Deze week werd bekend dat appen op de fiets per 1 juli wordt bestraft met een boete van 95 euro. Met een koptelefoon luisteren naar muziek op de fiets blijft wel toegestaan, hoewel uit het promotie-onderzoek van Stelling naar voren komt dat het een negatieve invloed heeft op de verkeersveiligheid van betrokkenen.

Vooral jongeren luisteren massaal met oortjes naar muziek op de fiets. Volgens Stelling luistert een kwart van de tieners op de fiets zelfs altijd naar muziek. ,,Het is heel populair.’’

Noise cancelling

Een nieuwe ontwikkeling is de opkomst van bluetooth koptelefoons met zogeheten noise cancelling. Met deze functie kunnen omgevingsgeluiden bijna geheel worden weggefilterd, zodat het luistergenot wordt verhoogd. In het verkeer zie je steeds meer fietsers met deze nieuwe generatie koptelefoons die bovendien de oren bedekken. Stelling: ,,Ik kan me voorstellen dat het effect dan nog groter is. Dan mis je zo wat alle omgevingsgeluiden.’’

De Fietsersbond heeft een duidelijke mening over koptelefoons met noise cancelling. ,,Zet deze functie uit in het verkeer’, zegt woordvoerder Martijn van Es onomwonden.

Achteruitkijkspiegel

Meer dan automobilisten maken fietsers gebruik van hun gehoor om zich door het verkeer te manoeuvreren. De meeste fietsers hebben geen achteruitkijkspiegel. ,,Fietsers kunnen vaak achterop komend verkeer op hun gehoor detecteren. Ook in het donker wordt er een beroep gedaan op hun gehoor.’’

Uit haar onderzoek dat ze eind vorig jaar afrondde aan TU Delft komt naar voren dat fietsers die onderweg naar muziek luisteren belangrijke geluiden missen. Dat loopt uiteen van fietsbellen tot naderende auto’s. ,,Als de muziek heel hard staat, dan horen ze zelfs toeterende auto’s niet.’’

Extra alert

Fietsers die naar muziek luisteren geven in vragenlijsten aan dat ze onderweg extra alert zijn door beter om zich heen te kijken. Stelling: ,,Maar als je hen in het werkelijke verkeer observeert, dan blijkt dat ze zich niet anders gedragen dan andere fietsers. Ze kijken bijvoorbeeld bij een zijstraat niet vaker naar rechts.’’

Of naar muziek luisterende fietsers vaker betrokken zijn bij ongevallen is onduidelijk. In de ongevallenstatistieken wordt deze mogelijke oorzaak niet bijgehouden. Wel heeft het landelijk expertisecentrum veiligheid.nl een enquête gehouden onder fietsers die slachtoffer zijn geworden van een ongeval. ,,3 procent van de respondenten gaf aan tijdens het ongeval naar muziek te luisteren, terwijl 1 procent ‘bezig’ was met zijn mobieltje.’’

Zintuigen

Of fietsen met oortjes in de kans op ongevallen vergroot is vooralsnog niet hard te maken. Maar dat geldt ook voor appen op de fiets, benadrukt Van Es, terwijl dat straks wel wordt verboden. ,,Het is onweerlegbaar dat je in het verkeer zo oplettend mogelijk moet zijn. Daarvoor moet je al je zintuigen gebruiken, dus ook je oren. Dat geldt niet minder voor voetgangers en hardlopers die zich in het verkeer begeven. We raden het dan ook beslist af om met oortjes in te fietsen. Sommigen doen één oortje uit, dat scheelt al een stuk.’’

Luisteren naar muziek via één oortelefoon moet niet worden gezien als een veilige optie voor fietsers, werpt Stelling tegen. Door met een oortje naar muziek te luisteren kunnen verkeersgeluiden volgens haar slechter gelokaliseerd worden. ,,Om geluiden goed te kunnen lokaliseren, heb je namelijk twee oren nodig.’’

Geen actiepunt

Nu appen op de fiets binnenkort taboe wordt, is het de vraag wat het lot is van luisteren naar muziek met een koptelefoon op de fiets. Komt hier ook een verbod op?

De Fietsersbond gaat er vooralsnog geen actiepunt van maken, zegt Van Es. ,,Wel willen we graag dat er meer onderzoek komt naar het gevaar van fietsen met oortjes in.’’

Stelling zou het evenmin meteen willen verbieden. ,,Alleen verbieden is ook niet genoeg. De politie moet controleren of fietsers zich houden aan het verbod. Dat is, gezien het grote aantal fietsers dat naar muziek luistert, niet eenvoudig.’’