Grapperhaus hekelt kritiek: Wietproef is ‘groot genoeg’

Dat heeft hij vanmiddag in de Tweede Kamer gezegd. Hij verwerkt daarmee breedgedragen kritiek dat de proef te kleinschalig wordt opgezet, waardoor deze gedoemd is te mislukken. 

Volgens SP en GroenLinks is de opzet van de proef met staatswiet ‘te beperkt’ waardoor deze ‘te weinig betrouwbare resultaten gaat opleveren’, zei GroenLinks-Tweede Kamerlid Kathalijne Buitenweg in een debat over het plan.

Het kabinet wil, na lang soebatten in de formatie tussen D66 en CDA, een experiment toestaan waarbij onder toezicht van de staat wiet wordt geteeld. Dit moet de kwaliteit van de wiet ten goede komen en een mogelijkheid bieden om de illegale hennepteelt te bestrijden.

Maar SP’er Michiel van Nispen vreest dat het kabinet ‘niet echt wil dat de proef slaagt’, omdat voor een beperkte duur van de proef en een beperkt aantal gemeenten is gekozen. ,,Dit komt van een partij die gereguleerde wietteelt eigenlijk niet ziet zitten.’’ Buitenweg: ,,Is de opzet zo gemaakt dat het vooral de coalitie niet dwars moet zitten deze regeerperiode?’’

Het experiment is een stap voorwaarts voor D66 die voor legalisering is, en behoudend genoeg voor het CDA. Vooral omdat over vier jaar de resultaten moeten worden geëvalueerd voordat de proef beleid zou kunnen worden.

Maar weg van het politieke compromis klinkt er veel kritiek over de opzet van de proef. Anders dan een speciale commissie adviseerde, mogen er coffeeshops in ‘slechts’ tien gemeenten deelnemen. ,,Te kleinschalig’’, oordeelden ook adviesorgaan Raad van State én de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Die vreest dat zelfs te weinig gemeenten zich zullen melden, ook omdat alle shops in de geselecteerde stad dan móeten meedoen. Grapperhaus spreekt dat tegen. Volgens hem hebben 40 gemeenten zich ‘informeel’ gemeld met interesse. 

De commissie die de spelregels van de proef onderzocht, noemde zo’n kleine opzet zelfs ‘niet zinvol’. Bovendien wordt er straks alleen wiet geteeld, en geen hasj. En het aantal soorten mag maximaal 25 zijn. In de grensstreek zijn ook zorgen omdat volgens het ‘ingezetenencriterium’ coffeeshops niet meer aan Belgen of Duitsers mogen verkopen. Die zouden dan weer hun heil zoeken bij illegale verkopers. 

Ander punt van kritiek is dat na de vier jaar durende proef de nieuwe praktijk wordt beëindigd. Coffeeshops moeten dan weer binnen een half jaar terug naar illegale leveranciers. Dit maakt het onaantrekkelijk om mee te doen en is overbodig, stellen critici. Maar, vooral het CDA, wil daar absoluut niet aan.

Sterker, de partij ‘gruwelt’ van softdrugsgebruik, zei Kamerlid Madeleine van Toorenburg. ,,Maar we zoeken op deze manier wel naar een oplossing.’’ Tekenend van hoe zij naar coffeeshops kijkt, was haar kwalificatie van coffeeshopmedewerkers: ,,Misdadigers’’, aldus Van Toorenburg, erop wijzend dat teelt illegaal is en dat verkoop slechts gedoogd wordt.

Zij wil er niet op vooruitlopen wat er gaat gebeuren als de proef een succes is. ,,Laten we nu eerst eens afwachten.’’

Minister Grapperhaus wil van alle bezwaren ook niet weten. ,,We zetten een goed experiment op. De kritiek dat er te weinig gemeenten meedoen trek ik mij ook niet, want straks doen misschien wel 20 procent van alle gemeenten die een coffeeshop hebben mee.’’ Nederland heeft in totaal ongeveer 573 coffeeshops in 103 gemeenten.

Hij wist er ook op dat de proef ‘op gespannen voet staat’ met internationaal recht en daarom niet groter zou kunnen.