Uitleg bij vijf uitspraken uit Trumps State of the Union

Als een aftrap voor zijn campagne voor herverkiezing in 2020, zo klonk de State of the Union toespraak van president Donald Trump dinsdagnacht. De president roemde zijn prestaties, van de economische voorspoed tot zijn besprekingen met Noord-Korea, en pleitte vurig voor de bouw van een grensmuur.

Hoewel de president zich tijdens de jaarlijkse rede tot het Congres presidentiëler opstelde dan hij vaak doet tijdens zijn campagnebijeenkomsten en op Twitter, deinsde hij niet terug voor sterke beweringen, over onderwerpen van de economie tot zijn thema bij uitstek, immigratie. Hield Trump zich daarbij aan de feiten? NRC nam een aantal van zijn stellingen onder de loep.

Lees ook de brede analyse van de State of the Union: alle Trump-kiezers werden bediend

1. „In iets meer dan twee jaar sinds de presidentsverkiezingen, hebben we een economische hausse zonder precedent gelanceerd – een hoogconjunctuur die zelden eerder is vertoond.”

   De economische voorspoed in de VS is de troefkaart van Trump, die hij vaak speelt om te betogen dat zijn presidentschap een groot succes is. De Amerikaanse economie draait inderdaad prima: in het derde kwartaal van 2018 lag de economische groei op 3,4 procent. Een kwartaal eerder werd een groeicijfer bereikt van 4,2 procent, het beste tijdens het presidentschap van Trump en het hoogste in vier jaar.

   Groeicijfers van 4 procent of meer zijn echter wel degelijk eerder vertoond: ze waren gebruikelijk in de jaren negentig. Sinds de financiële crisis van tien jaar geleden liggen ze gemiddeld lager, maar niettemin is het economische herstel van de VS al tien jaar gaande, ook onder Trumps voorganger, Barack Obama. Onder Obama werden in vier kwartalen groeicijfers geboekt van 4 procent of meer.

   Lees ook: Het gaat goed met de Amerikaanse economie; is dat Trumps verdienste?
2. „Alle Amerikanen kunnen trots zijn dat we meer vrouwen in de beroepsbevolking hebben dan ooit tevoren.”

   De stelling van Trump werd door pas gekozen vrouwelijke leden van het Huis van Afgevaardigden aangegrepen voor enthousiast applaus dat Trump wellicht niet had verwacht: de nieuwe Congresleden, vrijwel allen Democraten, juichen de verkiezing toe van een ongekend aantal vrouwen bij de Congresverkiezingen in november (ook Trump feliciteerde hen daarmee).

   In algemene zin klopt het dat meer Amerikaanse vrouwen werken dan ooit te tevoren. Dat heeft meer te maken met bevolkingsgroei dan met beleid van de regering. Relatief gezien ligt de participatiegraad van vrouwen volgens het ministerie van Arbeid op 57,5 procent – een lichte stijging, maar onder een piek in 2012 en ook lager dan het record van zo’n 60 procent in 2000.

   Deze opmerking van Trump zorgde voor een moment van verwarring en uitgelatenheid in het Congres. In wit geklede vrouwelijke Congresleden - de kleur is een verwijzing naar de beweging die campagne voerde voor vrouwenkiesrecht - applaudisseerden, maar dat ging niet voor alle leden van harte:

   Dressed in white, a nod to women's suffrage movement, female lawmakers celebrate Pres. Trump's statement that "we have more women serving in Congress than at any time before." https://t.co/aiCxLU221a #SOTU pic.twitter.com/rPApihkS8G

   — ABC News (@ABC) February 6, 2019

3. „We hebben onlangs invoerheffingen ingesteld op 250 miljard dollar aan Chinese goederen. Onze schatkist ontvangt nu miljarden dollars.”

   In het kader van het handelsconflict met China heeft de regering-Trump invoerheffingen ingesteld op miljarden dollars aan Chinese importen. Volgens het Amerikaanse ministerie van Financiën is de opbrengst van importheffingen in het boekjaar dat in september is geëindigd met 6,7 miljard dollar gestegen, meldt The Washington Post. Waarschijnlijk ligt dat aan de protectionistische maatregelen van de regering-Trump.

   Wat de president er niet bij vermeldt is dat dit geld wordt betaald door importeurs in de VS. Volgens de Council on Foreign Relations geeft de regering bovendien meer geld uit aan financiële hulp aan Amerikaanse boeren die zijn getroffen door Chinese heffingen. Dus voor de Amerikaanse schatkist is het per saldo negatief.

4. „De grensstad El Paso in Texas had vroeger een extreem hoge graad van geweldsdelicten – een van de hoogste in het land, en werd beschouwd als een van de gevaarlijkste steden in onze natie. Nu, met een krachtige barrière, is El Paso een van onze veiligste steden.”

   Trump schetste de situatie in de grensstad El Paso om zijn pleidooi te onderbouwen voor een muur langs de grens tussen de Verenigde Staten en Mexico, om illegale immigratie tegen te gaan. Hij lijkt zich te baseren op uitspraken van de Republikeinse minister van Justitie van Texas, Ken Paxton, vorige maand.

   Maar volgens de El Paso Times klopt het verhaal niet. Een barrière tussen El Paso en Ciudad Juaréz bestaat al tientallen jaren: eerst een hek, sinds 2009 een stevigere barrière op initiatief van president George W. Bush. Voor de bouw van de barrière van Bush had El Paso enkele jaren lang het op twee na laagste misdaadcijfer onder Amerikaanse steden met meer dan een half miljoen inwoners. De plaats was nooit een van de gevaarlijkste in het land.

5. „Volksvertegenwoordigers in New York juichten van genot toen een wet werd aangenomen waarbij een baby uit de baarmoeder kan worden gerukt, slechts enkele momenten voor de geboorte.”

   Trump appelleert met zijn kritiek op abortus aan steun van evangelisch-conservatieven onder de Republikeinen. Diverse staten nemen dezer dagen wetten aan om het recht op abortus juridisch vast te leggen. Dat recht wordt als bedreigd beschouwd wegens de benoeming van conservatieve rechters aan het Amerikaanse Hooggerechtshof.

   Trumps interpretatie van de Reproductive Health Act van de staat New York is letterlijk beschouwd wellicht juist, maar sterk misleidend. De wet beperkt het recht op abortus in principe tot zwangerschappen tot en met 24 weken. Daarna is abortus alleen onder bijzondere omstandigheden legaal: als de foetus volgens artsen niet levensvatbaar is, of als abortus „noodzakelijk is om het leven of de gezondheid van de patiënt te beschermen.”