Direct naar artikelinhoud
column

Handig wentelt de witte heteroman zich in zijn slachtofferrol

Handig wentelt de witte heteroman zich in zijn slachtofferrol

Laten we het slagveld van de identiteiten nog eens in ogenschouw nemen. U weet wel waar ik het over heb: verschillende groepen, samengesteld uit mensen die een kenmerk delen, ­vragen om aandacht, om rechten, om erkenning. 

Het zijn meestal minderheden, hoewel bijvoorbeeld het feminisme strijd voert voor alle vrouwen, en die vormen bepaald geen minderheid. Essentieel van identiteitspolitiek is het streven naar erkenning, omdat de groep niet ten onrechte van mening is iets tekort te komen of erger: geknecht en misbruikt te worden. Die erkenning wordt hun onthouden door een dominante groep, ook mensen die een beslissend kenmerk delen.

Karikatuur

Uit de verhitte beschuldigingen kunnen we opmaken welke groep de macht heeft: de witte heteroman. De man die breeduit, benen wijd, gaat zitten in de metro, de man die aan een vrouw op neerbuigende toon uitlegt wat die vrouw tien keer beter weet dan hij, de man die ‘vrindjes’ heeft die een commissariaatje voor hem kunnen regelen en voor wie hij omgekeerd hetzelfde doet, de man die een beetje te dicht op leuke jonge meiden gaat staan en opdringerig opgeeft van zijn wink-wink nudge-nudge ‘prestaties’, de man die trots zegt dat hij nog geen ei bakken kan, de man die pas meegaat naar een ouderavond als het kind op de middelbare school zit, de man die langs de lijn bij het voetballen staat en roept dat zijn zoon een mietje is, de man die een tafelgesprek domineert, de man die met Oud en Nieuw met een slok te veel de straat op gaat en politieagenten uitdaagt. Die zijn handtekening onder de Nashville-verklaring zet. Die witte heteroman. 

Die u natuurlijk wel kent, maar niet bent.

Het is een karikatuur. Maar in de strijd tussen de identiteiten worden maar al te vaak karikaturale uitspraken gedaan. Iedere definitie van een mens aan de hand van een of twee eigenschappen is karikaturaal. Identiteit heeft kracht, maar mist nuance.

Schietschijf

In de strijd tegen de macht van de witte heteroman, waarin hij tot dader wordt gebombardeerd van ongeveer al het onrecht dat er op deze wereld aanwezig is, zien we nu een opvallende ­beweging. De witte heteroman heeft genoeg van de aanvallen, hij heeft ­genoeg van het daderschap dat hem voortdurend dwingt sorry te zeggen voor daden uit het verleden, toen hij nog lang niet geboren was, en voor daden in het heden gepleegd niet door hem maar door zijn groepsgenoten, hij wil geen schietschijf meer zijn. Natuurlijk kan hij alle aantijgingen ontkennen. Je hoort het mannen vaak doen. Wij zijn geen racisten, seksisten, kapitalisten, egoïsten, maar dat houd je niet vol. Dat klinkt laf. Dat gelooft niemand. Er gebeurt iets anders.

De witte heteroman, die zich aangevallen voelt en – laten we wel wezen – ook aangevallen wordt, maakt zichzelf en zijn groep tot slachtoffer. Slachtofferschap geeft ziektewinst. Beter slachtoffer dan dader. Dat bewijst het succes van de identiteitsgroepen die hem aanvallen. En dus gaan ze de actiepunten imiteren. Ze claimen rechten. Het recht om witte heteroman te zijn. Het recht om inhoud te geven aan hun man-zijn. Het recht om mannelijkheid als kwaliteit terug te brengen in onze luizenmoedersamenleving.

Machorichting

Wat zijn de miskende kwaliteiten van de witte heteroman? Waarin wil hij zich weer gewaardeerd zien? Hoe kan hij zich emanciperen van alle mogelijke stereotyperingen? Het stond allemaal in Trouw op 3 januari. Twee richtingen tekenen zich af. Die van Esther Perel en Marlou Schrover, die zeggen dat mannen eindelijk net als vrouwen moeten gaan nadenken over hun waarden en hun rol in de maatschappij, los van het ‘typisch mannelijke’, vrij en gelijkwaardig. Maar ja, dat zijn vrouwen. De tweede richting is die van Jordan Peterson die de mannen juist weer de ouderwets ridderlijke machorichting op wil sturen. Mannen zijn leiders. Mannen zijn sterk.

Wordt dit het jaar van de man? Graag. Maar welke? Dat wordt nog een gevecht. En aan het eind zijn we allemaal slachtoffer. Dan kunnen we eindelijk praten. 

Lees alle bijdragen van Nelleke Noordervliet in ons dossier.

Lees ook:

Wordt dit het jaar van de man? 

Hoe ziet 2019 eruit? Niemand weet het, maar Trouw doet voorspellingen in de serie ‘het jaar van’. De eerste aflevering:de man moet in ieder geval flink aan de bak. 

Wat er ook gebeurt in 2019, houd de rug recht, het hoofd koel, het hart warm

Winterzonnewende, feest van het licht, jaarwisseling, Kerstmis: er zijn heel wat heidense en christelijke rituelen op een kluitje gezet om de op het noordelijk halfrond geldende duisternis een beetje draaglijk te maken