De Amsterdammer zelf maakt Amsterdam aardgasvrij

Amsterdam haalt huis voor huis, straat voor straat, buurt voor buurt, wijk voor wijk van het gas. Een hele klus die in 2040 klaar moet zijn. Dat is tien jaar eerder dan de rest van Nederland dat in 2050 klimaatneutraal moet zijn, zoals is vastgelegd in de Klimaatwet.

Op dit moment gebruikt de stad veel aardgas: bijna 90 procent van de energie voor de warmtevoorziening komt van aardgas. Dat is bijna de helft van het energieverbruik in de stad en vormt een fors deel van de energierekening van de inwoners.

De hoofdstad zonder gas is een enorm project. 872.000 inwoners moeten worden overtuigd om aan dit ambitieuze plan mee te werken en het uiteindelijk te laten slagen. Voor het eerst komt de overheid namelijk ‘achter de voordeur’, zelfs tot in de keuken en de badkamer. Daar moeten gaspit en geiser plaatsmaken voor elektrische kookplaat en boiler.
De hele technische operatie, die in de vele miljarden euro’s gaat lopen, mag er niet toe leiden dat de energierekening (nog) hoger gaat worden.

Alles tegelijkertijd

Het traject naar een aardgasvrij Amsterdam begint ruim twee jaar geleden. Onder aanvoering van wethouder Abdeluheb Choho (D66) wordt het raamwerk ‘Naar een stad zonder aardgas’ gepresenteerd. In deze nota staat een uitdagend project beschreven om Amsterdam in twintig tot dertig jaar aardgasvrij te krijgen. Zelfs over het woord aardgasvrij is nagedacht: het klinkt positiever dan aardgasloos.

Programmamanager René Idema, rechterhand van de wethouder en werkzaam bij adviesbureau Royal HaskoningDHV, ontwikkelt parallel aan de beleidsstrategie een Amsterdamse City Deal, die de motor is voor de uitvoering van het Amsterdamse beleid. Iedereen kent wel de situatie dat de straat opengaat voor de riolering, weer dichtgaat en dat er een week later weer iemand komt, maar dan voor nieuwe straatverlichting.

In de City Deal is onder andere vastgelegd dat alles, maar dan ook alles, op elkaar wordt afgestemd. Het vervangen van een waternet, een nieuwe gasleiding, warmtenet, onderhoud en verbeteren van openbare ruimte, huizen renoveren, alles zal zoveel mogelijk gelijktijdig gaan plaatsvinden. De City Deal is ondertekend door de vijf grootste woningcorporaties, beide energiebedrijven, de twee netbeheerders en de gemeente.

Mede-eigenaar

Het belangrijkste deel van het werk bestaat echter uit ‘in gesprek komen met alle bewoners’. Het verleden heeft aangetoond dat iets opleggen vanuit het stadhuis geen garantie is op succes. Amsterdam heeft ervoor gekozen om wat zij noemt een sociaal-maatschappelijke route op gang te brengen. Doel van dit communicatie- en participatietraject is mede-eigenaarschap creëren: alle betrokkenen moeten verantwoordelijkheid voelen voor het geheel.

Voordat een plan voor een buurt gemaakt wordt, worden sleutelfiguren benaderd met een netwerk in die buurt. Denk daarbij aan de voorzitter van de winkeliersvereniging of iemand die al actief bezig is met duurzaamheid. Door veel te praten met hen en goed te luisteren naar alle doelgroepen in een buurt gaat het project leven en verhalen opleveren die uiteindelijk gaan bijdragen aan de uitrol van aardgasvrij: het komt er echt aan.

Deze participatieve methode gaat over ook het verbeteren en veiliger maken van een buurt. Door tegelijkertijd de technisch-economische en de sociaal-maatschappelijke route te bewandelen, ontstaat er uiteindelijk draagvlak voor de keuze die betrokkenen in een buurt maken voor een alternatief voor aardgas.

XTR branded content is de commerciële content op nrc.nl. De inhoud valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie van NRC.