Het is voor de kas van de vvd te hopen dat de partij geen bakken met geld gaat betalen voor campagne-adviezen van de Belg Erik Saelens, een reclameman waar menige vvd’er mee zou weglopen en van wie wordt gezegd dat hij bedrijven harder kan laten groeien dan hun markten. Het zou zonde zijn van het geld. Want voor het advies dat slechte publiciteit ook publiciteit is, hoef je geen reclamegoeroe in te huren, dat is overal gratis te vinden. En ook voor het aloude gezegde dat de eerste klap een daalder waard is, heeft de vvd Saelens niet nodig.
Dat de vvd aan het begin van dit jaar, met de verkiezingen voor de Provinciale Staten en het Europees Parlement voor de boeg, wel al Saelens’ logboek van de campagne in België voor de n-va heeft gekocht en gelezen, lijkt welhaast evident. De vvd domineert volop in de media. Gebrandmerkt heet het logboek. Een veelbetekenende titel. Beter een schandmerk in de partijhuid gebrand dan onvermeld blijven in het dagelijkse nieuws.
Zo was er de uitspraak van minister-president Mark Rutte, tevens vvd-leider, op zijn persconferentie dat hij raddraaiers die hulpverleners belagen het liefst zelf in elkaar zou slaan. Dat hij dit zei, zou pure emotie zijn geweest. Maar dan wel een pure emotie die de samenleving van die raddraaiers nou juist niet wil meemaken. Dus was de uitspraak overal, in het nieuws, in commentaren, in grappen en grollen op sociale media. Helemaal volgens de aloude medialeer. Goed gedaan, zal Saelens hebben gedacht.
Eerder hadden ook de grote vvd-advertentie waarin Rutte de samenleving vergeleek met een breekbaar vaasje en de anti-elite-uitspraak van het Bredase Kamerlid Thierry Aartsen in zijn pleidooi voor volkscultuur al hetzelfde, publicitair beoogde effect gehad. Recenter haalde het Kamerlid Wybren van Haga het nieuws met zijn opmerking dat d66-minister van Ontwikkelingssamenwerking Sigrid Kaag over de Nederlandse handelsbelangen een ‘sausje van vrouwenrechten’ giet. En Rutte’s opmerking over de witte wijn sippende Amsterdamse elite was evenmin positief bedoeld en haalde dus ook weer het nieuws.
En nu besteedt ook De Groene er aandacht aan. Je hebt er geen ‘Saelens’ voor nodig om te weten dat het in de politieke journalistiek een wet van Meden en Perzen is dat alles wat opvalt aandacht krijgt, maar daarna behoeft het wel duiding. Dat gold voor nieuwkomer Pim Fortuyn, voor het cda in slechte tijden en nu dus voor de om zich heen slaande vvd. Want dat is wat de vvd doet. Ze slaat om zich heen. Het tijdperk Rutte loopt ten einde, Forum voor Democratie van Thierry Baudet bespeelt de rechts-nationalistische kiezer, het cda vroeg in de klimaatdiscussie al veel eerder aandacht voor de lagere inkomens, de pvda brandt het woord zekerheid in haar partijhuid, GroenLinks bouwt gestaag aan een beweging en de ChristenUnie bloeit door haar standvastigheid. Maar de vvd, waar stond die partij ook al weer voor?
Heel duidelijk wordt dat niet door de signalen die de partij uitstraalt. Anti-elite-uitspraken doen, maar wel de dividendbelasting willen afschaffen voor veelal elitaire buitenlandse aandeelhouders. Wel een ambitieus klimaatdoel opnemen in het regeerakkoord, maar nu koudwatervrees hebben voor de electorale gevolgen. Een partij zonder duidelijke politieke boodschap, maar puur gericht op effectbejag, dat zou een campagnestrateeg met hart voor de democratie niet moeten aanraden. Ook niet voor een bak met geld.
