Een zwarte man die met een witte vrouw kust op televisie? Daar is Zuid-Afrika nog niet aan toe

Hoe durfden de producers van de vooral onder witte Afrikaners erg populaire Zuid-Afrikaanse soapserie ‘7de laan’?! Onlangs zoenden er opeens een zwarte man en een witte vrouw met elkaar op tv. Zuid-Afrikaanse soapseries proberen regelmatig in te spelen op maatschappelijk gevoelige thema’s, maar dit was wel erg gewaagd. Want hoewel sommige kijkers positief op de baanbrekende televisie-kus reageerden, ontstond er toch vooral ophef en kwam er een stroom aan racistische reacties.

“Ik ben blij dat jij mijn vrouw niet bent na het zien van deze aflevering. Actrice of niet, ik zou je nooit meer hebben gezoend. Je haalt de naam van witte vrouwen door het slijk”, schreef een kijker in een persoonlijk bericht aan de soapactrice in kwestie, Carina Nel. Zij ontving volgens de Zuid-Afrikaanse krant Rapport veel haatmail na de zoen.

Een andere kijker foeterde op ­Facebook: “Jullie zenden dit soort rommel uit tegenwoordig. Ik wil niet dat mijn kinderen worden blootgesteld aan zaken als (...) het mengen van rassen. Ik ben geen racist, maar wit bij wit en zwart bij zwart.”

Twee mannen

Toen ‘7de laan’ een tijdje terug een eerste kus tussen twee mannen liet zien, was de consternatie een stuk minder. De ophef rond de zwart-witte zoen laat de nog altijd diepe raciale scheidslijnen in Zuid-Afrika zien, waar het tot aan 1985 verboden was om buiten je eigen ‘rassencategorie’ (wit, Indiër, kleurling en zwart) te trouwen.  

Er zit wel enig schot in de zaak. Onderzoek van de North West Universiteit uit 2015 laat zien dat sinds de afschaffing van de apartheid begin jaren negentig steeds meer Zuid-Afrikanen ‘over de kleurgrens trouwen’. In 1996 deed slechts 1 op de 303 dat, in 2015 ging het om 1 op de 95 Zuid-Afrikanen. Nog altijd geen hoog percentage, maar wel een stevige toe­name. 

Volgens de onderzoekers vormt één groep een uitzondering: witte Zuid-Afrikanen. Zij trouwen nog altijd maar zelden met iemand met een ­andere huidskleur. De meeste interraciale huwelijken vinden plaats tussen zwarte Zuid-Afrikanen en kleurlingen.

Uit onderzoek van de South African Reconciliation Barometer blijkt bovendien dat nog altijd 23 procent van de Zuid-Afrikanen ‘interraciale relaties’ sterk afkeurt. De heftige ­reacties op de zwart-witte kus in ‘7de Laan’ hoeven dus eigenlijk nauwelijks te verbazen. De liefde – de meest intieme van alle relaties – is bij het uitbannen van racisme de laatste en moeilijkst te nemen horde, zo blijkt maar weer.

Lees ook:

Of Mandela trots zou zijn op het huidige Zuid-Afrika, dat is de vraag

Een tentoonstelling in de Amsterdamse Nieuwe Kerk belicht de levens van Gandhi, King en Mandela. Maar wie zijn eigenlijk hun fakkeldragers? Bongano Manjoli over de erfenis van Nelson Mandela.