Coalitie houdt stand: ‘Nieuwe regels beter dan regeerakkoord’

De motie van wantrouwen is verworpen. Alleen de PVV en FvD stemden voor. 

Einde van de tweede termijn, einde van het debat. De Kamer stemt over een paar minuten over de motie van wantrouwen tegen het kabinet, ingediend door PVV-leider Geert Wilders. Over de andere moties wordt volgende week gestemd. 

Ook Farid Azarkan (Denk), Bram van Ojik (GroenLinks) en Jasper van Dijk (SP) dienen moties in waarmee ze de maatregelen proberen bij te sturen. Attje Kuiken (PvdA) roept in een motie op dat de staatssecretaris nog altijd in moet kunnen grijpen wanneer sprake is van schrijnende omstandigheden, maar toch besloten is tot uitzetting. Roelof Bisschop (SGP) roept op tot een parlementair onderzoek naar het functioneren van het asielbeleid. 

Opnieuw dient Wilders (PVV) een motie van wantrouwen in tegen het kabinet. 

Harbers is klaar met zijn beantwoording. Daarmee gaan we door met de tweede termijn aan de zijde van de Kamer.

Geert Wilders krijgt het woord. ,,Het is een links VVD-feest'', begint de PVV-leider. ,,Men ziet dat politici als Harbers een ruggengraat van slagroom hebben. Slecht bedrag wordt beloond. Als een Nederlander zich niet aan de wet houdt, krijgt hij een boete of gevangenisstraf. Als een illegaal zich niet aan de wet houdt, wordt hij beloond met een verblijfsvergunning. Dat signaal maakt Nederland uiteindelijk kapot.''

Kuiken (PvdA) bij de interruptiemicrofoon. ,,Welke garanties krijgen we rond de afhandeling van asielprocedures bij de IND?''

Harbers: ,,Garanties geven op dit dossier is altijd lastig. Eerst moet de financiering en bezetting bij de IND op orde komen. Er wordt met man en macht aan gewerkt, maar dit jaar lukt dat waarschijnlijk niet.'' Het heeft ook te maken met de instroom per maand, zegt hij. ,,Ik weet niet hoeveel mensen er in augustus binnenkomen.''

,,Het lijkt nu net alsof elke procedure jarenlang duurt, maar dat klopt echt niet'', zegt Harbers. ,,Het is uitzonderlijk als een procedure drie jaar voortsleept.''

De staatssecretaris zegt blij te zijn dat de discretionaire bevoegdheid bij hem wordt weggehaald en naar de directeur van de IND gaat. Volgens hem wordt er dan niet meer naar een politicus gekeken. 

Harbers gaat in op de discretionaire bevoegdheid, die hij 'stap voor stap' zal doornemen. Hij stelt dat 'schrijnende situaties' vooral bestaan uit het feit dat ze hier al heel lang zijn. Dat wil hij tegenhouden. Tijdens de eerste aanvraag in Nederland, tot aan de uiteindelijke afspraak, kan de IND straks omstandigheden meewegen waardoor een situaties als 'schrijnend' kan worden beoordeeld. ,,Schrijnende omstandigheden die ontstaan na uitspraak in hoger beroep worden niet meer meegenomen.'' 

Als die omstandigheden na de eerste uitsprak ontstaan, wist het gezin dus al dat er geen verblijfsvergunning mogelijk was, legt Harbers uit.

Harbers benadrukt dat er geen van de 700 kinderen en hun gezinnen worden uitgezet zolang de dossiers nog opnieuw bekeken worden. Dat geldt vanaf het moment dat de maatregel van kracht wordt. Iedereen die daarvoor het land uit is gegaan, kan daar geen rechten meer aan ontlenen. 

,,Niemand heeft de oplossing die garanties geeft'', erkent Harbers. ,,Maar ik er ben van overtuigd dat deze maatregelen daar een goede bijdrage aan leveren.''

Wilders (PVV) gelooft daar niets van. Hij stelt dat er 'altijd weer een Harbers' zal zijn die een nieuw kinderpardon mogelijk maakt. ,,Nu is hij van de VVD, de volgende keer van een andere partij, maar er zal altijd weer iemand met de hand over het hart strijken. Iedereen weet dat er over drie jaar weer een nieuw kinderpardon komt.''

Harbers krijgt het woord. Hij zegt dat de maatregelen eraan moeten bijdragen dat asielzoekers die weten dat ze niet in Nederland mogen blijven, minder geprikkeld worden om te blijven in de hoop later wel succes te hebben.

Wilders (PVV) reageert direct: ,,Die hoop heeft Harbers nu juist gegeven. Want als je maar lang genoeg volhoudt, krijg je vanzelf een verblijfsvergunning. Dus al die mensen horen niet wat u zegt, maar wat u doet.''

De zaal stroomt weer vol, het debat gaat zo weer verder. Staatssecretaris Harbers is er klaar voor, hij oogt ontspannen. 

Hiddema is klaar, einde van de eerste termijn van de zijde van de Kamer.  Kamervoorzitter Arib schorst het debat voor de lunch. Rond 14.30 uur gaan we weer door. Dan krijgt staatssecretaris Mark Harbers het woord om alle vragen te beantwoorden. 

Azarkan (Denk) heeft een vraag. ,,Hoe past de compassie van Forum voor Democratie op de schrijnende gevallen in Nederland?''

Hiddema: ,,Ik hoor wel eens dat ouders procedure op procedure stapelen, waardoor kinderen zich het kroonjuweel van de hele procedure wanen. Het hangt van hen af of het hele gezin in Nederland mag blijven. Nu zijn er kinderen weggegaan, die achteraf concluderen dat dat niet had gehoeven.'' 

Hiddema vindt dat de 'kiezer bij de neus is genomen' door de coalitie. Het beleid stimuleert asielzoekers zich juist niet neer te leggen bij de aanvankelijke uitspraak over een verblijfstatus, meent hij. Dat is volgens hem rechtsongelijkheid. 

Als laatste is het woord aan Theo Hiddema (FvD). Het duurt even voordat hij - met z'n stok - bij de microfoon is. ,,De vier minuten zijn eigenlijk al om'', grapt Arib. Hiddema kan er niet om lachen.

Voordewind is klaar. Door met 50Plus-leider Henk Krol, die we nog niet hebben gehoord vandaag. Hij hamert erop dat de coalitiepartijen onderling nog altijd meningsverschillen hebben over de afspraken. ,,Is er wel een akkoord? Daar lijkt het volstrekt niet op.'' Hij hekelt het feit dat de oppositie niet bij de onderhandelingen is betrokken. ,,Zo creëer je geen draagvlak.''

Krol vraagt staatssecretaris Harbers om duidelijk over wat er nou wel en niet precies is afgesproken. 

Interruptie van Van Dijk (SP). Hij vraagt Voordewind naar de discretionaire bevoegdheid, en wat dat nou in de praktijk betekent. Voordewind: ,,We willen de situatie eerder beoordelen, en eerder kijken of er sprake is van schrijnendheid. De rechten van de kinderen worden vroeg in het proces meegewogen.''

Van Dijk vreest dat dat een 'papieren werkelijkheid' is. ,,U weet dat schrijnendheid niet kan worden weggenomen, maar toch is dat wat in het voorstel staat.'' Voordewind wijst op de 'toets van schrijnendheid', die ook nog eens eerder in het proces uitgevoerd wordt. ,,Het wordt dus eigenlijk alleen maar beter.''

We gaan verder met Joël Voordewind (ChristenUnie). ,,De wonderen zijn de wereld nog niet uit'', concludeert hij. ,,We moeten voorkomen dat kinderen in de toekomst langer dan vijf jaar moeten wachten op een besluit. Daar moeten we alles op inzetten.''

Azmani wijst er in reactie op kritiek van GroenLinks-Kamerlid Van Ojik op dat het vaak de ouders zijn die verantwoordelijk zijn voor dat kinderen lange tijd in Nederland verblijven, ook al weten ze dat ze moeten vertrekken. ,,Wij vinden niet dat het gedrag van ouders moet worden beloond. Ik zal het de kinderen nooit verwijten, ik heb ook gevoel. Maar dat speelt geen rol bij de afweging. We zijn tegen een kinderpardon.''