'Windmolens en zonnepanelen gaan ons klimaat niet redden’
Gaat Nederland de klimaatdoelen van Parijs en Katowice ooit halen? Politiek Den Haag spreekt van een zware klus, maar (nog net) te doen. Maarten van Andel uit Best, schrijver van De Groene Illusie, is veel pessimistischer.
Lilian Dominicus
De groene industrie en klimaatactivisten hebben moeite om feiten en fictie uit elkaar te houden
Maarten van Andel
In 2015 werden in Parijs mooie doelstellingen afgesproken over hoe de wereld de klimaatverandering zou tegengaan. In Katowice zijn eind vorig jaar – weer op papier – de puntjes op de i gezet. Maarten van Andel, directeur van het opleidingsinstituut Toegepaste Natuurwetenschappen van Fontys Hogescholen in Eindhoven, denkt dat de aangekondigde maatregelen in de praktijk niets voorstellen. Van Andels boodschap is kort, maar krachtig: reken niet op windmolens, zonnepanelen en elektrische auto’s als het gaat om het redden van het klimaat op aarde. Ze brengen ons niet dichter bij de milieudoelstellingen.
Net voordat Van Andel in oktober werd benoemd aan Fontys, zette hij op een rij wat er nu eigenlijk waar en niet waar is op het gebied van duurzame energie. De van huis uit scheikundig ingenieur had de tijd om zich eens grondig te verdiepen in een onderwerp waarover hij zich al jaren verwonderde: het klimaat en energie. Hij ging rekenen met cijfers uit allerlei onderzoeken en statistieken. ,,Ik hoor en lees steeds meer dingen die mij het ongemakkelijke gevoel geven dat er iets niet klopt”, zo schrijft hij op de binnenkaft van zijn boek De Groene Illusie.
En, was het gevoel juist?
,,Ik schrok van het resultaat van mijn onderzoek. We komen niet eens in de buurt van de gestelde doelen. De maatregelen die nu worden genomen helpen een beetje, maar zijn niet effectief genoeg. De groene industrie en klimaatactivisten hebben moeite om feiten en fictie uit elkaar te houden.”
In zijn boek neemt Van Andel het onder meer op tegen de windmolens. Hij cijfert voor dat deze helemaal niet zo veel energie opleveren als wel eens wordt gesuggereerd. Zo zijn om één trein te laten rijden vier windmolens nodig, om één vliegtuig te laten vliegen 33. Als we alle huidige elektriciteit in Nederland voor huishoudens, vervoer, landbouw en industrie met windenergie willen oppakken, zijn volgens zijn berekeningen 18.000 windmolens nodig. ,,Die zouden samen een kuststrook van 9 kilometer breed vullen, van Cadzand naar Delfzijl, alle duinen en stranden inbegrepen. En dat is alleen nog maar het huidige elektriciteitsverbruik, slechts 20 procent van ons totale energieverbruik”, zegt Van Andel. ,,Het probleem is, als het gaat om energie hebben mensen geen idee wat de verhoudingen zijn.”
Over zonnepanelen bent u milder. Waarom is dat?
,,Ze doen het vele malen beter dan windmolens. De sterke punten zijn dat ze geen bewegende onderdelen hebben en dus onderhoudsarm zijn. Je kunt ze kleinschalig toepassen, zoals op daken van huizen.”
Toch ziet Van Andel ook hier belangrijke nadelen: het vergt veel energie om silicium voor zonnepanelen te winnen uit zand, voor de productie is een chemische reactie vereist waar weer steenkool voor nodig is en voor grootschalige toepassingen zijn ze ongeschikt. ,,Als we al het wegverkeer zouden elektrificeren en op zonne-energie willen laten rijden, zouden we daarvoor vier keer zo veel oppervlak nodig hebben dan wat we aan asfalt hebben liggen op onze 10.000 kilometer aan rijks- en provinciewegen.”
Maar elektrische auto’s zijn ook niet de oplossing waar we naar moeten zoeken, schrijft u.
,,Het lijkt erop dat de overheid in hokjes denkt. De redenering is dat het traditionele autoverkeer CO2 uitstoot en dat dus elektrische auto’s de oplossing voor het milieuvraagstuk zijn, omdat er geen CO2 uit de uitlaat komt. Maar je moet naar het totaalplaatje kijken. Die elektrische auto rijdt uiteindelijk gewoon op kolen, die bij verbranding CO2 uitstoten. Uit het stopcontact waaraan zo'n auto wordt opgeladen, komt echt niet alleen duurzaam opgewekte stroom.”
Tenzij de energiebedrijven ervoor kunnen zorgen dat ze 100 procent groene stroom leveren, toch?
,,Dat is een van de misvattingen waar ik tegenaan ben gelopen. Energiebedrijven als Energiedirect en Greenchoice doen het voorkomen alsof zij 100 procent groene stroom leveren. Maar dat kan helemaal niet, want er is te weinig groene stroom. De huidige situatie in Nederland is dat 9 procent van alle elektriciteit uit wind- en 2 procent van zonne-energie komt.
