UNHCR: Door Nederlands compromis moeten vluchtelingen nog langer wachten
Nederland gaat minder vluchtelingen hervestigen. Niet 750 per jaar, zoals eerder beloofd aan VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR, maar 500. Het is een uitvloeisel van het compromis over het kinderpardon dat de coalitiepartijen deze werk sloten.
Natuurlijk is hij blij voor de kinderen en de ouders die mogen blijven, zegt Luke Korlaar van UNHCR Nederland. De regeringspartijen spraken dinsdag af de dossiers van zo’n 700 asielkinderen die langer dan 5 jaar in Nederland zijn, opnieuw te bekijken. De partijen kwamen ‘als compromis’ ook overeen om minder vluchtelingen op te nemen. “Deze beslissing betreuren wij zeer”, zegt Korlaar.
Kan Nederland zomaar op die belofte terugkomen?
“Elk land bepaalt zelf hoeveel vluchtelingen het wil opnemen voor hervestiging. Dat is geheel op vrijwillige basis, er zijn geen bindende afspraken. Nederland heeft in 2017 bij de coalitieonderhandelingen bepaald dat het aantal werd verhoogd van 500 naar 750. Nu is dat aantal dus uitgeruild tegen versoepeling van het kinderpardon. Dat kan gewoon. Hervestiging is gebaseerd op solidariteit, niet op bindende afspraken.”
Wat zijn de gevolgen van deze koerswijziging?
“Het is niet zo dat we nu mensen moeten bellen om te zeggen dat ze toch niet mogen komen. Maar het betekent wel dat we minder missies kunnen plannen dan we gedacht hadden en dat vluchtelingen nog langer moeten wachten om in een ander land opgenomen te worden.”
U heeft zelf in Syrië, Libanon en Tunesië aan hervestiging gewerkt. Hoe ziet zo’n selectieproces eruit?
“De UNHCR identificeert op plekken waar veel vluchtelingen zijn welke mensen voor hervestiging in aanmerking komen. Dan kun je denken aan alleenstaande moeders, mensen die ziek zijn en ter plekke niet de juiste behandeling kunnen krijgen, of mensen die in het land waar ze in eerste instantie naartoe zijn gevlucht gevaar lopen. Ook minderjarige kinderen in een vluchtelingenkamp van wie de ouders vermist of overleden zijn, kunnen voor dit programma worden uitgekozen. Het is een heel zorgvuldige procedure.”
“Er wordt in dat laatste geval bijvoorbeeld precies uitgezocht of ooms of tantes de zorg niet op zich kunnen nemen. Als er geen enkel familielid is, wordt een kind hergevestigd op een plek waar de juiste zorg aanwezig is. Als de UNHCR een selectie heeft gemaakt, draagt ze de vluchtelingen voor aan een land dat aan het hervestigingsprogramma meedoet, zoals Nederland. Dat land organiseert dan een missie om de betreffende personen te interviewen en bepaalt daarna of ze worden uitgenodigd. De landen die de vluchtelingen opnemen, hebben vaak ook een voorkeur voor bepaalde kwetsbare groepen.”
Hoe zit dat met Nederland?
“Nederland richt zich voornamelijk op het Midden-Oosten, Noord-Afrika en de Hoorn van Afrika. Dan heb je het bijvoorbeeld over Congolezen die naar Oeganda zijn gevlucht, of Syriërs uit Jordanië, Libanon of Turkije. Hervestiging is een duurzame oplossing, dus de mensen die met het hervestigingsprogramma naar Nederland komen, mogen permanent blijven.”
Is Nederland het enige land dat het aantal plaatsen terug schroeft?
“De mogelijkheden voor hervestiging zijn in de afgelopen jaren flink afgenomen. Zo namen de Verenigde Staten in 2016 nog bijna 100.000 mensen op, vorig jaar waren dat er nog maar 23.000. Europa als geheel heeft de afgelopen jaren wel meer mensen opgenomen. Vorig jaar in totaal bijna 30.000. In 2011 waren dat er nog geen 5000. Er zijn nog altijd te weinig plaatsen beschikbaar. Op het moment zijn er 1,2 miljoen mensen die volgens onze criteria op hervestiging wachten.”
De roep om meer legale routes voor vluchtelingen te creëren, wordt juist steeds luider. Het hervestigingsprogramma van UNHCR is zo’n legale route.
“Dat maakt de beslissing van de Nederlandse regering extra teleurstellend. Pas geleden heeft de internationale gemeenschap nog het Vluchtelingenpact ondertekend, waarin wordt gesteld dat we veel meer moeten gaan doen om de legale routes uit te breiden. Daar heeft Nederland zich ook aan gecommitteerd.”
Gaat u nog protest aantekenen bij de Nederlandse regering?
“Wij blijven altijd lobbyen. Maar ik vrees dat dit een onomkeerbare beslissing is. Niettemin blijven wij keihard strijden voor de verhoging van het aantal vluchtelingen dat in Nederland hervestigd kan worden.”
Lees ook:
Het laatste kinderpardon? Een illusie.
Met enige regelmaat belooft ‘Den Haag’ een snellere asielprocedure, met minder ‘schrijnende gevallen’. In de praktijk is het probleem onoplosbaar. De roep om een nieuw pardon is nooit ver weg.