Fuat, Avik en Alain; onderaan de drugsladder vallen de slachtoffers

‘Jongens, kom even wat dichterbij zodat ik m’n eigen verstaanbaar kan maken’, zegt Ricky. Het is zaterdagavond zes uur en in een donker plantsoentje in Eindhoven hebben ongeveer tweehonderd warm aangeklede mensen zich verzameld rond een bankje waarop tientallen kaarsjes branden.

Ze zijn bijeengekomen om hun Fuat (23) te herdenken. Fuat, die in Stratum door zijn vrienden ook wel Lenn wordt genoemd, werd dinsdagochtend door de Belgische politie dood werden gevonden in een ‘drugslabo’ in een loods bij het plaatsje Heksel, 30 kilometer onder Eindhoven. Samen met twee andere jongens raakte hij vergiftigd door dampen die vrijkomen bij het maken van synthetische drugs.

Ricky, die een oranje hesje heeft aangetrokken, krijgt het direct na zijn eerste zin te kwaad. Maar hij vermant zich en concentreert zich op de tekst op zijn telefoon: ‘Het is een groot verlies voor ons allen. Als ik onze Lenn mag beschrijven: vooral spontaan, vrolijk, altijd in voor een dolletje. En die lach van hem, och jongens die ga ik toch echt missen. Dit had hij niet verdiend en vooral niet op deze leeftijd. Wij houden van jou, Lenn.’ Dan vraagt Ricky de aanwezigen om ‘een minuutje stilte te doen om effe onze rouwbetuigenis aan hem af te leggen’.

Aan de vondst van de drie jongemannen ging dinsdag een anoniem telefoontje vooraf vanuit Eindhoven over een ‘geur’ bij het pand. De tipgever liet doorschemeren dat er mogelijk lichamen in het pand zouden liggen. Bij aankomst trof de politie een van de lichamen aan bij de openstaande deur. De twee anderen lagen tussen vaten vol chemicaliën. Mogelijk zijn die in hun slaap gestorven, zegt de politie volgens Belgische media.

Avik en Alain

Naast Fuat gaat het om Avik, een 22-jarige jongen uit Valkenswaard met een Armeense achtergrond. Hij werd volgens BN DeStem eerder veroordeeld vanwege een poging tot een woninginbraak in Eindhoven. Het derde slachtoffer is de 25-jarige Alain, een zoon van Burundese ouders die opgroeide in de Eindhovense Woensel. Hij laat een hoogzwangere vriendin na.

Doden in een drugslab, dat hadden ze in België nog niet eerder meegemaakt. Maar de drie slachtoffers zijn niet de eerste Nederlanders die zo aan hun einde komen. Ruim een jaar geleden kwamen al twee mannen om na het inademen van giftige dampen toen zij drugs maakte in het schuurtje van een huis in Kaatsheuvel. En in 2014 overleden twee mannen in een Udens drugslab.

De slachtoffers zijn doorgaans geen topcriminelen, blijkt uit eerdere politieonderzoeken. Bij de productie van xtc en andere synthetische drugs is het bouwen van laboratoria de taak van ‘meesterkoks’, mannen die de chemie doorgronden en weten waar ze mee bezig zijn. Maar het uiteindelijke koken en drukken van de pillen is een kwestie van de onderknuppels. Jongens met vaak beperkte kennis over de zware chemicaliën waarmee ze werken, die vaak dagenlang in het laboratorium verblijven en zelfs slapen.

Dat lange productieproces verklaart waarom het Akh, die niet met zijn volledige naam genoemd wil worden, de vorige week maar niet lukte om contact te krijgen met zijn beste vriend Alain, die hij liefkozend ‘zijn broeder’ noemt. ‘Hij nam steeds maar niet op en reageerde niet op berichtjes’, zegt Akh, die nog steeds helemaal kapot is van het verlies van zijn vriend. Uiteindelijk belde Alain toch terug en vertelde dat hij in België was. Akh: ‘Later zou hij me uitleggen wat hij daar deed.’

Ploegendienst

Alain was gewoon een harde werker, zegt Akh. ‘Hij werkte in ploegendienst bij een bedrijf waar hij machines moest bedienen.’ Dat hij betrokken was bij drugproductie komt voor Akh als een totale verrassing. ‘Als ik het geweten had, had ik hem er zeker vanaf gepraat.’ Over de vraag waarom Alain blijkbaar toch besloot zich op het criminele pad te begeven, breekt hij zich nu al dagen het hoofd. ‘Je bedenkt allemaal mogelijkheden, zoals geldnood. Maar ik weet het echt niet.’

In Stratum zet de menigte zich na de minuut stilte in beweging. Achter Ricky aan slingert een lint van rouwenden zich door de mistige buurt. Velen dragen rode kaarsjes of witte bloemen in cellofaan. Het ruikt naar tabak, wiet en energiedrankjes. Iemand fluistert dat Lenn ‘te gemakkelijk is overgehaald’.

Na veertig minuten komen ze aan bij het huis van Fuat. In de verlichte deuropening staat zijn familie. Er wordt gehuild. Overal in de menigte klinkt het doffe geklop van mannen in donsjassen die elkaar hugs geven. Over de toedracht van Fuats dood wordt niets gezegd. Ricky heeft ook geen behoefte om vragen van journalisten te beantwoorden.

Een betrokken buurtbewoner wil wel wat zeggen, als zijn naam maar niet in de krant komt. Hij is een van de weinige aanwezigen die de dertig allang gepasseerd is en kent de familie van Fuat goed. ‘Vorige week maakte ik nog grapjes met hem, een vrolijke jongen.’ Het is zeker niet zo dat veel jongeren in Stratum voor de verleiding van criminaliteit zwichten, zegt hij. ‘Maar je bent er als ouder wel heel erg bang voor.’ Het erge vindt hij dat de ‘de grote bazen’ uiteindelijk buiten schot blijven. ‘Zij zitten hier niet mee, maar zijn ouders zijn wel hun zoon kwijt.’

Snel geld

Najat Toub-Arssi, een oud-lerares van Fuat, heeft er daags na het slechte nieuws een bericht over geschreven op Facebook. ‘Ik blijf maar nadenken over hoe we deze jongens kunnen beschermen tegen de grote onderwereld. Wat kunnen we toch doen om jongens die snel geld willen verdienen, hun leven op het spel zetten, toch het juiste pad te laten bewandelen?’

^{Verbetering: in een eerdere versie van dit artikel werd Stratum een wijk genoemd, Stratum is echter een stadsdeel.}