In Nederland rijden ongeveer 65 waterstofauto's rond. Dat worden er de komende maanden fors meer. Zo heeft Hyundai inmiddels 174 orders voor de Nexo ontvangen.
Automobilisten kunnen op dit moment op vier locaties in het land terecht om te tanken. Hoewel er binnen afzienbare tijd zeker tien bij moeten, is er tot op heden weinig vooruitgang geboekt.
"Het beeld is al een paar jaar hetzelfde. Het gaat niet zo snel als we hopen. Wel worden er binnenkort stappen gezet, wat hoopgevend is", aldus Mariëtte van Empel, programmadirecteur duurzame mobiliteit bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
In 2025 moeten er vijftig tankstations voor waterstof in Nederland zijn, zegt Dirk Schaap, bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu verantwoordelijk voor het uitrollen van waterstoftechnologie in Nederland. Hij hoopt dat er rond die tijd vijftienduizend waterstofauto's op de weg zijn.
Zo werkt een waterstofauto
- Een waterstofauto is een elektrische auto die waterstof in plaats van een batterij als energiebron gebruikt.
- De waterstof wordt in een brandstofcel met zuurstof uit de lucht omgezet in water.
- Door een chemische reactie ontstaat elektriciteit die de elektromotor aandrijft.
- Uit de uitlaat komt alleen waterdamp en warmte.
- Bij dit proces ontstaat geen CO2, waardoor het voertuig uitstootvrij is.
'Kip-en-eisituatie doorbreken'
Het eerste nieuwe tankstation voor waterstof zal eind april open gaan in Den Haag. Initiatiefnemer Jan Paul Kerkhof is zich ervan bewust dat hij, ondanks de verwachte toename in het aantal verkooppunten en het aantal waterstofauto's, ver op de muziek vooruitloopt.
"Ik hoop dat goed voorbeeld goed doet volgen. We hebben niet echt onderzoek gedaan naar het aantal auto's dat waterstof nodig heeft. We hebben gewoon besloten te beginnen zonder eerst op zoek te gaan naar klanten. We wilden de kip-eisituatie doorbreken", aldus Kerkhof.
De pomphouder verwacht dan ook niet dat de verkoop van waterstof op de korte termijn rendabel zal zijn. Dat hoeft volgens Kerkhof ook niet, aangezien hij de komende jaren verwacht nog voldoende benzine en diesel te kunnen verkopen. Dit, in combinatie met een goede subsidieregeling, gaf uiteindelijk de doorslag om te beginnen met de verkoop van waterstof.
"Ik wilde best de aanloopkosten voor m'n rekening nemen, maar het bedrag van 1,6 miljoen euro dat met het hele project gemoeid was, was te veel natuurlijk. De subsidie, ongeveer 80 procent van dat bedrag, was doorslaggevend. Ik hoop dat de investering over tien jaar rendabel is."
'Je moet jezelf wapenen tegen transities'
Daarnaast speelden er nog twee andere redenen voor Kerkhof. Allereerst wilde hij inspelen op de veranderingen die op til zijn, aangezien het bedrijf naar eigen zeggen twee keer eerder de boot heeft gemist.
"Wij zijn een familiebedrijf dat ooit begonnen is als kolenbedrijf. In de jaren zestig begon de transitie naar aardgas en toen die overgang compleet was, werden er geen kolen meer verkocht. Kortom: als je je niet wapent tegen dergelijke transities, overleef je het niet", aldus Kerkhof.
"Daarbij ben ik de vorige keer eigenlijk te laat geweest met groen gas. In 2009 ben ik benaderd met de vraag om gas te gaan verkopen. Dat heb ik toen niet gedaan, want dat werd me afgeraden door Shell, het bedrijf waar we de brandstoffen van verkochten. Maar dat was in feite omdat zij gas als bedreiging voor hun handel zagen. Die willen gewoon dat je benzine en diesel verkoopt."
Kerkhof meent dat waterstofauto's een mooi alternatief kunnen zijn voor batterij-elektrische auto's, want ook de opkomst van die voertuigen gaat ten koste van zijn handel. "Zo is het balletje gaan rollen."
Toch zegt de pomphouder dat het niet puur een zakelijke overweging was. Er was ook een persoonlijke motivatie, ingegeven door de duurzaamheidsgedachte die volgens Kerkhof sinds 2012 onderdeel is van de bedrijfsvoering.
"Wij kunnen elke dag de inhoud van een grote tankwagen verkopen, dan heb je het over 45.000 liter. Dan komt het besef vanzelf dat het een keer op raakt. Je kan discussiëren over of dat nog twintig, vijftig of honderd jaar duurt, maar de olie- en gasvoorraden zijn eindig. Er komt niets meer bij. Vanuit die gedachte zijn we richting groen gas en de waterstof gegaan."
Waterstof nog niet helemaal groen
Niet iedereen is overtuigd van het groene imago dat waterstof heeft. Het gas wordt namelijk nog lang niet overal daadwerkelijk op een groene manier geproduceerd.
Waterstof dat geproduceerd wordt door verhitting van aardgas kost energie en wordt daarom ook grijze waterstof genoemd. Indien de koolstofdioxide die vrijkomt bij de waterstofproductie op een of andere manier afgevangen kan worden, bijvoorbeeld door ondergrondse opslag, is er sprake van blauwe waterstof.
Indien waterstof geproduceerd wordt door water te splitsen met duurzame door windmolens gegenereerde of via zonne-energie verkregen elektriciteit, is er sprake van groene waterstof.
"Het is niet alleen voor automobilisten lastig om aan waterstof te komen, ook voor mij als pomphouder. Helemaal als het om schoon geproduceerde zogeheten groene waterstof gaat. Dit moet namelijk helemaal uit Groningen naar Den Haag komen. Het komt bij de start nog blauw of grijs uit Pernis met een apart groen certificaat", laat Kerkhof weten.
De prijs aan de pomp wordt 10 euro per kilo. De gangbare rekenmethode is dat je ongeveer 100 kilometer ver komt op 1 kilo waterstof. Een tankbeurt duurt ongeveer vijf minuten. Kerkhof heeft dadelijk een capaciteit om zo'n zestig tot zeventig auto's per dag te vullen.
"Het zal bij aanvang een klein clubje worden dat komt tanken. Dat is ook wel gezellig; we zullen elkaar daar allemaal kennen", aldus de pomphouder, die de afgelopen drie jaar al ruim 39.000 kilometer met zijn eigen waterstofauto aflegde.