JSF-piloten leren vliegen met helm van half miljoen

De helm is met een kabel verbonden aan de sensoren van de F-35 waardoor ze alle belangrijke informatie geprojecteerd krijgen op hun vizier, demonstreert een Amerikaanse piloot. Zo kunnen ze zien hoe hard en hoog ze vliegen, maar dat niet alleen. Dankzij zes infrarood sensoren rondom het vliegtuig kijken ze ook dwars door wanden van hun eigen cockpit. En dat is vooral handig tijdens nachtmissies waar ze met het blote oog niet kunnen waarnemen wat er op bijvoorbeeld op de grond gebeurt.

Elke Nederlandse piloot krijgt zo’n op maat gemaakte helm als ze straks op de Amerikaanse ‘Top Gun school’ terechtkomen. Deze basis is een waar walhalla voor de vliegers. Hier staan straks meer dan 140 gloednieuwe F-35’s. Bijna vier keer meer dan de 37 die de Nederlandse luchtmacht heeft gekocht. Elke dag stijgen hier gemiddeld zo’n 100 F-35’s op voor trainingsmissies.

Op deze basis net buiten Phoenix worden alle Amerikaanse en Europese F-35 jachtvliegers klaargestoomd om de beste piloten ter wereld te worden. Nu al krijgen de twee Nederlandse instructeurs hun opleiding en zelfs voor deze mannen met hun ruime ervaring op de F-16 is zo’n overstap enorm wennen, weet commandant van de Nederlandse F-35 opleiding overste Van Woerden. Het voelde alsof hij van een 20 jaar oude auto in een gloednieuwe stapte. ,,Je weet dat je kan vliegen, maar de eerste keer in een F-35 heb je zelfs geen idee hoe hij aan gaat of hoe de cockpit open gaat. Het is echt een heel ander toestel.’’

De JSF is zo ontworpen dat het veel vliegtaken van de piloot overneemt. Daardoor kunnen de vliegers zich concentreren op hun missie, maar ook dat voelde de eerste keer voor Van Woerden onwennig. ,,Het is een beetje alsof je mannelijkheid wordt afgenomen. In de F-16 moesten we alles zelf doen, maar nu gaat vliegen bijna vanzelf. Als je daar eenmaal aan gewend bent, is het wel een verademing want we kunnen ons nu bezighouden met waar het echt om gaat.’’

Het hypermoderne toestel zorgt voor de nodige hoofdbrekers bij de vlieginstructeurs. Want dankzij de zeer geavanceerde sensoren ziet het alles en iedereen op het slagveld. Tegelijkertijd zorgt een speciale verflaag ervoor dat het apparaat zelf vrijwel onzichtbaar blijft. Dat maakt het lastig om met anderen te oefenen, omdat zij geen idee hebben dat de F-35 er is. En dus wordt er nu hard gewerkt aan een virtueel systeem waarmee het voor F-35 vliegers wel uitdagend wordt om te oefenen.

Kijk hier hoe de eerste F35 deze week uit de fabriek rolde: