Vaccinatie-experts bereiden zich voor op 'ziekte X' (economist.com)

Compleet artikel:

Afgelopen jaar publiceerde de Wereldgezondheidsorganisatie een plan om het onderzoek naar ziekteverwekkers die noodsituaties op het gebied van volksgezondheid zouden kunnen veroorzaken, te versnellen. Een van de prioriteiten was die met de verbijsterende naam 'Disease X'. De X staat voor onverwacht en is gerelateerd aan de vrees dat de volgende grote epidemie kan worden veroorzaakt door iets dat op dit moment onbekend is.

Het voorbereiden op een dergelijke uitbraak is een grote uitdaging, maar niet onmogelijk. Dat is in ieder geval de visie van de Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI), een liefdadigheidsinstelling in Oslo, Noorwegen. CEPI heeft de afgelopen jaren meer dan $ 250 miljoen besteed aan het versnellen van de voortgang van vaccins voor Lassa-koorts, MERS en het Nipah-virus. Werk aan Rift Valley-koorts en Chikungunya zou binnenkort moeten beginnen.

Omgaan met ziekte X vereist echter een nieuwe aanpak, dus CEPI sponsort pogingen om de ontwikkeling van vaccins in het algemeen te versnellen. Op dit moment, zegt Melanie Saville, hoofd van de organisatie voor de ontwikkeling van vaccins, duurt het twee of drie jaar na de isolatie van een voorheen onbekend virus tot de klinische beschikbaarheid van een vaccin ertegen. De coalitie verdeelt daarom bijna $ 20 miljoen tussen twee groepen die werken aan manieren om het proces te versnellen.

De eerste bevindt zich in Imperial College, in Londen. De groep probeert een betrouwbare manier te ontwikkelen om RNA-vaccins 'zelfversterkend' te maken. Conventionele vaccinatie omvat het injecteren in het lichaam van een ontvanger van ofwel stukken eiwit van het buitenoppervlak van een virus, ofwel hele virussen die op de een of andere manier zijn verzwakt. Dat laat het immuunsysteem leren hoe om te gaan met het virus. Een vergelijkbaar effect kan echter worden bereikt door in de vorm van RNA, een molecuul vergelijkbaar met DNA, genen te injecteren die coderen voor het relevante eiwit. De eigen cellulaire machinerie van het lichaam kan vervolgens het doeleiwit uit deze instructies maken. Het vaccin wordt zelfversterkend genoemd omdat, naast code voor het eiwit, verdere code wordt geïnjecteerd die de hoeveelheid RNA zal vergroten.

De tweede nieuwe benadering die CEPI sponsort, wordt een "moleculaire klem" genoemd. Dit wordt ontwikkeld aan de Universiteit van Queensland, in Australië. Het is een manier om virale oppervlakte-eiwitten te synthetiseren met bijzonder hoge betrouwbaarheid. Normaliter zijn deze eiwitten onstabiel en hebben de neiging gemakkelijk van vorm te veranderen. Als het immuunsysteem de verkeerde vorm leert, zal het niet de nodige immuniteit genereren. Het proces van Queensland klemt virale eiwitten vast als ze worden gesynthetiseerd, met behulp van een speciale moleculaire klem, zodat de virussen minder makkelijk veranderen.

Het succes van beide groepen zal mogelijk het interval tussen het identificeren van een virus en het uitvoeren van de eerste klinische proef tot slechts 16 weken verminderen. Bovendien zou een vaccin dat uit één van deze methoden voortkwam, snel kunnen worden vervaardigd, omdat beide benaderingen de vaccins chemisch synthetiseren in plaats van levende virussen bij het proces te betrekken. Dit alles kan dan de angst en meedogenloze efficiëntie van onverwachte virussen elimineren.

Ziekte X, klinkt alsof het gemaakt is in een laboratorium.