Wie de Lonely Planet over Finland openslaat, leest dat de Finnen in de winter niets liever doen dan in een sauna stilletjes luisteren naar het knisperen van hete kolen. Vervolgens duiken ze een ijswak in of rollen ze door de sneeuw om af te koelen. Het resultaat: een kerngezonde Fin.
Moeten de Nederlandse saunagangers dan ook door de sneeuw rollen? "Dat kan heel goed werken", zegt opgieter Dylan Beemer, die tijdens het wereldkampioenschap opgieten op de vierde plaats eindigde. Zijn taak als opgieter is om met etherische oliën verrijkt water en ijs op de hete saunakachel te schenken, waardoor er stoom ontstaat en de gevoelstemperatuur in de sauna stijgt.
"Met een groot warm-koudverschil prikkel je de huid. Dat is goed voor de doorbloeding. Je huid wordt dan heel rood", zegt Beemer. "Maar vergeet niet dat mensen in Scandinavische landen dat gewend zijn. Wij niet."
Merendeel saunabezoekers gaat af en toe
Nederland telt naar schatting zo'n tweehonderd wellnessresorts en sauna's en daarnaast nog 2.300 bedrijven zie zich in de kern niet op wellness richten maar wel saunavoorzieningen hebben, zoals hotels, fitnesscentra en vakantieparken.
Volgens het Nationaal Saunabezoekers Onderzoek is 60 procent van de Nederlandse saunabezoekers een light user. Dat wil zeggen dat zij maximaal twaalf keer per jaar naar de sauna gaan. Slechts 6 procent van de in totaal 1,8 miljoen Nederlanders die in 2016 een sauna bezochten, deden dat veertig keer of vaker.
Volgens Frank Veldwachter van Thermen Soesterberg ligt de piek in de bezoekersaantallen vaker niet meer in de wintermaanden, maar blijft het aantal bezoekers het hele jaar door constant. Volgens Beemer is het dan ook zo wel in de zomer als in de winter gezond om naar de sauna te gaan. De effecten zijn alleen iets anders.
"Als je met heel warm weer naar de sauna gaat, went je lichaam veel beter aan de hitte", zegt hij. Mensen die regelmatig naar de sauna gaan zullen hete zomerdagen beter verdragen dan mensen die dan niet doen. In de winter is het vooral fijn dat het immuunsysteem een oppepper krijgt.
Voor saunabezoekers geldt dat zij in de winter veel rustiger moeten opwarmen en afkoelen. Wie gelijk een plons neemt in het koude buitenbad in temperaturen van rond het vriespunt, heeft kans op een verhoogde hartslag en in het ergste geval op een koudeshock. Beter is om het lichaam geleidelijk te laten afkoelen, bijvoorbeeld door trede voor trede het dompelbad in te lopen.
Rustig afkoelen
"Je moet niet meteen een ijskoud bommetje maken", zegt Beemer. "Als het koud is, moet je lichaam veel rustiger afkoelen dan wanneer het warm is." Hij raadt aan om in de winter evenveel tijd te nemen om af te koelen als het kostte om in de saunacabine op te warmen, bijvoorbeeld door buiten op blote voeten over de tegels te lopen.
In de sauna verhoogt de lichaamstemperatuur van de normale 37 graden Celsius naar zo'n 39 graden. Volgens een onderzoek van de universiteitskliniek Charité in Berlijn ervaart het lichaam dit als koorts en maakt het daardoor extra afweerstoffen aan om ziekteverwekkers op te ruimen. "Je immuunsysteem krijgt als het ware een opdonder", zegt Beemer.
Of het nou winter of zomer is, een saunabezoekje is volgens Beemer altijd goed voor je. Maar in de zomer kun je door het kleinere temperatuurverschil met de buitenlucht makkelijker meteen in het zwembad springen, terwijl je in de winter meer tijd moet nemen om je lichaam terug te brengen naar zijn normale temperatuur.