Nee, de PvdA wordt niet meer de grootste, beseffen de leden eindelijk ook

“Het huis staat er niet best bij”, zegt de Duitse SPD-politica Andrea Nahles tijdens haar gastspeech op het PvdA-congres. “De ramen klapperen, het dak lekt.” Veel congresgangers zullen even gedacht hebben dat haar woorden over de staat van de sociaaldemocratie gingen, voordat zij over mensenrechten en persvrijheid in sommige Europese lidstaten begon.

Er staat dit jaar veel op het spel voor de sociaaldemocraten. Bij de Europese verkiezingen en tijdens de Provinciale Statenverkiezingen. En hoewel de partij weer wat opkrabbelt in de peilingen, houden veel PvdA’ers rekening met opnieuw verlies ten opzichte van vier jaar geleden. Haalt de partij percentueel meer stemmen dan bij de gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar, dan is de partijleiding tevreden.

De Utrechtse afdelingsbestuurder Stijn Jansen (28) werd in 2014 partijlid en maakte sindsdien alleen maar verkiezingsnederlagen mee. “Je leert als PvdA’er met teleurstellingen omgaan.” Misschien komt het door die veerkracht dat de stemming op het congres niet somber of defaitistisch is. Partijkopstukken als Jeroen Dijsselbloem, Diederik Samsom, Hans Spekman en Ahmed Aboutaleb zijn afwezig, maar onder de congresgangers die wel naar Den Bosch kwamen leeft een zeker optimisme, of liever: realisme. Raadsleden bespreken met elkaar hoe het werk veranderd is, sinds ze het zonder fractieondersteuning of woordvoerders moeten doen. Partijleden voelen dat het absolute dieptepunt al in 2017 werd bereikt, toen de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen 9 zetels haalde.

Timmermanseffect

Vanwege het broze herstel wil de partij van de Europese stembusgang verkiezingen op zich maken. Lodewijk Asscher noemt Frans Timmermans, die zaterdag tot Europees lijsttrekker wordt benoemd, steevast “onze man in Europa.” De Spitzenkandidaat van de sociaaldemocratische partijfamilie wordt tijdens zijn speech op het congres als een popster toegejuicht. De partij hoopt op een Timmermanseffect: dat hij als bekende Nederlandse politicus stemmen trekt. “Stem voor Nederland in Europa!”, roept Asscher het congres op.

Bij de Provinciale Statenverkiezingen van eind maart is de partij veel meer op zichzelf aangewezen, ondanks een kandidatenlijst met bekende oudgedienden voor de Eerste Kamer. Aan Asscher de taak om een nieuw verhaal voor de partij te formuleren.

De eerste contouren van dat verhaal tekenen zich af. Asscher heeft het over onderwijs en zorg als steunpilaren van de samenleving. Over mensen die in de verdrukking dreigen te raken door het “grootkapitaal.” Zoals de partij ook opkomt voor zzp’ers die zonder enige zekerheid werken voor bedrijven als Deliveroo en Uber. En Asscher zegt zeker niet zomaar de “kibbelcoalitie” de helpende hand toe te steken, mocht die straks in de Eerste Kamer de meerderheid verliezen.

Onherkenbaar

De dagen dat de PvdA op congressen uitdroeg dat ze als brede volkspartij de grootste kon worden, liggen in het verleden, beseffen ook de partijleden. In plaats daarvan kiezen lokale fracties speerpunten uit om de partij smoel te geven. Co Engberts, fractievoorzitter in Rotterdam, is niet de man om te somberen. Hij ziet de tijd rijp worden voor een sociaal antwoord op het “neoliberale verhaal.” In Rotterdam doet zijn partij dat door op wonen te hameren. “Er wordt inmiddels overboden op huurprijzen. ‘Middenhuur’ in Rotterdam kost 1000 euro per maand. Geen middeninkomen kan dat betalen.” De PvdA moet ook wel focussen op enkele thema’s, zegt hij. In een college met zes fracties raak je anders helemaal onherkenbaar.

Ook in Utrecht is wonen het belangrijkste speerpunt voor de PvdA, zegt partijbestuurder Jansen, met fractievoorzitter Rick van der Zweth (ook 28) aan zijn zijde. Ondanks hun jonge leeftijd zweren ze erbij om ouderwets met rozen langs de deuren te gaan. En dan horen ze dat mensen zich zorgen maken over de huurprijzen. Inmiddels zeggen óók veel hoogopgeleiden in de Domstad dat. “Die groep ontsprong heel lang de dans, nu niet meer.” En daar kan de kleine PvdA zich volgens hen onderscheiden tegenover de grote coalitiepartijen D66 en GroenLinks in de stad. “Dat zijn toch meer individualistische partijen.”

Lees ook:

Lodewijk Asscher zoekt een nieuwe, linksere koers voor de PvdA

Labour-leider Jeremy Corbyn deed wat bijna geen enkele sociaal-democraat lukt: jonge kiezers trekken. Daar wil PvdA-leider Lodewijk Asscher graag van leren.

Asscher is ‘zelfgenoegzaam’ en ‘arrogant’ kabinet beu

Vijf jaar lang zaten ze gebroederlijk naast elkaar in Vak K, inmiddels is de verwijdering tussen Mark Rutte en Lodewijk Asscher groter dan ooit.