Als het aan de regering ligt, worden er vanaf 2030 alleen nog elektrische auto’s verkocht. Een ambitieus plan. Gezien het succes van Tesla en de elektrische modellen waar veel andere autofabrikanten nu aan werken moet het haalbaar zijn. ,,Maar dat is het helaas niet’’, zegt Jan Hessels Miedema (33), die er maandag aan de Rijksuniversiteit Groningen bij het Instituut voor Energie en Milieukunde (IVEM) op promoveert.

Biomass of Batteries luidt de titel van het proefschrift van de docent milieufysica aan de hbo-opleiding Van Hall Larenstein in Leeuwarden. De geboren Fries, die opgroeide in Buitenpost, laat daarin zien dat de bijdrage van elektrische auto’s, de bijstook van biomassa in kolencentrales en de toepassing van groen gas in huishoudens slechts een marginale bijdrage zal leveren aan de energietransitie tot 2050.

Energiedichtheid

De batterijen van elektrische auto’s bestaan voor een belangrijk deel uit lithium. Dat is het lichtste metaal dat er bestaat. ,,Het heeft een hoge energiedichtheid: je kunt er veel energie in opslaan. Ideaal voor accu’s die relatief licht moeten zijn. Daarom zijn lithium batterijen ook zo populair in mobiele telefoons en laptops.’’

De grootste voorraden lithium bevinden zich in Zuid-Amerika. Vooral in Bolivia, ‘maar daar gebeurt momenteel niks mee’, zegt Miedema. De grootste lithiumproducent is momenteel Chili. ,,Om tegemoet te komen aan de grote vraag naar lithium voor accu’s in auto’s moet de productie van lithium gigantisch worden opgeschaald. Dat is een probleem. Tot 2050 lukt dat maar in beperkte mate.’’

Winning

Accu’s zijn niet alleen afhankelijk van lithium, maar ook van andere metalen. Miedema: ,,De verwachting is dat de opschaling van deze winning ook problematisch wordt.’’

Gevolg: het aantal elektrische auto’s dat in productie kan worden genomen is tot 2050 zeer beperkt. De promovendus schat het aantal op twintig procent van het huidige wagenpark in de wereld. De ambitie van de regering dat er vanaf 2030 alleen nog maar nieuwe elektrische auto’s mogen worden verkocht, lijdt op voorhand schipbreuk. Maar dan komt marktwerking om de hoek kijken. ,,De doelstelling kan alleen gehaald worden als we de hoogste prijs voor de accu’s willen betalen.’’

Autovloot

Wereldwijd gaat het zeker niet lukken om voor 2050 uitsluitend elektrisch te rijden. Al is het maar omdat het wagenpark vooral in landen als China en India nog steeds enorm uitdijt. ,,Tegen de toenemende autovloot valt niet op te elektriseren.’’

Misschien dat de opkomst van elektrische deelauto’s soelaas biedt. Miedema is van mening dat je daarmee hooguit het aantal voertuigen kunt stabiliseren. ,,Maar dan zit je vooral vanuit Europees perspectief naar het probleem te kijken. Daar hebben de mensen in de Derde Wereld die graag een auto willen hebben geen boodschap aan.’’

Plug-in hybrides

Willen we de CO2-uitstoot door auto’s verminderen dan pleit Miedema voor een ‘herwaarding’ van plug-in hybrides, die zijn uitgerust met een benzinemotor en een elektromotor. Van de hoeveelheid lithium in een batterij van elektrische auto’s kun je negen plug-in batterijen maken. Hij heeft berekend dat één elektrische auto en acht conventionele auto’s omgerekend per auto gemiddeld 4,4 liter brandstof per 100 kilometer verbruiken. Negen plug-in hybrides gebruiken omgerekend per auto gemiddeld 2,5 liter brandstof per 100 kilometer. ,,Er valt dus gemiddeld twee liter per 100 kilometer te besparen als je inzet op plug-in hybrides. Alleen moet je dan wel een mechanisme bedenken om mensen te dwingen elektrisch te rijden als het kan.’’