Direct naar artikelinhoud
State of the Union

State of the Union: politiek gewonde Trump onder druk om polarisatie te laten varen

Een politiek gewonde Donald Trump staat vandaag voor een van zijn moeilijkste keuzes tot nu toe: gaat hij verder op de ingeslagen weg van polarisatie of probeert hij zijn presidentschap een herstart te geven. Alles lijkt erop dat Trump in zijn State of the Union-rede voor het laatste zal kiezen en zal pleiten voor politieke samenwerking.

President Trump tijdens een bijeenkomst in het Witte Huis over immigratie.Beeld EPA

Adviseur na adviseur en ingewijde na ingewijde voorspellen dat de Amerikanen vanavond tijdens de presidentiële troonrede de ‘teleprompter-Trump’ zullen zien, en niet de ‘Twitter-Trump’.

Ofwel, een president die zijn optimistische boodschap van verzoening keurig zal voorlezen en zal aandringen op eenheid om in de resterende twee jaar nog iets gedaan te krijgen in politiek Washington. Eerder waren er juist berichten dat Trump de toespraak voor miljoenen Amerikanen zou gebruiken om met een ingrijpend besluit te komen, mogelijk over de bouw van de grensmuur.

‘De president zal oproepen tot een einde van de politiek van verzet en vergelding en aandringen op samenwerking en compromis’, aldus Trumps politiek adviseur Kellyanne Conway maandag. ‘Hij wil echt het land verenigen in zijn rol van opperbevelhebber en president, als de leider van het land en niet als de leider van een politieke partij.’ Tekenend: op Twitter hield Trump zich de afgelopen twee dagen redelijk koest, ongewoon voor de president.

Politiek adviseur Kellyanne Conway benadrukt dat Trump vandaag in zijn State of the Union zal aandringen op meer samenwerking in het Congres.Beeld AFP

Positie verzwakt

De draai die de president wil maken, wordt echter een heidens karwei. De 35 dagen durende sluiting van de overheid is weliswaar voorbij maar staat nog vers in het geheugen gegrift bij iedereen op Capitol Hill. Het conflict over de grensmuur is bovendien nog altijd niet opgelost. Trump laat sindsdien dagelijks doorschemeren dat hij over tien dagen, wanneer weer een begrotingsdeal moet zijn gesloten, wel eens de noodtoestand zou kunnen uitroepen. 

Maar zijn positie is verzwakt. Een meerderheid van de Amerikanen was tegen de shutdown. Tot overmaat van ramp mort ook Trumps trouwe achterban omdat hij akkoord ging met heropening van de overheid zonder iets bereikt te hebben.

Een groot probleem is dat de positie van de Democraten aanzienlijk versterkt is, nu zij het Huis van Afgevaardigden in handen hebben. Democratisch leider Nancy Pelosi, vandaag gezeten vlak achter Trump, staat niet te springen om de president de helpende hand te bieden. Of het nu gaat om de muur of de rest van zijn politieke agenda. 

Behalve op Trump zullen vandaag ook alle ogen gericht zijn op de Democratische leider Nancy Pelosi. Zij kan de resterende twee jaar van Trump behoorlijk frustreren.Beeld AFP

Slechte waarderingscijfers

De Democraten, die van Trump een one term-president willen maken, zien met genoegen hoe steeds minder Amerikanen achter de president staan. Slechts 34 procent vindt nu dat Trump zijn werk goed doet, vergeleken met 42 procent een maand terug.

Hoewel Trump opnieuw zal aandringen op de bouw van de muur, zal hij naar verluidt vooral hameren op een van de sterkste punten van zijn presidentschap: de gunstige economie. Diverse adviseurs en tal van Republikeinen in het Congres probeerden hem eind vorig jaar al te overtuigen dat hij de groeiende economie tot hét thema moest maken van de tussentijdse verkiezingen. 

Maar Trump koos voor de grensmuur, hopende dat hij hiermee zijn achterban massaal naar de stembus kon krijgen. Het pakte rampzalig uit, met als resultaat een parlement dat sterk verdeeld is. Drie maanden later regent het echter nog altijd positieve berichten over de staat van de Amerikaanse economie. 

Twitter bericht wordt geladen...

Forse banengroei

Vorige maand groeide de werkgelegenheid met 304 duizend banen, de zoveelste maand van banengroei onder Trump. Hoewel de Democraten roepen dat de president slechts oogst wat zijn voorganger Obama heeft gezaaid, ontgaat de gunstige economie veel kiezers niet. Zet deze trend zich door in de laatste twee jaar van zijn presidentschap, dan zou het de herverkiezing van Trump mogelijk kunnen maken. 

Iets wat Ronald Reagan, die eveneens kampte met slechte waarderingscijfers, in 1984 ook lukte. ‘Dit was een schok voor heel wat mensen’, twitterde de huidige president vrijdag direct toen de forse banengroei bekend werd. ‘Maar het kwam voor mij niet als een verrassing.’ 

Verwacht wordt dat Trump in zijn State of the Union ook zal aandringen op hervorming van het immigratiebeleid en nog eens zal benadrukken dat de jihadisten van IS zijn verslagen. De grote vraag is echter hoe snel na zijn oproep tot eenheid en samenwerking in de State of the Union de Amerikanen weer de ‘ongedisciplineerde’ Trump zullen zien.

Dat zou wel eens heel snel kunnen zijn. Over tien dagen dreigt weer een shutdown. Aangezien de president niet bekend staat om zijn politieke geduld, zou de ‘Twitter Trump’ weer snel de overhand kunnen krijgen als hij ziet dat zijn oproep tot verzoening tot niets leidt en de Democraten de grensmuur blijven afwijzen.

Sommige Democraten hebben al de hoop opgegeven dat met Trump kan worden samengewerkt. ‘Ik voel geen enkele noodzaak om deze dinsdagavond te luisteren naar de roekeloze man die in het Witte huis zit’, aldus parlementariër Earl Blumenauer, een van de Democraten die afwezig zullen zijn.

Democratenleider Nancy Pelosi kon alleen met een ferm ‘nee’ duidelijk maken dat zij zich niet liet chanteren door president Trump. En dat deed ze. Op dag 35 van de shutdown gaf hij toe. De overheid krijgt een tijdelijke begroting zónder geld voor de Muur.