Laat iedereen in de ggz 's avonds en in het weekend werken, zegt Blokhuis, ook zzp'ers

Blokhuis ziet het als één van de manieren om de acute personeelstekorten in de avonduren en weekenden op te lossen, zegt hij. Hij heeft daarover dinsdag gesprekken gevoerd met de organisaties van psychiaters (NVP), verpleegkundigen (VNV) en met de zorgaanbieders (GGZ Nederland).

In de psychiatrische ziekenhuizen werken steeds meer psychiaters als zzp’er, vaak omdat het de ziekenhuizen niet lukt om een eigen psychiater in dienst te nemen. Ook verpleegkundigen kiezen vaker om zzp'er te zijn. “Dat leidt bij het vaste personeel tot frustratie; zij moeten zelf bijna alle weekenddiensten doen”, aldus Blokhuis.

Ook GGZ Nederland noemt het “van groot belang dat er zo snel mogelijk afspraken komen om nacht- en weekenddiensten en crisisdiensten ook voor zzp-psychiaters een vast onderdeel van hun werk te maken”. Het is volgens de ziekenhuizen de enige manier ‘om de werklast eerlijk te verdelen.’

Volgens Blokhuis’ eigen ministerie is 80 procent van de vacatures in de ggz moeilijk te vervullen, veel meer dan elders in de zorg. Maar dat er patiënten zijn overleden of gewond geraakt door die personeelstekorten, daar is de staatsssecretaris van volksgezondheid toch nog van geschrokken. “Dit is heel zorgelijk. Ik wil snel duidelijkheid hebben. Al was het alleen maar voor de patiënten in de ggz, die hier ook van schrikken, en voor hun familie en voor de 94.000 mensen die in de ggz werken.”

Het is toch al duidelijk: uw eigen inspectie voor de gezondheidszorg (IGJ) bevestigt dat er doden zijn gevallen door de personeelstekorten.

“Wat de inspectie eerlijk heeft bevestigd, is dat het personeelstekort een rol heeft gespeeld bij een aantal calamiteiten. De IGJ heeft zelf een quickscan gedaan, precies om dit uit te zoeken. Daarbij zijn twintig ‘calamiteiten’ onderzocht; in negen daarvan speelde de krapte aan personeel een rol. Maar je kunt niet zeggen: de krapte is een-op-een de oorzaak dat een patiënt overleed of schade opliep. Het zijn geen platte dimensies: ‘Er is een patiënt overleden, want er was een verpleegkundige ziek’.

“Ik ga dit zo snel mogelijk nader onderzoeken, en breder kijken. Ook ben ik in gesprek met de bestuurders van ggz-instellingen en met de zorgverleners zelf, over hoe we zorgen dat het veiliger wordt.”

Had u de bestuurders niet eerder achter de broek moeten zitten? In hun ziekenhuizen zijn al jaren personeelstekorten.

“Wat veel mensen niet weten, is dat het aantal banen in de ggz niet is teruggelopen. Er werken dit jaar 7000 meer mensen in de ggz dan vorig jaar. Maar het klopt, er zijn desondanks veel vacatures. In de ggz speelt hetzelfde probleem met de werving als in de hele zorg.

“Vanaf mijn aantreden heb ik alle hens aan dek afgekondigd. Er zijn extra opleidingsplekken gekomen, juist voor de ggz. Ik heb afspraken gemaakt met de werkgevers over de werving van nieuw personeel, ik dring bij ze aan op goed werkgeverschap. Ik probeer een slag te maken met minder regels in de ggz, om personeel de werkvreugde terug te geven.

“Met de campagne ‘Ik Zorg’ proberen we nieuwe mensen enthousiast te maken voor het vak. En ik wil een oplossing voor de weekenddiensten.” Een zo'n oplossing zou verplichte weekend- en avonddiensten zijn, ook voor zzp’ers.

Psychiatrische ziekenhuizen moesten vanaf 2012 een op de vijf bedden sluiten, een politiek besluit. De zorg is veel zwaarder geworden. Zijn ze niet gewoon gaan beknibbelen op personeel?

“Ik controleer niet elke dag de bankrekening van de zorgaanbieders om te kijken wat zij met het zorggeld doen. Ik eis wel uitleg van ze of ze goede werkgevers zijn en hoe ze dat invullen. Het personeel moet zijn werk goed kunnen doen.”

Is de ggz het stiefkindje van de politiek? Bij een recent Kamerdebat over de tekorten in de zorg ging het van de zeven uur maar een kwartier over de ggz, terwijl daar de nijpendste vacatures zijn.

“Vlak erna is er een apart Kamerdebat geweest over de ggz, waar alle fracties hun zorgen hebben uitgesproken over de wachtlijsten in de ggz en over het risico dat patiënten zo lang op hulp moeten wachten dat er calamiteiten kunnen ontstaan. Er is volop aandacht voor.

“Wat ik wel de grote uitdaging vind, is om het stigma weg te halen op psychische aandoeningen. Het is makkelijk om te zeggen dat je een gebroken been hebt. Maar een psychiatrische stoornis, dat ligt gevoelig. Dat blijft vreemd. Onze ggz staat mondiaal op hoog niveau, met heel goede medische zorg. Met zorgverleners die trots kunnen zijn op hun vakmanschap. Laat ik zeggen: dat stigma helpt soms niet als er personeelstekorten zijn. Daar moeten we het ook over hebben.” 

Lees ook:

30.000 vacatures in de zorg, worden die ooit vervuld?

Door de hoge werkdruk willen nog weinig mensen in de zorg werken. En dat zorgt weer voor een hoge werkdruk.

De ggz zoekt personeel: iemand is beter dan niemand

De geestelijke gezondheidszorg verkeert in diepe crisis. Ggz-instellingen drijven op uitzendkrachten en dure zzp-psychiaters. Het personeelstekort leidt zelfs tot calamiteiten met dodelijke afloop,blijkt uit onderzoek van De Groene Amsterdammer en Trouw.