Dit is de veelbesproken speech van parlementslid David Lammy: ‘Brexit is oplichterij’

Ik heb veel moeilijke situaties gekend, in de tien jaar dat ik lid ben van het Lagerhuis. Het zwaarste moment ooit, was zondag 7 augustus 2011 - de ochtend na de rellen in Tottenham.

Ik liep over glasscherven, langs uitgebrande auto’s, huizen en bedrijven. Ik troostte de mensen, die soms nog in hun pyjama rondliepen. Ik zag de plaats waar ik mijn hele leven heb gewoond en die helemaal is de as was gelegd.

De rellen waren veroorzaakt door de moord op Mark Duggan - gepleegd door de politie. Veel stadsgenoten drongen er bij mij op aan om te zeggen dat die moord de rellen niet alleen had veroorzaakt, maar ook rechtvaardigde.

Dat het verlies van huizen, dat de uitgebrande bussen en de geplunderde winkels - dat die het waard waren. Ze vertelden me wat ik moest zeggen: dat wat in principe fout is, in dit ene geval goed was.     

Mijnheer de voorzitter, het was niet makkelijk voor me. Maar ik moest mijn mensen recht in de ogen kijken en hun zeggen dat dit geweld een schande was en dat ik het ondubbelzinnig veroordeelde.

Waarom? Omdat wij de plicht hebben onze kiezers de waarheid te vertellen. Ook als ze het fundamenteel met ons oneens zijn. We zijn hun niet alleen onze inzet verschuldigd, maar ook ons weloverwogen oordeel. We zijn afgevaardigden, die het algemeen belang meewegen, ook als dat ingaat tegen de kortetermijnbelangen van onze kiezers. Wij zijn geen gedelegeerden, die slechts doen wat de kiezer verlangt. 

Waarom blijven zo veel leden van dit parlement brexit steunen, terwijl ze weten dat brexit banen vernietigt, onze zorg vernielt, ons aanzien in de wereld aantast?

Er is een fundamenteel gebrek aan integriteit in het brexitdebat. De meeste parlementsleden geven privé toe, maar zeggen het niet in het openbaar: brexit is oplichterij. Voor-de-gekhouderij. Afzetterij. Bedrog. Het is misleiding die veel mensen zwaar zal treffen, mensen aan wie is beloofd dat ze er beter van worden. Het is een gevaarlijke fantasie. De belofte is dat brexit problemen oplost, maar ze zullen groter worden. De campagne werd gewonnen met valse hoop en leugens. De wet werd overtreden. De Russen hebben hun invloed uitgeoefend.

En nu? Iedere belofte uit 2016 is losgelaten. Brexit zal de zorg niet verbeteren; die zal verschralen. Door een handelsverdrag met Donald Trump zullen Amerikaanse bedrijven onze zorg privatiseren en ontmantelen, bed voor bed.

Zelfs de beloftes over immigratie - die ons land zo heeft verrijkt - zijn een leugen. Na de brexit zal de immigratie toenemen, niet afnemen.

Als wij na de brexit moeten onderhandelen met landen als India en China, zullen die drie dingen eisen. Visums. Visums. Nog meer visums. En wij willigen die eis in, want onze positie zal uiterst zwak zijn.

Dan is er de mythe dat de soevereiniteit van dit parlement zal worden hersteld. We hebben de laatste twee jaar gezien tot wat voor een klucht die soevereiniteit verworden is. De premier heeft de macht naar zich toegetrokken als de 21ste-eeuwse versie van Hendrik de Achtste.

Tegenstanders van de regering zijn onder druk gezet. Zelfs de belangrijkste stemming over de brexitdeal werd door de minister-president uitgesteld, omdat ze al wist dat haar rampzalige deal zou worden weggestemd.

En terecht, want dit is een compromis met louter verliezers, dat ons geen toekomst biedt. De deal leidt alleen maar tot nog weer jaren van onderhandelen, onder leiding van dezelfde clowns die ons deze klucht hebben gebracht.

Mijnheer de voorzitter, wij hebben een leiderschapscrisis in dit zware uur. Dit land beleefde de grootste momenten toen we moed toonden, niet toen we toegeeflijk waren. De moed van Wilberforce om slaven vrijheid te geven - ondanks de woede van de Britse elite.     

De moed van Winston Churchill om de oorlog aan Hitler te verklaren - en iedereen die met Hitler wilde onderhandelen, te trotseren.

De moed van Attlee en Bevan om de zorg aan de overheid toe te vetrouwen - tegen de opvatting in van artsen, die vonden dat dit niet juist was. Vandaag moeten we moed tonen, want de uitdagingen zijn net zo zwaar.

Laten we de waarheid vertellen aan wie het niet met ons eens is. Volgens mijn partijgenoten moeten we sociaal-democratische kiezers in industriegebieden wat meer behagen. De vroegere mijnwerkers, de fabrieksarbeiders, al die mensen die zich in de steek gelaten voelen. Maar we mogen hen niet lafhartig in bescherming nemen. We moeten ze de waarheid vertellen: jullie zijn voorgelogen.

Er zijn media die jullie zorgen hebben misbruikt voor hogere oplages en kijkcijfers. Nigel Farage en Boris Johnson hebben hetzelfde gedaan om stemmen te winnen. Ze moeten zich schamen. Immigranten hebben jullie banen niet ingepikt. Ons onderwijs heeft gefaald om jullie te helpen nieuwe vaardigheden te ontwikkelen.

De zorg gaat niet achteruit door zorgtoeristen, maar doordat jaren van bezuinigingen de zorg tot op het bot hebben uitgekleed.

Je kunt je geen huizen veroorloven omdat Labour en de Conservatieven ze eenvoudigweg niet hebben gebouwd. En echt niet omdat Mohammed van verderop wél een huis heeft gekregen. En de rijkdom werd in Londen opgepot, terwijl die over het hele land verdeeld had moeten worden.

Geef ons de schuld.

Geef de regering de schuld. Maar geef niet Brussel de schuld voor de fouten die we in dit land hebben gemaakt.

En wees niet boos op ons als we je de waarheid vertellen. Wees boos op de gelukzoekers die jullie een leugen hebben verkocht.

Martin Luther King zei het lang geleden: Er is een tijd waarin zwijgen verraad is.Bron:Bijschrift         

Ik heb de regering toegesproken, laat ik nu ook iets tegen mijn oppositiegenoten zeggen over die broodnodige waarheid: er bestaat geen linkse rechtvaardiging voor brexit.

Het dumpen van de rechten van werknemers, van de sociale zekerheid en het beëindigen van samenwerking rond milieuvraagstukken, dat is niet progressief. Het brexitproject draait om neoliberale deregulering. Het is de Thatcher-doping, die ons wordt toegediend door haar discipelen. Een vertrek uit de EU zal ons niet bevrijden van de onrechtvaardigheden van het globale kapitalisme. Het maakt ons de ondergeschikte van de Verenigde Staten van Trump.

Sociaal-democratie die zich beperkt tot een enkel land, werkt niet. Of je het leuk vindt of niet, de wereld is geglobaliseerd. We kunnen een fout systeem alleen verbeteren als we over grenzen heen samenwerken. De partij van Hardie is altijd internationaal georiënteerd geweest. We mogen onze jongeren niet in de kou zetten door geen positie in te nemen bij dit belangrijkste thema in ons leven.

Als we in de EU blijven, kunnen we de EU hervormen. Zitten we aan de tafel waar de besluiten worden genomen. Delen we de lasten van massa-immigratie. Kunnen we bureaucratie bestrijden. Ongelijkheid tegengaan. De economie versterken. De zorg verbeteren. En de huizen bouwen die we nodig hebben, na jaren van pijn. We hebben hoop nodig.

Blijf in de EU. Geef Groot-Brittannië een tweede kans om een beslissing te nemen.

Toelichting 

Lammy vertegenwoordigt het district Tottenham. Daar werd in 2011 Mark Duggan (29) door de politie doodgeschoten. In verschillende Britse steden leidde dit tot rellen.

Renaissancevorst Hendrik de Achtste (1491-1547) scheidde Engeland af van de rooms-katholieke kerk en stelde zichzelf aan het hoofd van de Church of England.

William Wilberforce, lid van het Lagerhuis (1759-1833), bekeerde zich tot evangelisch christen en zette zich uit naastenliefde in voor de afschaffing van de slavernij, ongeacht de economische gevolgen. Groot-Brittannië nam onder zijn leiding een voortrekkersrol en schafte in 1807 de lucratieve trans-Atlantische slavenhandel af, en in 1833 de slavernij.

Al vroeg in de jaren dertig voorzag parlementariër Winston Churchill het grote gevaar van Hitler. Hoewel mislukt als minister tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd hij vanwege die vooruitziende blik in 1940 toch Brits premier. Hij trotseerde de trauma’s die zijn landgenoten aan de loopgraven hadden overgehouden en waagde zich aan de Tweede Wereldoorlog. Dankzij zijn overredingskracht sloten de Amerikanen zich bij de Geallieerden aan, en slaagde Churchill er met het militair zwakke Groot-Brittannië in een cruciale rol te spelen bij de bevrijding.

De socialistische premier Clement Attlee en zijn gezondheidsminister Aneurin Bevan voerden in 1948 een systeem in om alle Britten te voorzien van voldoende gezondheidszorg, betaald uit belastinggeld. De National Health Service (NHS) geldt als de belangrijkste naoorlogse sociale hervoming in het Verenigd Koninkrijk.

Brexiteers Nigel Farage van UKIP en Boris Johnson van de Conservative Party waren gezichtsbepalend voor ‘Leave’, de vertrek-uit-de-EU-campagne.

Christen-socialist James Keir Hardie (1856-1915) was een van de oprichters en later fractievoorzitter van de Labour Party. Hij was pacifist en bekritiseerde tijdens de Eerste Wereldoorlog partijgenoten die in het Oorlogskabinet plaatsnamen.

De kracht van David Lammy’s speech volgens Hans de Bruijn

Een goede speech heeft een duidelijke schurk en een duidelijk slachtoffer, dat luistert lekker. Tijdens de brexitcampagne van 2016 hadden voorstanders het makkelijk: de grote schurk was Brussel, de gewone Brit het slachtoffer. Zo’n frame duwt de voorstanders van de EU in de verdediging: ze moeten bureaucratisch en bedilzuchtig Brussel verdedigen. Nu, in 2019, heeft David Lammy, pro-EU, ook een schurk: de zelfzuchtige politici die chaos hebben veroorzaakt, ons voorgelogen en de zorgen van de gewone Brit misbruikt voor persoonlijk gewin - dat luistert ook lekker.     

Lammy is een Labourpoliticus tussen, zeg, PvdA en SP in. Politici van die snit gaan graag tekeer tegen de neoliberale marktwerking die de publieke dienstverlening ruïneert. Zorg, onderwijs, openbaar vervoer: allemaal lijden ze eronder. Waar komt die neoliberale ideologie vandaan? Uit Brussel; de EU legt die ellendige ideologie op aan de lidstaten, aldus de SP. Brussel is het probleem. Lammy draait het om: de EU biedt ons juist bescherming tegen de uitwassen van het neoliberalisme. Een brexit betekent méér neoliberalisme. Brussel is niet het probleem, maar de oplossing.

De kernwaarde voor veel brexiteers is ‘controle’ die ze terug willen, controle over Groot-Britannië. Lammy zoekt daar aansluiting bij, en de emoties die bij die waarde horen. Je wilt meer controle, maar een brexit leidt tot juist minder controle. Hij spitst dat toe op twee grote thema’s: immigratie en de zorg. Brexit betekent meer immigratie en minder goede zorg. Het is een bekende framing-strategie: kaap de kernwaarden van je tegenstander, ga daar achter staan en betoog vervolgens dat die bij jou veiliger zijn dan bij je tegenstander.

Vrijwel iedereen is gevoelig voor de boodschap dat we onze identiteit als vrije westerse samenleving moeten bewaken. Het brexitkamp vertaalt dat in een pleidooi voor herstel van de nationale soevereiniteit, à la Wilders en Baudet. Lammy wil onze identiteit ook bewaren, maar zet dat in het frame van de strijd tussen de oprukkende machtsblokken, zoals China. Daartussen is een enkel Europees land reddeloos verloren. Alleen de EU biedt bescherming. De paradox: onze nationale identiteit kan alleen worden beschermd achter de brede rug van Brussel.

Veel politici pretenderen dat zíj de kloof tussen politiek en burger zien, zíj luisteren naar de burger en willen de kloof overbruggen. Neem brexiteers Nigel Farage en Boris Johnson: zij zeggen de gevoelens van burgers serieus te nemen, hun tegenstanders zijn losgezongen van de werkelijkheid en weten niet wat gewone burgers bezighoudt. Lammy draait het om. Een politicus is niet iemand die alleen maar luistert naar de burger. Je hebt een eigen opvatting en je durft de burger tegen te spreken. De boodschap: zo neem je de burger past echt serieus. En opeens zijn de Farages en Johnsons van deze wereld slapjanussen, ze zijn slechts een doorgeefluik voor de wensen van de burger, die ze bovendien hebben voorgelogen.

Lees ook:

Welke optie May ook kiest, de risico’s zijn groot

‘Plan B.’ Het was de meest gebruikte term door politici en journalisten in Westminster afgelopen dagen. Maar wat is dat plan? Het lijkt erop dat zelfs May het op dit moment niet weet.

Joelen, klappen, sissen: de tradities in het Britse parlement zijn niet toegerust op de moderne tijd

Begint Theresa May aan een zin, wordt ze gewoon uitgelachen. Menig Nederlander keek de afgelopen weken stomverbaasd naar het gedrag van het Britse parlement. Het gesis, gejoel en gelach was niet van de lucht. Het zijn tradities, maar ze werken dezer dagen niet in het landsbelang.

Nog meer brexit-nieuws? In ons brexit-dossier leest u de laatste ontwikkelingen rondom de brexit-perikelen, mogelijke scenario’s en de gevolgen voor Nederland.