Blok overleeft tweede motie van wantrouwen over steun Syrische groepen

De Tweede Kamer debatteerde vanavond over de Nederlandse steun aan strijdende partijen in Syrië. Het was niet de eerste keer – in het najaar van 2018 was het ook al onderwerp van fel debat – en het zal ook niet de laatste keer zijn. De Kamer wacht nog altijd op alle informatie, stelde CDA-Kamerlid Martijn van Helvert. ,,Dit is een tussendebat.’’

Na de eerste onthullingen van Nieuwsuur en Trouw dat de Nederlandse goederen zoals laptops en pick-uptrucks mogelijk in verkeerde handen terecht zijn gekomen zette het ministerie van Buitenlandse Zaken in november stukken online die Nieuwsuur en Trouw hadden opgevraagd met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (WOB). In die stukken bleken echter de namen van groepen die Nederlandse goederen kregen, niet te zijn ‘weggelakt’. En dat terwijl de groepen volgens minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken staatsgeheim zijn.

Ook werd uit de documenten duidelijk dat de spullen die met Nederlands geld werden gekocht, wel degelijk werden ingezet in de gewapende strijd. Dat was niet de bedoeling van het zogeheten non-lethal assistence-programma (NLA).

Fluks werden de ‘per abuis’ geopenbaarde staatsgeheime stukken weer van de site afgehaald. Blok bood excuses aan. Een commissie doet nu onderzoek naar waarom de namen niet zwart zijn gemaakt. Pas in april verwacht Blok de documenten weer openbaar te maken.

De Kamer heeft de stukken vertrouwelijk wel kunnen inzien. Een deel van de Kamer riep Blok op om alle informatie die toch al op straat is komen te liggen nu dan ook maar openbaar te maken. Tevergeefs. ,,Dat vormt geen reden om nu ineens te zeggen: het staatsgeheim geldt nu niet meer’’, aldus Blok.

Een deel van de Kamer wil uit het programma dat Syrische groepen steunde met goederen vooral lessen trekken voor de toekomst. Een ander deel, de SP voorop, stelt dat de Kamer niet volledig wordt geïnformeerd. Volgens SP-Kamerlid Sadet Karabulut verschuilt Blok zich achter het predicaat staatsgeheim, dat het NLA-programma in 2015 kreeg. Dat gaat ten koste van de informatiepositie van de Kamer, stelt Karabulut. Of dat stempel terecht op alle documenten werd gezet, valt immers niet te controleren.

Volgens Blok is de Kamer destijds geïnformeerd over de vertrouwelijkheid in antwoord op Kamervragen van PVV’er Raymond de Roon. In de antwoorden uit april 2015 staat echter alleen dat Nederland ‘in het belang van de veiligheid’ van de betrokken groepen ‘geen uitspraken’ doet. Het woord ‘staatsgeheim’ komt in de beantwoording niet voor, stelde Karabulut.

Net als in oktober 2018 diende de SP een motie van wantrouwen in tegen Blok. En net als drie maanden geleden was de SP-motie kansloos. Die werd naast de SP alleen gesteund door PVV, Partij voor de Dieren en Denk.

Minister Blok had een motie van wantrouwen al kunnen zien aankomen, al had hij die waarschijnlijk van een andere partij verwacht. Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet kondigde tijdens een proceduredebat eind november al aan om bij het eerste debat over Syrië met een motie van wantrouwen te komen. Die belofte maakte hij niet waar; hij was vanavond niet bij het debat aanwezig. Een woordvoerder van de partij reageerde niet op de vraag waarom Baudet het debat liet schieten.