Onheilsprofeten die stijging van de zeespiegel voorspellen negeren wetenschappelijke kennis

Sinds de jaren tachtig klinken er geregeld alarmerende beweringen over de zeespiegelstijging. Helaas negeren veel van deze onheilsprofeten vaak de beschikbare wetenschappelijke kennis. Het is teleurstellend als deze ongegronde beweringen vervolgens klakkeloos door de media worden overgenomen.

Een recent voorbeeld van dit fenomeen is het citaat van de klimaatspecialist van D66, Gerben-Jan Gerbrandy (Trouw, 12 december): “Zelfs als we de beloftes van Parijs netjes uitvoeren, stijgt de zeespiegel deze eeuw met zeven tot twaalf meter”. Echter, in het laatste rapport van het internationale klimaatpanel IPCC, toch wel beschouwd als dé klimaatautoriteit, van oktober 2018 staat in paragraaf B.2.1 iets anders. Op basis van een model van de stijging van de zeespiegel tussen 1886 en 2005 heeft de IPCC een schatting gemaakt van de stijging van de zeespiegel bij opwarming van 1,5 graad Celsius en van 2 graden Celsius. De IPCC schat dat de zeespiegel tussen de 0,36 en 0,87 meter zal stijgen bij een opwarming van 2 graden Celsius, de minimum doelstelling van Parijs. Dit is een factor 14 tot 19 minder dan wat Gerbrandy beweert.

Maar de grootste paniekzaaier is toch wel Al Gore. In zijn film ‘An Inconvenient Truth’ van 2006 beweerde hij onder meer dat de opwarming van de aarde in de nabije toekomst zou leiden tot een stijging van de zeespiegel van zes meter. Twaalf jaar later is de zeespiegel drie cm gestegen, een factor 200 minder dan waar Al Gore voor waarschuwde. Gore’s voorspelling werd jarenlang zonder kritisch commentaar door de media verspreid.

Bodemdaling

En dan zijn er de eilanden en delta’s waarvan beweerd wordt dat ze door de stijging van de zeespiegel onder water zullen verdwijnen. Het artikel ‘Op de vlucht voor het water’ (Verdieping, 1 december) beschrijft de gevolgen die de zeespiegelstijging heeft op de bevolking van de eilanden van de Gangesdelta, met name de Sundarbans. Maar wat is de echte oorzaak hiervan: zeespiegelstijging of bodemdaling?

Een studie over de delta’s, in 2009 verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Geoscience, toont aan dat wereldwijd 85 procent van de delta’s aan het verzakken zijn door toedoen van de mens. De Gangesdelta is getroffen door de stuwdammen, versperringen, dijken en irrigatieprojecten die de oorspronkelijke stroming verstoorden. Deze belemmeringen verhinderen de natuurlijke afzetting van sedimenten door rivieren. Bodemdaling ontstaat ook door grondwater productie. Deze studie schat de gemiddelde bodemdaling op 18 mm per jaar, een factor 6 tot 9 meer dan de zeespiegelstijging.

Een studie uit 2015 concludeert dat de landbouwgronden op de eilanden van de Sundarbans-delta in 50 jaar 1,0 tot 1,5 meter gezakt zijn, terwijl de naastgelegen mangrove niet is aangetast. De daling is een factor 7 tot 15 meer dan de zeespiegelstijging. Deze bodemdaling is niet toe te schrijven aan klimaatverandering. De oorzaak ligt bij de plaatselijk bevolking.

Hoe ziet de zeespiegelstijging er voor Nederland uit? De hierboven afgebeelde data van de getijmeter van Maassluis loopt van 1848 tot 2016. Deze data tonen een constante stijging van 1.67 cm per 10 jaar. Er is geen acceleratie zichtbaar ondanks de toegenomen CO2 concentratie.

Als loze kreten kritiekloos worden overgenomen, vertroebelt het debat rondom de zeespiegelstijging. De media zouden een geïnformeerd debat moeten faciliteren door ongefundeerde uitspraken te onderscheiden van (wetenschappelijk) onderbouwde meningen. Dus de volgende keer dat iemand terloops het einde van de wereld kwantificeert, doet een journalist er goed aan om naar de bron van deze wijsheid te vragen.

Lees ook: ‘Klimaatpanel VN onderschat zeespiegelstijging’

Opnieuw stelt een aantal prominente wetenschappers dat het internationale klimaatpanel van de VN (IPCC) de gevolgen van de klimaatverandering te conservatief inschat.