Zwolse jihadiste sterft in kamp, families vrezen meer doden

Waar tientallen doodongeruste families van Nederlandse Syriëgangers de afgelopen maanden voor vreesden, is nu aan het gebeuren. In de vluchtelingen- annex gevangenkampen in Noord-Syrië sterven steeds meer vrouwen en kinderen: aan ondervoeding en ziektes.  Twee weken geleden bezweek een 31-jarige Nederlands-Antilliaanse bekeerlinge uit Zwolle: Karenia J. , die zich sinds haar bekering Safiya noemde.

Ze verbleef al enkele jaren in IS-gebied, staat ook al een tijd op de Nederlanse terreurlijst. De Zwolse was in Syrië getrouwd met een Belgische strijder: Jamal el Koua. Die jihadist was een bekende in België, hij zou bij IS een specialist in zware wapens zijn geweest en bevriend zijn geweest met een van de planners van de aanslagen van 2015 in Parijs. De Belg en Karenia kregen twee kinderen in het strijdgebied, die zijn nu twee en vier jaar. 

De kinderen verbleven met hun moeder in het kamp Ain Issa, in het Koerdische gebied in Noord-Syrië. Daar verblijven veel Syriërs die uit het strijdgebied zijn gevlucht, maar in een apart deel worden gevluchte ‘jihadbruiden’ en hun kinderen vastgehouden.  De Zwolse leed al een tijdje aan een chronische ziekte, daar kwam nu nog ondervoeding bij.  Het werd haar fataal. Omdat ook El Koua is overleden, waarschijnlijk in de strijd, zijn hun twee kinderen nu wezen. Ze worden ter plekke opgevangen, hoe dat precies gebeurt is onduidelijk.

Er komen steeds vaker berichten uit de kampen dat de situatie er verslechtert. In drie grote vluchtelingenkampen (Ain Issa, Al Roj en Al Hol) zitten duizenden vluchtelingen, waaronder ook honderden ex-IS-vrouwen en kinderen. De mannen zitten doorgaans in de gevangenis. In de drie kampen zitten waarschijnlijk zo'n dertig Nederlandse vrouwen. Sommigen zitter er al meer dan een jaar.   

Omdat  de strijd tegen IS nog steeds gaande is, komen er nog elke dag nieuwe vluchtelingen en IS-families in de kampen aan. Daardoor ontstaat er een gebrek aan voedsel, medicatie en verwarming. De Wereldgezondheidsorganisatie luidde vorige week nog de noodklok: er zouden in één van de Syrische kampen, Al Hol, in een periode van acht weken 29 Syrische kinderen en baby’s  zijn doodgevroren. 

Familieleden van de Syriëgangers in Nederland vrezen daarom voor nog meer drama's. Zij leven al jaren met de last dat een van hun naasten de keuze heeft gemaakt naar het strijdgebied te gaan en zich daar aan te sluiten bij een jihadistische groepering. Vaak namen ze daarbij ook nog hun jonge kinderen mee, of kregen daar kinderen. Nu is er bij de achterblijvers de angst dat die (klein)kinderen wel uit het kalifaat zijn, maar alsnog sterven in een opvangkamp. Zo doen onder meer filmpjes van grote branden in de kampen de ronde. Die ontstaan doordat de vrouwen proberen hun tent warm te houden met kacheltjes. ,,De omstandigheden zijn heel slecht. En wat gebeurt er met de kinderen als een moeder omkomt?", zegt een familielid. Zij hopen dat de vrouwen en kinderen naar Nederland kunnen komen. De vrouwen zullen dan hun (gevangenis)straf ondergaan, de kinderen worden opgevangen door de Raad voor de Kinderbescherming.

Nederland staat al ruim een jaar op het standpunt dat de vrouwen zich op eigen kracht bij een Nederlands consulaat in Irak of Turkije moeten melden, voordat Nederland hen kan helpen terug te komen. Dat kunnen de vrouwen niet omdat de Koerden hen vast houden in de kampen. Diezelfde Koerden zijn echter niet van plan de vrouwen zelf te berechten, zij willen dat de Europese landen hun ‘eigen’ jihadisten weer terugnemen. Vrijdag zei minister Grapperhaus (Justitie) dat er ‘contacten’ zijn tussen Nederland en de Koerden en dat terugkeer ‘onderzocht wordt'.