusland als de frontlinie van het christendom tegen een nieuwe beschavingsvijand, de islam. In 2013 schreef Pat Buchanan: ‘Is Poetin een van de onzen in de cultuuroorlog om de toekomst van de wereld?’ ’

‘Trump stuurt zijn partij weg van een confrontatie met autoritair Rusland en richting een beschavingsconflict met islam. Trumps nationaal veiligheidsadviseur wordt Michael Flynn, die angst voor moslims in een tweet ‘rationeel’ noemt en pleit voor een partnerschap met Rusland tegen ‘radicaal islamisme’. Ook Trumps strateeg Steve Bannon ziet Poetin – in tegenstelling tot de ‘globalisten van de EU’ – als bondgenoot in Amerika’s beschavingsstrijd.’

‘Dat is de achtergrond van het aankomende conflict tussen Trump en Republikeinen in het Congres als McCain en Lindsay Graham. Zullen de Republikeinen Amerikanisme definiëren als verdediging van universele waarden of als verdediging van een raciaal en religieus erfgoed?’

09:48 dinsdag 13 december 2016

‘Het leiden van de PvdA wordt steeds meer lijden’, stelt Arie Elshout vast in een opiniestuk over de snelheid waarmee PvdA-leiders worden afgefakkeld. ‘Stuk voor stuk waren Bos, Cohen en Samsom getalenteerd en capabel, maar hun politieke houdbaarheid bleek beperkt. Je kunt de schuld daarvoor leggen bij de personen-in-kwestie, of bij het gure en onbestendige politieke klimaat sinds 2002. Maar zou de PvdA-achterban ook niet eens goed naar zichzelf moeten kijken?’

Caspar Janssen vertelt in zijn column over het moment dat hij zijn mening over Freek Vonk moest bijstellen: ‘Hij paste in mijn theorie dat er op televisie sprake is van natuurlijke selectie op adhd. Daar moet je tegen kunnen. Er is ook een grens aan dierenweetjes en dierenquizzen, en dat gezeul met slangen moet je ook maar liggen. Toch kan ik er niet meer omheen: Freek Vonk is een held. Niet alleen mijn dochter, maar zowat alle kinderen tussen 6 en 12 jaar, de ontvankelijke leeftijdsfase, zijn in de ban van Freek. Zo ontstaat er een Freek-generatie, die ons nog flink zal gaan lastig vallen met opmerkingen als: dieren kunnen zich wel aanpassen, maar nooit zo snel als het vernietigingstempo van hun leefgebieden.’

‘Het is belangrijk maat te houden inzake de speculaties over een Russisch complot dat al dan niet de loop van de verkiezingen heeft veranderd’, schrijft Arnout Brouwers in het Commentaar. ‘Concrete bewijzen moeten nog gepresenteerd worden.’ Zorgelijk is de opstelling van Donald Trump, ‘die nog geen signalen afgeeft dat hij zijn ego of zijn impulsiviteit ondergeschikt kan maken aan het gewicht van het ambt dat hij gaat dragen of aan het staatsbelang’.

16:36 maandag 12 december 2016

In The Guardian een opiniestuk van Ruslandkenner David Klion die stelt dat de Republikeinen de VS aan Poetin overleveren.

President Obama gaf de CIA opdracht opnieuw te zien of Rusland achter de cyberaanvallen zit die Hillary Clintons campagne bemoeilijkten en Trump mogelijk zijn presidentschap deden winnen. Er is een consensus dat Trumps ondernemingen en adviseurs uitgebreide banden hebben met de Russische regering. Er lijkt sprake van rechtstreekse inmenging van het Kremlin om een presidentskandidaat met een pro-Rusland politiek te helpen. Het is niet verrassend dat Poetin zich wil mengen in de politiek van de VS.
Ook Washington heeft een lange traditie van inmenging in verkiezingen, waaronder in Rusland.’

‘Maar wat Amerikanen moet verontrusten is dat met name de Republikeinse partij zo kwetsbaar is voor Russische bemoeienis. Niemand schijnt daar te zitten met de nog net niet openlijke alliantie met Poetin. En dat door een partij - met traditioneel een havik-opstelling waar het Rusland betreft - die een presidentskandidaat steunde die Rusland opriep de campagne van zijn tegenstander te hacken.’

‘Vóór 2016 zou het ondenkbaar zijn dat Rusland zo’n invloed kon hebben op het politieke proces want geen nationale politicus zou zo schaamteloos durven aanschurken tegen een rivaal. Tot Trump.’

‘In een rede in Illinois in 1838 vroeg Abraham Lincoln zich af of een transatlantische militaire gigant ons met één slag zou verwoesten. Nooit, schreef hij. Hij waarschuwde ‘dat als vernietiging ons lot is, wij daarzelf mee moeten beginnen en afmaken. Als een natie moeten we voor altijd leven, of sterven door zelfmoord’. Op dit moment moge Rusland een transatlantische gigant zijn, maar de bewerkstelliger en beëindiger van Amerika’s vernietiging zit over een paar weken in het Witte Huis, met Lincolns partij aan zijn zijde.’

11:19 maandag 12 december 2016

Vanmiddag is de eerste PvdA-fractievergadering zonder Samsom. Hoe kijkt PvdA-lid en opiniemaker Thomas von der Dunk terug naar de partij onder Samsom en de toekomst onder Asscher?

Morgen neemt Samsom afscheid. Bent u verdrietig?
'Het was onvermijdelijk omdat hij een foute keuze heeft gemaakt door met de VVD te regeren. Zo is het gewoon. Tot op het laatst heeft hij geweigerd in te zien dat het een foute keuze was. Als driekwart van je kiezers wegloopt, heb je iets fundamenteels fout gedaan. Ik heb hem die vraag ook gesteld tijdens de lijsttrekkersverkiezing. Van Samsom kwam geen enkel antwoord. We moeten niet pessimistisch zijn, zei hij. Asscher gaf daarentegen wel aan dat er een paar problemen lagen. Samsom zei in feite: ik zou het weer zo gedaan hebben. Dan ben je onverbeterlijk.'

U heeft dus op Asscher gestemd?
'Ja, met heel veel aarzeling want hij is natuurlijk ook wel medeverantwoordelijk. Maar Samsom is degene die dit indertijd heeft bedacht. Hij heeft een tamelijk technocratische benadering van de politiek. De kiezers voelen zich bedonderd. En ik ook.'

Aan de andere kant het zijn peilingen, geen uitslagen.
'Ja, maar die peilingen zijn wel bevestigd bij drie verkiezingen – gemeenteraadsverkiezingen, Statenverkiezing en Europese verkiezingen. De PvdA staat ook langdurig laag in de peilingen. Samsom slaagt er niet in duidelijk te maken waarom dit goed was. Hij is daarin koppig. Samsom is meer iemand van het overbluffen dan overtuigen. Dat breekt hem op.

Ja, achteraf makkelijk praten.
'Dat is flauwekul. Er zijn echt wel mensen geweest die dit hebben voorspeld, waaronder ikzelf. De afloop van Paars-II in 2002 had een waarschuwing kunnen zijn. Maar dat het zo dramatisch zou zijn had ik ook niet verwacht.'

Hoe nu verder onder Asscher?
'Hij zal meer distantie nemen van kabinetsbeleid. Asscher is iemand die veel meer dwars durft te liggen, als persoon ook. Het is niet voor niets dat de andere partijen liever Samsom hadden. Asscher wordt door de VVD gehaat. Hij heeft op zijn eigen terrein het regeerakkoord uitgekleed. Hij is met de polder gaan praten, met akkoorden gekomen. Zelf heb ik meer vertrouwen in hem omdat hij de moed had als wethouder bij de dreigende privatisering van Schiphol, te zeggen: daar ga ik niet in mee. Terwijl hij echt werd gechanteerd door Zalm, Kalff en die andere bankiers die tegen hem hebben gezegd: dit gaat jou je carrière kosten. Daar heeft Asscher karakter getoond, tegen de goegemeente in en onder zware druk van boven is hij bij zijn eigen standpunt gebleven. Dat zit meer in hem dan in Samsom, al zal het afwachten blijven.'

Maar kiezers zullen ook Asscher verwijten dat hij de afgelopen jaren als vicepremier niets heeft gedaan. '
Je kunt hem niet verwijten dat hij niets heeft gedaan maar wel te weinig. Hij heeft wel degelijk dingen geprobeerd, juist op het gebied van de valse concurrentie op de arbeidsmarkt. Poolse vrachtwagenchauffeurs die hier werken, maar tegen Pools salaris worden betaald. Daar heeft hij wel degelijk proberen werk van te maken. Hij heeft geen onbevlekte papieren maar die heeft niemand.'

Moet de PvdA de samenwerking op links zoeken?
'Ja, maar geen mens gelooft dat meer. Daar heeft Samsom een kwalijke rol ingespeeld door zo snel en zo makkelijk het eigen partijprogramma overboord te gooien en door uit de lijstverbinding die er was met de SP en GroenLinks geen consequenties bij de formatie te trekken.'

09:38 maandag 12 december 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel van Roderik van Grieken waarin hij betoogt dat een districtenstelsel echte parlementariërs oplevert. 'In het huidige systeem zijn de meeste van onze Kamerleden geen echte volksvertegenwoordigers.'

09:35 maandag 12 december 2016

Columnist René Cuperus schrijft in zijn column hoe het midden moet reageren op populisme. 'De gevestigde partijen zullen zelfkritisch moeten omgaan met de ongelijkheden en onzekerheden die de samenleving de afgelopen decennia uit elkaar hebben gedreven. Rechts zal het bedrijfsleven onder druk moeten zetten om economische zekerheid te herstellen ten koste van hyperflexibilisering.'

09:34 maandag 12 december 2016

ECB-president Draghi's geldinjecties bereiken niet de mensen die de economie kunnen aanjagen, schrijft Pieter Klok vandaag in het Commentaar. 'Het zou goed zijn als de president van de ECB zich niet blindstaart op de lage inflatie, maar ook de andere effecten van zijn daden bestudeert. Zijn huidige beleid is een te riskant avontuur aan het worden.'

09:03 maandag 12 december 2016

Lees hier het vorige Opinieblog terug met oa een selectie van de columns die u dit weekend gelezen moet hebben.