Wetenschappers: ‘Er moet nú iets gebeuren aan krapte op arbeidsmarkt’

Wilthagens actieplan voor de arbeidsmarkt is ontwikkeld met steun van collega-wetenschappers en andere deskundigen op arbeidsmarktgebied. Actie is nodig, vinden zij. 

De krapte op de arbeidsmarkt verhindert bedrijven om producten en diensten te leveren en om te groeien, maar dat is niet het enige probleem, aldus Wilthagen: ,,Er zijn ook maatschappelijk gevolgen. Op sommige scholen krijgen de kinderen al een dag minder les omdat er te weinig leerkrachten zijn, de wachtlijsten voor de thuiszorg worden door personeelstekort steeds langer en de politie blijft met zaken zitten omdat ze de mankracht niet hebben.’’

Een aanvalsplan dat het kabinet eerder bedacht om schaarste op de arbeidsmarkt het hoofd te bieden, is volgens de deskundigen niet genoeg. ,,Dat aanvalsplan is vorig jaar gemaakt, maar je merkt er tot nu toe weinig van. De ondertoon is dat de arbeidsmarkt zich uiteindelijk wel aanpast. Op de lange termijn kunnen de gevolgen dan wel meevallen, feit is dat bedrijven nu failliet gaan en dat de vitaliteit van de samenleving vooral in de grote steden nu al wordt ondermijnd.’’

Volgens Wilthagen is er te weinig aandacht voor de ernst van de situatie. ,,Terwijl die het komende half jaar naar verwachting alleen maar erger wordt. Afwachten tot het beter wordt is dus niet genoeg.” Wilthagen en zijn collega's hebben zich daarom over een mogelijke oplossing voor de kwestie gebogen. ,,Wij doen onderzoek naar de arbeidsmarkt en constateren wat de problemen zijn, maar dat is niet voldoende. De kennis die wij opdoen moet tot waarde zijn voor de maatschappij. Wij worden immers door diezelfde maatschappij betaald. Bovendien kunnen wij advies geven vanuit een onafhankelijke positie.’’

Het actieplan bestaat uit drie delen. Ten eerste moet jong talent eerder bij de arbeidsmarkt worden betrokken. Een combinatie opleiding en werk moet voor meer jongeren mogelijk worden: zij moeten al eerder kunnen beginnen met het werk waar zij voor zijn opgeleid. ,,Op het mbo is het al gebruikelijk dat studenten beginnen met werken terwijl ze nog aan het leren zijn, maar op de universiteit wordt stage lopen niet-academisch genoemd. Een beetje ouderwets vind ik.’’ 

Jongeren hebben er volgens Wilthagen alleen maar meer aan om tijdens hun studie al te beginnen met werken en moeten hierin worden ondersteund. ,,Ze doen ervaring en nuttige contacten op voor na hun studie, wat hun toetreding tot de arbeidsmarkt makkelijker maakt. Je moet studenten ook een goede compensatie bieden om hun 'echte’ werk al te doen, zowel financieel als bijvoorbeeld in het verlenen van een studieverlenging als dat nodig is.’’

Ten tweede moet volgens de deskundigen gekeken naar de mensen die nu niet werken. Bij hen moeten vaardigheden belangrijker zijn dan diploma's of eerdere ervaring. ,,Dat je een functie nog nooit hebt uitgevoerd, betekent niet meteen dat je er niet geschikt voor bent. We moeten goed in de bestanden van gemeentes en het UWV kijken wat mensen in huis hebben en waar zij kunnen worden ingezet. Dit is daar het moment voor."

Tot slot moet gekeken worden of mensen die nu in deeltijd werken overgehaald kunnen worden om, desnoods tijdelijk, meer uren te draaien. ,,Om dat aantrekkelijker te maken zou bijvoorbeeld de toeslag voor kinderopvang verhoogd kunnen worden.’’

Het actieplan moet volgens Wilthagen gezien worden als een aanzet. ,,De praktische toepassing van deze ideeën is nog niet tot in detail uitgezocht. Ook moet er natuurlijk gekeken worden hoe een en ander gefinancierd kan worden. Maar dit is een signaal. Laten we niet doen alsof hier niets aan te doen is.’’ 

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!