Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Binnenlands bestuur

KKK en #MeToo – nu ook bij de Democraten

Verenigde Staten In een week tijd raakten de gouverneur, de vicegouverneur en de openbaar aanklager van de staat Virginia in schandalen verwikkeld.

Deze foto toont het jaarboek 1984 van de huidige gouverneur van Virginia, Ralph Northam, met rechtsonder de omstreden foto.
Deze foto toont het jaarboek 1984 van de huidige gouverneur van Virginia, Ralph Northam, met rechtsonder de omstreden foto. Foto Eastern Virginia Medical School/ AP

Poseren met de puntmuts van de Ku-Klux-Klan of een zwart geschminkt gezicht, en een aanklacht wegens seksueel geweld – de Democratische top in de staat Virginia brengt de partij met een uitdijende reeks onthullingen steeds verder in verlegenheid. De aantijgingen tegen gouverneur Ralph Northam, vicegouverneur Justin Fairfax en hoofdaanklager Mark Herring, zijn van het soort waar progressief Amerika heftig op pleegt te reageren – als ze neerslaan op de Republikeinse partij. Nu treft de malaise de Democraten zelf.

Vorige week dook een foto anno 1984 op uit het studenten-jaarboek van Northam (bijna 60), waarop een zwart geschminkte figuur naast een figuur met de witte mantel en puntmuts van de racistische Ku-Klux-Klan te zien was. Sindsdien wringt Northam zich in bochten: eerst zei hij dat het hem heel erg speet, daarna dat hij helemaal niet op die foto stond, tenslotte dat hij niet meer wist welk van de twee hij moet zijn geweest. Het enige dat hij niet zei was: ik treed af. Dit terwijl partijprominenten, onder wie de zwarte Democratische presidentskandidaten in spe Kamala Harris en Cory Booker, daar direct op aandrongen.

Na de midterms van november werd duidelijk dat de Verenigde Staten van Amerika almaar verder verdeeld raken

Stuntelige persconferentie

Zeker na een stuntelige persconferentie van Northam – waarbij zijn vrouw hem nog moest behoeden voor het uitvoeren van Michael Jacksons legendarische moonwalk – leek zijn aftreden een kwestie van tijd, en werd zijn vicegouverneur alvast naar voren geschoven, de jonge en Afrikaans-Amerikaanse Justin Fairfax (nog geen 40). Prompt dook een anonieme beschuldiging van aanranding op. Tijdens de conventie van de Democratische Partij in 2004 zou Fairfax een vrouw tot seks hebben gedwongen.

In eerste instantie reageerde Fairfax strijdlustig en voedde hij de suggestie dat de onthulling wel eens uit de koker van zijn partijgenoot en collega Northam zou kunnen komen. De Democratische top in Washington, die op Northams vertrek had aangedrongen, bleef ditmaal stil – zelfs toen hen voor de camera hun eigen gedrag van vorig jaar werd voorgehouden. Destijds liepen Booker en Harris als senatoren in de benoemingscommissie voor het Supreme Court voorop met scherpe kritiek op rechter-kandidaat Brett Kavanaugh. Die werd beschuldigd van aanranding van een meisje in zijn middelbare-schooltijd. „Geloof het slachtoffer”, was toen het motto van Cory Booker.

Lees ook: de politieke partijen kunnen zich in de Amerikaanse boksarena geen twijfel meer veroorloven

Met Fairfax leken de Democraten aanmerkelijk meer mededogen te hebben dan met Northam. Na woensdag is dat lastiger geworden. Toen beschreef Vanessa Tyson, nu een docent aan verschillende universiteiten, in een openhartige verklaring (pdf) hoe Fairfax haar in 2004 na enkele vluchtige ontmoetingen en een kus tot orale seks dwong. Ze had haar verhaal al in 2017 bij The Washington Post gedaan, toen Fairfax campagne voerde als vicegouverneur. De krant had er niet over gepubliceerd. Fairfax zei in een korte verklaring: „Ik kan niet instemmen met een beschrijving van gebeurtenissen die domweg onwaar is.”

Schoenpoets

Tot overmaat van ramp voor de Democraten werd de schijnwerper woensdag gezet op een derde partijprominent, justitieminister van Virginia Mark Herring (57). Deze politicus, die in december nog aankondigde dat hij in 2020 gouverneur wil worden, vertelde woensdag dat hij voor een schoolfeest in 1980 met schoenpoets in de weer was geweest om voor een verkleedfeest op rapper Kurtis Blow (The Breaks) te lijken.

Het gevolg is dat het hele bestuur van Virginia zich nu onzichtbaar probeert te maken en dat gouverneur Northam zich volgens The Washington Post gestaafd voelt in zijn besluit aan te blijven. Waarmee de Democratische partij voor een dilemma staat: stilletjes de hand terugtrekken uit het wespennest, of het helemaal uitroken.