Raad van State: referendum mocht afgeschaft worden zonder referendum

Het kabinet schafte het raadgevend referendum vorig jaar af, maar de Stichting Meer Democratie diende op het laatste moment een verzoek in voor een referendum over dat voornemen. Volgens de beweging zou dat in haar ogen ‘belangrijke democratische recht’ overeind moeten blijven. Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) voelde daar echter niks voor. 

De stichting voerder daarop aan dat de referendumwet eigenlijk nog niet was ingetrokken. De minister had burgers immers niet de gelegenheid gegeven om een referendum over de intrekking aan te vragen, en zou daarmee niet de juiste procedure hebben gevolgd.

Volgens de Raad van State gaat dat argument niet op. De wet waarmee het referendum is ingetrokken overschrijft de referendumwet onmiddellijk. Ook gaat een ‘bijzondere wet’ als de intrekkingswet boven de algemene wet. Kortom, de referendumwet geldt dus niet meer voor die intrekkingswet. ,,Zonder deze uitgangspunten zou de wetgever sommige wetten nooit meer kunnen veranderen’’, aldus de Raad. ,,De Wet raadgevend referendum (Wrr) heeft geen afwijkende, hogere status, die noopt tot een ander oordeel.’’

Ollongren hoeft zich dan ook niet meer over de mogelijkheid van zo’n referendum over het referendum uit te spreken. Sterker nog, door het besluit van de wetgever kan de minister er ook niet meer over besluiten. De Raad van State is het hoogste orgaan dat een uitspraak kan doen over kwesties tussen burgers en de overheid. 

Meer Democratie laat in reactie weten ‘zeer teleurgesteld’ te zijn.

Het raadgevend referendum was volgens het kabinet vooral bedoeld als ‘opmaat naar een correctief bindend referendum’, de variant waarbij het kabinet de uitslag niet naast zich neer mag leggen. Maar voor zo’n referendum bleek geen politieke steun. Daarom kan het raadgevend referendum ook in de prullenbak. 

Het instrument heeft ‘niet gebracht wat ervan werd verwacht’, zei Ollongren er eerder al eens over. Volgens haar zorgt de raadgevende variant van de volksraadpleging vooral voor verwarring, omdat het kabinet niets met de mening van het volk hoeft te doen.