Het recente rapport van de VN-organisatie Unesco analyseert wereldwijde trends op vlak van geweld en pesten op school. Ook al is er hier en daar verbetering te melden, toch zijn pesterijen nog steeds een groot probleem dat niet onderbelicht mag blijven, zegt Unesco.

Een belangrijke bevinding is dat een op drie studenten minstens een keer per maand wordt gepest door leeftijdsgenoten. Evenveel jongeren worden het slachtoffer van fysiek geweld tijdens de schooltijd.

Fysiek voorkomen

Je fysieke voorkomen is het vaakst de aanleiding voor pestgedrag. Jongeren uit de LGBT-gemeenschap (lesbisch, homoseksueel, biseksueel of transgender) werden het vaakst geconfronteerd met geweld. In Australië rapporteerde 60 tot 70 procent van de LGBT-jongeren pesterijen met als aanleiding hun seksuele voorkeur of gender. In Thailand is dat 55 procent van de jongeren uit deze groep.

Pestgedrag kan aanleiding geven tot een verhoogd risico op zelfmoord. In 96 onderzochte landen rapporteerde 23 procent van de gepeste jongeren dat ze “ernstig” overwogen om zelfmoord te plegen. Onder de jongeren die niet werden gepest was dat 12 procent.

In de VS was er in 2010 veel te doen om de zelfmoord van de 18-jarige student Tyler Clementi. Hij ging over tot deze wanhoopsdaad nadat zijn kamergenoot een filmpje van hem had gedeeld op sociale media waarin te zien was dat hij een andere jongen kuste. Vorig jaar was er de suïcide van een negenjarige jongen uit Colorado, kort nadat hij zijn klasgenoten had verteld dat hij homoseksuele gevoelens had.

Ik was acht jaar

“Alle kinderen hebben recht op een veilige, inclusieve leeromgeving”, zei Stefania Giannini, assistent-directeur-generaal van de Unesco bij de lancering van het rapport. “Geweld en pesten op school kunnen verwoestend zijn voor zij die het ondergaan”, zei Giannini, daaraan toevoegend dat het ook de schoolresultaten van de kinderen ernstig kan beïnvloeden.

Volgens Unesco voelen kinderen die worden gepest zich bijna drie keer zo vaak een buitenstaander op school. Ze missen twee keer zo vaak schooldagen.

“Ik was acht jaar oud toen ik voor het eerst werd gepest”, getuigde Aija Mayrock over het jarenlange pesten dat ze moest ondergaan in het VN-rapport uit 2018 ‘Geweld Tegen Kinderen’. “Een klasgenootje zei me: ‘Niemand vindt jou leuk’. Op die dag begonnen de pesterijen en ze hebben acht jaar geduurd. Ik werd verbaal gepest, fysiek, en online. Ik geloofde mijn klasgenoten. Hun woorden werden voor mij de wet waarnaar ik leefde. Ik stopte met praten op school. Ik hield mijn hoofd gebogen, ogen op de grond gericht. Altijd. In zekere zin begon ik het op te geven.”

Volgens onderzoek wil 45 procent van de scholieren die vaak worden gepest na het middelbaar niet verder studeren. Giannini benadrukt het belang van het onder de aandacht brengen van pesten op school in het kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s), met name SDG4: gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs en het bevorderen van levenslang leren voor iedereen.

Monitoring en het verzamelen van gegevens over geweld op school en de actie die ertegen wordt ondernomen, is daarom essentieel, vind Giannini, die oproept tot sterk politiek leiderschap en een duidelijk beleidskader.

Anti-pestwet

In Jamaica nam de premier, die eerder minister van Onderwijs was, het initiatief om lijfstraffen op school te verbieden en positieve aanmoediging voorop te stellen zodat leren voor iedereen een positieve ervaring wordt.

In de VS hebben sommige staten, waaronder New York en Colorado, anti-pestwetten geadopteerd met speciale beschermingsmaatregelen voor LGBT-tieners. In Chili heeft de Selenna Foundation de eerste Latijns-Amerikaanse school opgestart voor transgenderkinderen – een manier om hen te beschermen tegen pesterijen en discriminatie. Veel van de studenten zijn leerlingen die vroeger vaak spijbelden, of bij wie de negatieve schoolervaringen zich ooit torenhoog opstapelden.

“Geweld op school is in al zijn vormen een inbreuk op het recht van kinderen en jongeren op onderwijs, gezondheid en welzijn”, zegt Giannini.” Geen enkel land kan inclusief zijn en een gelijke toegang tot onderwijs garanderen als leerlingen gepest worden op school”.

Wie met vragen zit rond zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website www.zelfmoord1813.be.