De advocaat-generaal, die vrijdag zijn conclusie publiceerde, is van mening dat Dutchbat niet aansprakelijk kan worden gesteld voor de dood van 350 moslimmannen van de ongeveer zevenduizend die om het leven werden gebracht.
De Hoge Raad, de hoogste rechter, doet waarschijnlijk medio april uitspraak en hoeft het advies van de advocaat-generaal niet te volgen.
De Hoge Raad bekijkt de zaak nadat de Staat het niet eens was met het oordeel van het gerechtshof in Den Haag dat het Nederlandse VN-bataljon Dutchbat onrechtmatig heeft gehandeld.
De zaak was aangespannen door de zogeheten Moeders van Srebrenica.
'Dutchbat moest kiezen tussen twee kwaden'
Volgens de advocaat-generaal kan niet worden gezegd dat Dutchbat "zonder meer onrechtmatig handelde door te kiezen tussen twee kwaden: aan de ene kant het vergemakkelijken van de afscheiding van de mannen en aan de andere kant het chaotische verloop van de evacuatie".
Dat zou, meent advocaat-generaal Vlas, anders zijn geweest als Dutchbat wist of had moeten weten dat de mannen de "dood tegemoet gingen". Dat was niet het geval, staat in het advies.
"Er waren zoveel indicaties dat het slecht met die mannen zou aflopen", zegt Marco Gerritsen, de advocaat van de Moeders van Srebrenica, een groep van ruim zesduizend nabestaanden.
"De paspoorten werden ingenomen en op een hoop gegooid - op dat moment wist elke waarnemer volgens het Joegoslavië-tribunaal dat het niet ging om het controleren van de mannen maar iets veel ergers."
Oordeel hof is onbegrijpelijk
Het hof in Den Haag bepaalde dat de Staat aansprakelijk is voor 30 procent van de door de nabestaanden geleden schade. De Staat vindt het oordeel tevens "niet begrijpelijk", zo liet een woordvoerder eerder weten.
De advocaat-generaal gaat hierin mee. "Het hof heeft een onbegrijpelijk oordeel gegeven door te beslissen dat Dutchbat onrechtmatig heeft gehandeld door bij de evacuatie een sluis te vormen naar de bussen."
'Onbestaanbaar dat het niet geldt voor anderen'
De advocaat van de Moeders van Srebrenica kan zich niet voorstellen dat de Hoge Raad de Staat niet aansprakelijk stelt voor de dood van zevenduizend mannen door de hand van Bosnisch-Servische troepen.
"Het zou heel opmerkelijk en naar mijn mening onbestaanbaar zijn als dat niet ook zou gelden voor al die honderden en duizenden die onder dezelfde omstandigheden zijn omgekomen", stelt Gerritsen vrijdag.
Hof: Dutchbat had van kans op executie kunnen weten
Dutchbat zou onrechtmatig hebben gehandeld door te blijven meewerken aan de evacuatie van de mannen die als laatste op de VN-compound zaten, op 13 juli 1995. De Bosnische Serviërs vermoordden deze mannen later.
Dutchbat kon op dat moment weten of hád moeten weten, vindt het hof, dat de moslimmannen een reële kans hadden op een onmenselijke behandeling of executie. De Nederlanders hadden de mannelijke vluchtelingen toen de keuze moeten geven om op de compound te blijven.
In de dagen ervoor hadden de Bosnische Serviërs namelijk al duizenden mensen weggevoerd van de VN-basis zelf en van de directe omgeving. In totaal ging het om twintig- tot dertigduizend mensen die in schrijnende omstandigheden zaten. Ongeveer vijfduizend van hen zaten op de kleine VN-compound.
'Niet zeker of mannen alsnog zouden zijn gedood bij latere ontdekking'
De vrouwen, kinderen en mannen vertrokken met bussen van de Bosnische Serviërs, omdat VN-bussen werden tegengehouden. Van meerdere kanten waren er volgens het hof signalen dat mannen en jongens eruit gepikt werden.
Tegelijk weet het hof niet zeker of de Bosnische Serviërs hen niet alsnog zouden hebben vermoord als ze de mannen later op de VN-basis hadden ontdekt. Daarom oordeelde het hof dat nabestaanden van deze groep mannen niet de volledige schade maar alleen 30 procent van de geleden schade vergoed krijgen.
Wil jij elke ochtend direct weten wat je 's nachts gemist hebt en wat er die dag gaat gebeuren? Abonneer je dan nu op onze Dit wordt het nieuws-nieuwsbrief!
NUjij: Uitgelichte reacties