"Tja... jahaa... ballonnen!" Het is zaterdagavond, 16 januari 2016. Giel Beelen heeft zojuist bekendgemaakt dat hiphopcollectief New Wave (bestaande uit onder anderen Ronnie Flex, Lil' Kleine en Bokoesam) het afgelopen jaar de belangrijkste bijdrage aan de Nederlandse popcultuur heeft geleverd en om die reden de Popprijs in ontvangst mag nemen.
De manier waarop Beelen dat doet, geeft weer hoe het publiek zich in de Grote Zaal in de Groningse Oosterpoort voelt. Vanaf sommige plekjes klinkt voorzichtig gejuich, op andere plekken halfslachtig gefluit en gemor. Daarna valt een korte stilte, alsof er wordt geaarzeld een mening over de winnaars te vormen.
Het is zaterdagavond, 19 januari 2019. 3FM-dj Sander Hoogendoorn maakt schreeuwend bekend dat Ronnie Flex de Popprijs heeft gewonnen. Het gebrul van Hoogendoorn wordt door de zaal beantwoord met euforisch gejuich. De 26-jarige artiest betreedt het podium en als hij in een rechte lijn was doorgelopen, zou het publiek hem hebben gedragen. Hoe kan dat?
"New Wave was de start van een nieuwe hiphopgolf in Nederland", zegt Lisa de Jongh, programmeur van het Haarlemse poppodium Patronaat en dit jaar een van de juryleden van de Popprijs. "Ik vond het heel stoer dat de jury destijds erkende dat er iets nieuws ging gebeuren in Nederland. Voor veel mensen was het even wennen, maar een paar maanden later begreep iedereen waarom New Wave die prijs had ontvangen."
"Ronnie zou de prijs dit jaar niet hebben gekregen als hiphop in Nederland niet zo groot was geworden", zegt de Volkskrant-journalist Gijsbert Kamer, ook een van de juryleden. "Maar hij heeft daar ook een groot aandeel in gehad. Ik vind hem de grootste popster van dit moment en binnen de hiphop is hij de gangmaker. Hij investeert in een band, is extreem muzikaal en veelzijdig."
Ronnie Flex staat tekstueel op eenzame hoogte.
"Hij is de afgelopen jaren heel erg gegroeid", beaamt vriend en New Wave-collega Bokoesam. "In deze tijd pakken veel artiesten gigantisch veel streams, maar Ronnie is de muzikaalste. Hij kan veel meer dan hiphop. Ik ben daar, in positieve zin, wel jaloers op. Het is inspirerend om met hem in de studio te zitten. Als hij jouw bijdrage tijdens een opname tof vindt, begint hij helemaal te stralen. Maar hij durft ook kritisch te zijn, vooral op zichzelf. Daardoor wordt hij steeds beter. Mensen hebben geen idee hoeveel tijd hij erin steekt om alles tot in perfectie af te werken."
Vraagtekens bij teksten
Heel Nederland ligt aan Ronnies voeten. Heel Nederland? Nee, één zin uit het juryrapport zorgt voor hoongelach: 'Ronnie Flex staat tekstueel op eenzame hoogte.' Prompt worden losse tekstpassages op sociale media gedeeld, die moeten illustreren dat de jury op zijn minst een inschattingsfout heeft gemaakt door de rapper uit Capelle aan den IJsel te lauweren. Bijvoorbeeld Nico Dijkshoorn:
Maar volgens columnist en presentator Cesar Majorana hebben taalpuristen geen poot om op te staan.
"Ik ging afgelopen jaar naar het Boekenbal en besloot teksten van Ronnie naast die van dichters en schrijvers als Rutger Kopland, Remco Campert en Arnon Grunberg te leggen. Grootheden van wie het literaire niveau door niemand wordt betwist. De gasten op het bal moesten raden van wie de desbetreffende zinnen waren. Dat bleek voor veel schrijvers verdomd lastig."
"Ik had een camera bij me, omdat ik had verwacht dat het grappig zou worden. Maar velen vonden het flauw en voelden zich betrapt. Dat snap ik wel. Hun beeld van de heilige, grote Nederlandse literatuur stort een beetje in elkaar."
Volgens Majorana konden vooral de succesvolle schrijvers de test waarderen. "Adriaan van Dis moest het hardst lachen en noemde ook andere rappers die hij goed vond. Een paar heel oude schrijvers zeiden dat ze hiphop smakeloos vinden. Zoiets gebeurt natuurlijk vaak met jongerenculturen. Oude mensen voelen dat de tijd uit hun handen glipt, het leven loopt af. Ze worden zelf steeds minder relevant, krijgen steeds minder aandacht en opeens komt Ronnie Flex met miljoenen streams."
"De babyboomers hebben dat ook meegemaakt", zegt Kamer. "Zij zagen de punk, de new wave en disco opkomen en trokken dat niet. Popmuziek was hun speeltje en opeens gingen de jongeren daarmee vandoor."
Maar volgens de Volkskrant-journalist heeft hiphop het altijd al moeilijk gehad: "Onder veel muziekliefhebbers heerst een grote weerzin tegen het genre. Dat is altijd zo geweest. Maar ze hebben pech, want die muziekstroming is ontzettend groot en wordt alleen maar groter."
"Bekijk een willekeurige biografische film van een legendarische artiest en je ziet dat er weerstand ontstaat op het moment dat die persoon gewaardeerd begint te worden. Revoluties zijn altijd een beetje spannend aan het begin", zegt Vincent Patty, ook bekend als rapper Jiggy Djé, algemeen directeur van Ronnie Flex' platenlabel Top Notch en label Noahs Ark.
"Ik zie Ronnie als Jimi Hendrix. Ronnie deed altijd al afwijkende dingen binnen het genre. Kleedde zich anders, gebruikte andere woorden, deed alles net niet zoals de anderen. Jimi Hendrix maakte weliswaar muziek voor de hippies, maar stond daar in zichzelf ook weer met een been buiten."
Freddie Mercury mocht wel tof doen, rappers niet
Toch valt er in het eerder aangehaalde juryrapport van de Popprijs een zin te lezen waar ook de liefhebbers van Ronnie Flex, die eigenlijk Ronell Langston Plasschaert heet, vraagtekens bij plaatsen: "Hij durft zich ook nog eens kwetsbaar op te stellen."
"Mensen vinden het nodig een rapper karaktereigenschappen als breekbaar, gevoelig of kwetsbaar toe te dichten", zegt Patty. "Dat lijkt een belangrijke kwalificatie. Een rapper mag ook nooit tof doen. Freddie Mercury (zanger Queen, red.) mocht dat wel, rappers niet. Maar ik vind dat ook wel interessant. Daardoor blijft het leuk om in dit genre te bewegen. Er zijn veel mogelijkheden om je verzetsmentaliteit te ontwikkelen."
"Ronnie Flex is een heel eerlijke artiest, waar je makkelijk mee wegloopt", stelt Majorana. "Tijdens een optreden met Deuxperience op Noorderslag zei hij al na enkele nummers dat hij niet tevreden was over zijn stem en graag opnieuw wilde beginnen. Die eerlijkheid en kwetsbaarheid brengt je heel dicht bij een artiest. Weinig rappers durven zich zo kwetsbaar op te stellen."
"Tijdens een van zijn shows vertelde Ronnie dat hij niet erg zijn best had gedaan op school, maar dat hij wil dat de jongeren van nu wel goed hun huiswerk doen en opletten. Hij probeert ze te motiveren om ze het beste uit hun leven te laten halen. Dat maakt hem uniek en tegelijkertijd helpt het mensen hem te plaatsen", zegt De Jongh.
Een grote show neerzetten
Tot slot het volop geprezen liveproject Ronnie Flex & Deuxperience (spreek uit als The Experience), waarmee de nummers van Flex een live-uitvoering krijgen. Sinds 2017 verkoopt de band grote en kleine zalen uit en is het een van de grote publiekstrekkers tijdens de Nederlandse festivalzomers. Hoe kan het dat iemand die drie jaar geleden nog net niet werd uitgefloten in het rockbastion Eurosonic nu ook buiten de hiphopscene succes boekt?
"Als hiphop maar niet te veel op hiphop lijkt, vindt iedereen het oké. Maar die redenering is een valkuil waarvoor je moet waken", legt Kamer uit. "Hij wil gewoon echt grote shows neerzetten en heeft dat ook al gedaan."
'Ronnie is altijd urgent'
Volgens De Jongh werken de liveshows bijna verslavend: "Als je het een keer hebt gezien, wil je het nog een keer zien. En de act past op bijna ieder festival, want er komen families, jongeren en hiphopliefhebbers op af. Hij laat zien dat je met een goede band nog beter kunt worden en daardoor verkoopt hij die optredens ook uit."
Volgens Patty valt het alomtegenwoordige succes van Ronnie Flex in een notendop te verklaren: "Hij kent zichzelf ontzettend goed en steekt er volgens mij veel tijd en energie in om te allen tijde te weten wie hij is. Ronnie is veelzijdig. Hij kan zingen, rappen, koortjes maken en bedenkt welk hiphopsubgenre hij eigenhandig terug laat keren."
"Als je jezelf fris houdt, ben je altijd urgent. Ronnie is altijd urgent, het is altijd belangrijk om te weten wat hij op het moment doet. Hij verrast altijd met zijn volgende stap."
NUjij: Uitgelichte reacties